Πώς ο πόλεμος στη Συρία σημάδεψε το DNA των παιδιών τριών διαδοχικών γενιών.

Το 1982, η κυβέρνηση της Συρίας πολιόρκησε την πόλη Χάμα και σκότωσε δεκάδες χιλιάδες πολίτες της. Τέσσερις δεκαετίες μετά, μνήμες της σφαγής ζουν ακόμα στο DNA των παιδιών του πολέμου.

Τα εγγόνια γυναικών που έζησαν την πολιορκία κληρονόμησαν από τις γιαγιάδες τους χημικές τροποποιήσεις του γονιδιώματος που δεν αποκλείεται να τα προδιαθέτουν για πρόωρη γήρανση ή άλλα προβλήματα υγείας, αποκαλύπτει μελέτη που δημοσιεύεται στο Scientific Reports.

Τα ευρήματα βρίσκονται σε συμφωνία με προηγούμενες μελέτες σε πειραματόζωα, οι οποίες έδειχναν ότι οι επιπτώσεις του ψυχικού τραύματος στη λειτουργία των γονιδίων κληροδοτούνται από γενιά σε γενιά.

Η μελέτη εξετάζει το λεγόμενο επιγονιδίωμα, ένα σύνολο χημικών παραγόντων που συνδέονται στο μόριο του DNA και ρυθμίζουν τη λειτουργία επιμέρους γονιδίων. Συγκεκριμένα, εξετάζει τα μοτίβα μεθυλίωσης, την τροποποίηση της λειτουργίας του DNA μέσω της προσθήκης ομάδων μεθυλίου.

Παιδί προσφύγων και η ίδια, η Ράνα Ντατζάνι, βιολόγος του Χασεμιτικού Πανεπιστημίου στο Αμάν της Ιορδανίας, αξιοποίησε τις επαφές της οικογένειάς της για να βρει τους εθελοντές της μελέτης, τρεις γενιές σύρων προσφύγων που είχαν καταφύγει στην Ιορδανία.

«Ήθελα να εξετάσω αν η περιβαλλοντική έκθεση επηρεάζει διαφορετικά γονίδια» είπε η Ντατζάνι στο περιοδικό Science. «Μπορούν αυτές οι αλλαγές να μεταφερθούν σε τρεις διαδοχικές γενιές;»

Δείγματα σάλιου συλλέχθηκαν από συνολικά 138 γυναίκες, από τις οποίες κάποιες ήταν έγκυοι όταν πολιορκήθηκε η Χάμα, ενώ άλλες ήταν παιδιά ή εγγόνια γυναικών που έζησαν την τραγωδία. Μια άλλη ομάδα περιλάμβανε γυναίκες που έζησαν τον πρόσφατο πόλεμο κατά του καθεστώτος Άσαντ, ενώ ως ομάδα ελέγχου εξετάστηκε μια ομάδα γυναικών που είχαν καταφύγει στη Συρία πριν από το 1980 και απέφυγαν τις συγκρούσεις. Οι ερευνητές πήραν επίσης συνεντεύξεις από όλες τις γυναίκες και άκουσαν τις τραγικές ιστορίες τους.

Η ανάλυση έδειξε ότι οι γυναίκες που είχαν υποστεί άμεσο ψυχικό τραύμα εμφάνιζαν αλλαγές στα μοτίβα μεθυλίωσης 21 περιοχών του γονιδιώματος. Τα εγγόνια τους έφεραν αλλαγές σε 14 περιοχές, ενώ τα παιδιά τους παρουσίαζαν τροποποιήσεις που συνδέονται με επιτάχυνση της γήρανσης.

Συγκρίνοντας τα ευρήματα των εξετάσεων με τις αφηγήσεις των εθελοντριών, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως, όσο πιο έντονες ήταν οι τραυματικές εμπειρίες, τόσο περισσότερες ήταν οι αλλαγές στη μεθυλίωση, ένδειξη ότι αυτές οι αλλαγές δεν εμφανίστηκαν τυχαία.

Παραμένει ασαφές ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχουν αυτές οι μεταβολές στη συμπεριφορά και την υγεία, ωστόσο τα ευρήματα βρίσκονται σε συμφωνία με προηγούμενες μελέτες, οι οποίες εντόπιζαν αυξημένο άγχος και μεταβολικά προβλήματα στους απογόνους πειραματόζωων που είχαν εκτεθεί σε υψηλά επίπεδα στρες.

Οι γενετικές προεκτάσεις του λεγόμενου διαγενεακού τραύματος είναι δύσκολο να μελετηθούν στον άνθρωπο, σύμφωνα όμως με μια διάσημη μελέτη, τα παιδιά των ολλανδών επιζώντων του λιμού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έφεραν επιγενετικές αλλαγές που δημιουργούσαν τάση για παχυσαρκία.

Αν και βασίστηκε σε σχετικά μικρό στατιστικό δείγμα, η νέα μελέτη καθιστά σαφές ότι οι κληρονομήσιμες επιπτώσεις του τραύματος χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης. Όπως σχολίασαν οι ερευνητές, το φαινόμενο δεν αφορά μόνο τους πρόσφυγες αλλά και τα θύματα οποιασδήποτε άλλης μορφής βίας.

Πηγή: in.gr