Δικαιοσύνη και Πολιτική: Χρειάζεται ισορροπία, Όχι εργαλειοποίηση

Οι βουλευτές πρέπει να είναι υπόλογοι για τυχόν αδικήματα, αλλά δεν πρέπει να γίνονται εύκολα θύματα πολιτικών ή κοινωνικών επιθέσεων

Σε μια περίοδο όπου η δημοκρατία μας δοκιμάζεται από κοινωνική οργή, στοχοποίηση βουλευτών και μια γενικευμένη αμφισβήτηση των θεσμών, ίσως είναι λάθος να αποδυναμώσουμε ακόμη περισσότερο το πολιτικό σύστημα. Οι βουλευτές πρέπει να είναι υπόλογοι για τυχόν αδικήματα, αλλά δεν πρέπει να γίνονται εύκολα θύματα πολιτικών ή κοινωνικών επιθέσεων.

Αντί να καταργήσουμε την ασυλία, μήπως θα έπρεπε να εξετάσουμε τρόπους ενίσχυσής της, ώστε να διασφαλίσουμε ότι η δημοκρατία λειτουργεί χωρίς φόβο και χωρίς εκβιασμούς;

Αν δούμε τι συμβαίνει αλλού, θα διαπιστώσουμε ότι χώρες όπως η Ιταλία έχουν πολύ πιο ισχυρή ασυλία.

Εκεί, ένας βουλευτής προστατεύεται ακόμα και αφού φύγει από τη θέση του, ώστε να μην μπορεί κάποιος να τον κυνηγήσει για τις απόψεις του.

Στην Ελλάδα, η ασυλία ισχύει μόνο για όσο είναι κάποιος βουλευτής και μπορεί να αρθεί εύκολα με μια απόφαση της Βουλής. 

Στην Ιταλία η διαδικασία είναι πολύ πιο πολύπλοκη, καθώς απαιτεί έγκριση από ειδική Επιτροπή Εξουσιοδοτήσεων της Γερουσιας πριν φτάσει στη Βουλή. Αυτό δίνει περισσότερο χρόνο και περιθώρια για πολιτική προστασία.

Αν οι βουλευτές και οι υπουργοί αντιμετωπίζονταν νομικά όπως κάθε πολίτης, – όπως επιθυμούν διάφοροι εκφραστές της κοινωνικής αγανάκτησης – δεν θα είχαμε κυβέρνηση – θα είχαμε ένα απέραντο δικαστήριο, όπου οι πολιτικοί αντί να κυβερνούν, θα βρίσκονταν μονίμως στο εδώλιο. Σε κάθε σοβαρό κράτος, υπάρχει ένα θεσμικό πλαίσιο που διασφαλίζει ότι οι εκλεγμένοι μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους χωρίς τον διαρκή φόβο πολιτικά υποκινούμενων διώξεων.

Αν καταργούνταν αυτή η προστασία, η πολιτική ζωή θα μετατρεπόταν σε δικαστικό ρινγκ. Σκεφτείτε πόσες μηνύσεις θα είχαν ήδη κατατεθεί από πρόσωπα όπως η κ. Κωνσταντοπούλου – και δεν είναι η μόνη. Δεν μπορεί η Δικαιοσύνη να χρησιμοποιείται ως όπλο προσωπικών αντιπαραθέσεων και πολιτικών εκκαθαρίσεων. Αν κάθε κυβερνητική απόφαση κατέληγε στα δικαστήρια, κανένα έργο δεν θα ολοκληρωνόταν, καμία μεταρρύθμιση δεν θα προχωρούσε. Φανταστείτε εκτός από τις αγωγές να είχαν κατατεθεί για το μετρό κσι μηνύσεις για , τις μεγάλες υποδομές, τις δημόσιες συμβάσεις. Αν υπήρχε και ποινική ευθύνη, θα είχαμε διαρκή παράλυση τίποτε δεν θα είχε ξεκινήσει …

Και για να είμαστε ξεκάθαροι: το ότι κάποιος είναι υπουργός ή πρωθυπουργός δεν σημαίνει ότι είναι υπεράνω του νόμου. Οι ευθύνες είναι υπαρκτές. Τραγωδίες όπως τα Τέμπη, το Μάτι ή η Μάνδρα προκαλούν σοβαρό προβληματισμό. Όμως, όταν η οργή γίνεται επιλεκτική και χρησιμοποιείται μόνο όταν εξυπηρετεί συγκεκριμένες ατζέντες, το αφήγημα καταρρέει. Δεν μπορεί κάποιοι να ζητούν δικαιοσύνη μόνο όταν τους βολεύει και να αδιαφορούν σε άλλες περιπτώσεις.

Το πιο επικίνδυνο όμως είναι ότι αυτή η δήθεν “δίψα για δικαιοσύνη” οδηγεί σε μια ανεξέλεγκτη δικαστικοποίηση της πολιτικής. Αν η πολιτική ζωή γίνεται διαρκές δικαστήριο, οι εκλογές χάνουν την αξία τους. Κάθε κυβέρνηση θα κυβερνά με το φόβο της πρώτης μήνυσης – και της δεύτερης, της τρίτης, της εκατοστής. Έτσι όμως, δεν παράγεται πολιτική. Δημιουργείται ένα τοξικό περιβάλλον, όπου η λήψη αποφάσεων θα υπονομεύεται συνεχώς.

Δεν είναι ότι δεν έχουμε ξαναδεί τέτοια πράγματα.

• Δίκες της Μόσχας (1936-1938(sad) Ο Στάλιν εξόντωσε τους πολιτικούς του αντιπάλους μέσω της Δικαιοσύνης.
• Μακαρθισμός στις ΗΠΑ: Ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες και πολιτικοί κατηγορήθηκαν αβάσιμα και οδηγήθηκαν στην καταστροφή.
• Νότια Αφρική: Ο Μαντέλα καταδικάστηκε σε ισόβια για “τρομοκρατία”, επειδή πολεμούσε το απαρτχάιντ.
• Βραζιλία: Ο Λούλα φυλακίστηκε, του απαγορεύτηκε να κατέβει στις εκλογές και αργότερα αποδείχθηκε ότι η υπόθεση ήταν “στημένη”.
• Η μήπως οι αλλεπάλληλες διώξεις ακόμη και του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, δεν θόλωσαν τα όρια μεταξύ δικαιοσύνης και πολιτικής αντιπαράθεσης.;

Βλέπετε το μοτίβο; Όταν η Δικαιοσύνη γίνεται εργαλείο εξόντωσης, καταλήγει πιο επικίνδυνη από την αδικία που υποτίθεται ότι θέλει να διορθώσει.

Ας σοβαρευτούμε. Η δημοκρατία χρειάζεται θεσμούς, όχι δικαστήρια εκδίκησης. Χρειάζεται λογοδοσία, αλλά με κανόνες και εγγυήσεις, ώστε να προστατεύεται η σταθερότητα. Δεν μπορούμε να αφήσουμε τη χώρα να κυβερνάται από μηνύσεις και αγωγές, ούτε να επιτρέψουμε σε ανθρώπους που στερούνται γνώσεων και θεσμικής αντίληψης να εκμεταλλεύονται τη λαϊκή δυσαρέσκεια για προσωπικό ή πολιτικό όφελος.

Έχουμε δει τι συμβαίνει όταν τα πράγματα παίρνουν την κάτω βόλτα. Η Δικαιοσύνη μετατρέπεται σε όπλο εξόντωσης, οι αντίπαλοι εξαφανίζονται είτε μέσω διώξεων και φυλακίσεων, είτε με ακόμα πιο σκοτεινούς τρόπους. Και τότε, το τέλος δεν έχει γυρισμό.

Η Προστασία λοιπόν της Δημοκρατίας.

δεν είναι να διαλύσουμε το πολιτικό σύστημα. Είναι να το κάνουμε πιο ισχυρό, πιο διαφανές, πιο λειτουργικό.

Γιατί αν συνεχίσουμε σε αυτόν τον δρόμο, το τέλος είναι προδιαγεγραμμένο. Και δεν θα μας αρέσει.

AΚ