Πνευμονική εμβολή: Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε

Οι θρόμβοι του αίματος στις φλέβες μας μπορούν να διαλυθούν φυσικά κι από μόνοι τους, ωστόσο όταν αυτό δεν συμβεί, η αποκόλληση τους από το τοίχωμα των αγγείων μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή ιατρική κατάσταση που ονομάζεται πνευμονική εμβολή και χρήζει άμεσης ιατρικής αντιμετώπισης.

Τι είναι η πνευμονική εμβολή;

Η πνευμονική εμβολή είναι η απόφραξη της πνευμονικής αρτηρίας, η οποία τροφοδοτεί με αίμα τους πνεύμονες. Κατά την πνευμονική εμβολή, ένας θρόμβος σχηματίζεται σε ένα μέρος του σώματος (συνήθως τα κάτω άκρα) κι από εκεί, αφού πρώτα κυκλοφορήσει κατά μήκος των φλεβών, καταλήγει να αποφράξει την πνευμονική αρτηρία, εμποδίζοντας τη ροή του αίματος στους πνεύμονες.

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης της πνευμονικής εμβολής;

Η πνευμονική εμβολή προκαλείται συχνότερα από θρόισμα αίματος που αναπτύσσεται σε μια φλέβα έξω από τους πνεύμονες. Ο πιο συνηθισμένος θρόισμα αίματος είναι αυτός σε μια βαθιά φλέβα του μηρού ή στην περιοχή του ισχίου. Αυτός ο τύπος θρόισμα ονομάζεται εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση. Ο θρόισμα του αίματος ταξιδεύει στους πνεύμονες όπου και εγκαθίσταται αποφράσσοντας την πνευμονική αρτηρία.

Λιγότερο κοινές αιτίες της πνευμονικής εμβολής περιλαμβάνουν φυσαλίδες αέρα, σταγονίδια λίπους, αμνιακό υγρό και συστάδες παρασίτων ή καρκινικών κυττάρων.

Το οικογενειακό ιστορικό και οι διαταραχές πήξης του αίματος αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη πνευμονικής εμβολής.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι οι εξής:

• φλεβική ανεπάρκεια και κιρσοί
• σύνδρομα συμπίεσης των φλεβών (π.χ. σύνδρομο May Thurner)
• τοκετός
• καρδιακή προσβολή, εγχείρηση καρδιάς ή εγκεφαλικό
• σοβαροί τραυματισμοί, εγκαύματα ή κατάγματα των ισχίων ή του μηριαίου οστού
• χειρουργική επέμβαση, ιδιαίτερα στα οστά, τις αρθρώσεις ή τον εγκέφαλο
• μεγάλα ταξίδια με αεροπλάνο ή αυτοκίνητο
• κακοήθειες
• χρήση αντισυλληπτικών χαπιών ή θεραπεία με οιστρογόνα κυρίως σε συνδυασμό με κάπνισμα
• μακροχρόνια ακινησία στο κρεβάτι ή παραμονή σε μια θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα

Ασθένειες του ανοσοποιητικού συστήματος που δυσκολεύουν την πήξη του αίματος, καθώς και κληρονομικές διαταραχές που κάνουν το αίμα πιο πιθανό να πήξει, όπως μετάλλαξη του παράγοντα Leiden, ανεπάρκεια αντιθρομβίνης III κ.α., είναι διαταραχές που αυξάνουν την πιθανότητα σχηματισμού θρόμβων κι επομένως την πρόκληση πνευμονικής εμβολής.

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της πνευμονικής εμβολής;

Η πνευμονική εμβολή έχει διάφορα συμπτώματα, τα πιο κοινά εκ των οποίων είναι τα εξής:

• οξύς κι έντονος πόνος στο στήθος που επιδεινώνεται κατά την εισπνοή
• αυξημένος ή ακανόνιστος καρδιακός παλμός
• ζάλη η οποία μπορεί να φτάσει μέχρι την απώλεια συνείδησης
• δύσπνοια, η οποία μπορεί να αναπτυχθεί είτε ξαφνικά είτε με την πάροδο του χρόνου
• γρήγορη αναπνοή
• βήχας, συνήθως ξηρός αλλά πιθανώς με αίμα κι ενδεχομένως βλέννα

Επί σοβαρών συμπτωμάτων θα πρέπει να αναζητείται επείγουσα ιατρική βοήθεια, καθώς στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, η πνευμονική εμβολής μπορεί να οδηγήσει σε σοκ, καρδιακή ανακοπή και θάνατο.

Τι είναι η μαζική πνευμονική εμβολή;

Ως μαζική πνευμονική εμβολή ορίζεται η απόφραξη του πνευμονικού αρτηριακού δικτύου που υπερβαίνει το 50%, προκαλώντας οξεία και σοβαρή καρδιοπνευμονική ανεπάρκεια από υπερφόρτωση της δεξιάς κοιλίας.

Πώς χορηγούνται οι πρώτες βοήθειες για πνευμονική εμβολή;

Οι πρώτες βοήθειες για πνευμονική εμβολή είναι πολύ περιορισμένης αποτελεσματικότητας. Η άμεση αναγνώριση των συμπτωμάτων κι ακολούθως η γρήγορη μεταφορά στο νοσοκομείο είναι το κλειδί για τη διάσωση των ασθενών.

Αξιολογήστε τον αναπνευστικό ρυθμό του ασθενούς, καθώς και αν τα κάτω άκρα του είναι πρησμένα, ερυθρά και ζεστά στην αφή, καθώς αυτό μπορεί να υποδηλώνει εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση.

Τι εξετάσεις πρέπει να γίνουν για τη διάγνωση;

Η διάγνωση της πνευμονικής εμβολής γίνεται μέσω απεικονιστικού ελέγχου των πνευμόνων και των φλεβών των άκρων, όπως:

• ακτινογραφία θώρακος
• αξονική τομογραφία – αγγειογραφία (CTA), η πλέον ακριβής εξέταση για τη διάγνωση της πνευμονικής εμβολής
• υπερηχογράφημα καρδιάς, για τη διερεύνηση της επίπτωσης εμβολής στη λειτουργία της καρδιάς
• υπερηχογράφημα φλεβών των κάτω άκρων (Triplex), για τον εντοπισμό πιθανών θρόμβων
• σπινθηρογράφημα αερισμού- αιμάτωσης πνευμόνων
• πνευμονική αγγειογραφία, εφόσον απαιτείται η χορήγηση διαλυτικών θρόμβων ή άμεση αναρρόφηση του θρόμβου

Ποια είναι η θεραπεία – αντιμετώπιση για την πνευμονική εμβολή;

Οι θεραπείες για την πνευμονική εμβολή έχουν ως βασικό στόχο την αφαίρεση ή καταστροφή του υφιστάμενου θρόμβου και την αποτροπή σχηματισμού νέων θρόμβων.

Ως πρώτο βήμα, παρέχεται οξυγονοθεραπεία για την αντιμετώπιση του σοκ της εμβολής στον ασθενή και στη συνέχεια χορηγούνται αντιπηκτικά φάρμακα.

Σε περιπτώσεις σοβαρής, απειλητικής για τη ζωή πνευμονικής εμβολής, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει θρομβολυτική θεραπεία, η οποία αφορά στη λήψη φαρμάκων για τη διάλυση του θρόμβου.

Εάν η θρομβόλυση δεν είναι εφικτή (π.χ. λόγω πρόσφατου χειρουργείου ή τραύματος) ή δεν έχει άμεσα το επιθυμητό αποτέλεσμα, τότε η απομάκρυνση των απειλητικών θρόμβων αίματος στην πνευμονική αρτηρία γίνεται με ελάχιστα επεμβατική αναρρόφηση των θρόμβων.

Τι πρέπει να γνωρίζω για την ανάρρωση;

Με αποτελεσματική και έγκαιρη θεραπεία, οι περισσότεροι άνθρωποι που εμφανίζουν πνευμονική εμβολή μπορούν να αναρρώσουν πλήρως.

Το πόσο καλή είναι η ανάρρωση από πνευμονική εμβολή είναι δύσκολο να προβλεφθεί, καθώς εξαρτάται από παράγοντες, όπως:

• τα αίτια (π.χ. καρκίνος, σοβαρή χειρουργική επέμβαση ή τραυματισμός)
• το μέγεθος του θρόμβου αίματος στους πνεύμονες
• αν ο θρόμβος διαλύεται με την πάροδο του χρόνου

Ορισμένοι ασθενείς ενδέχεται να αναπτύξουν μακροχρόνια καρδιακά και πνευμονικά προβλήματα στα πλαίσια της λεγόμενης πνευμονικής υπέρτασης.

Η κατάσταση ενέχει υψηλό κίνδυνο θανάτου.

Ωστόσο, η έγκαιρη θεραπεία ή αφαίρεση του θρόμβου μπορεί να μειώσει δραματικά αυτόν τον κίνδυνο. Είναι απαραίτητο το νοσοκομείο στο οποίο πραγματοποιείται η θεραπεία να διαθέτει ειδική διεπιστημονική ομάδα αντιμετώπισης της πνευμονικής εμβολής που να αποτελείται από καρδιολόγους, πνευμονολόγους και αγγειοχειρουργούς.

Πηγή: cardiovascular.iatriko.gr