Το τελευταίο ανάχωμα

Στην Τουρκία, χιλιάδες δικαστές είναι στις φυλακές, στο όνομα της “εθνικής ασφάλειας”

Όπως επισημαίνουν οι Ιταλοί δικαστές, στη χώρα τους εγκαθίσταται μια νέα λογική: όχι το κράτος δικαίου που περιορίζει την εξουσία, αλλά η “δικτατορία της πλειοψηφίας”, όπου η λαϊκή ψήφος γίνεται άλλοθι για την παράκαμψη των κανόνων και των εγγυήσεων. Όπως διαπιστώνει με πικρή ειλικρίνεια ο δικαστής Giovanni Zaccaro, οι δικαστές καλούνται πλέον να γίνουν είτε ηλίθιοι είτε υποκριτές.

Είναι η ίδια λογική που αναδύεται και αλλού: στη Γαλλία, ο Μελανσόν, ηγέτης της ριζοσπαστικής αριστεράς, καταφέρεται κατά της Δικαιοσύνης και υπερασπίζεται τη Λεπέν, την ώρα που η ακροδεξιά παρουσιάζεται ως θύμα ενός συστήματος που δήθεν “φοβάται” τη βούληση του λαού. Στην Ουγγαρία, οι δικαστές εξεγείρονται για να προστατεύσουν τα στοιχειώδη επαγγελματικά τους δικαιώματα. Με αναμμένα κεριά, κατεβαίνουν στους δρόμους της Βουδαπέστης, σιωπηλοί αλλά αλύγιστοι, απέναντι σε έναν αυταρχισμό με φίλο-ρωσικό προσωπείο, που απειλεί να αφαιρέσει από τη Δικαιοσύνη ακόμη και την ανάσα της ανεξαρτησίας.

Στην Τουρκία, χιλιάδες δικαστές είναι στις φυλακές, στο όνομα της “εθνικής ασφάλειας”. Στη Ρουμανία, η ποινική έρευνα κατά του ακροδεξιού φιλορώσου υποψηφίου Γκεοργκέσκου και η απομάκρυνσή του από το δικαστικό σώμα πυροδότησε μέτωπο αμφισβήτησης της Δικαιοσύνης, που συνένωσε τον τραμπικό λαϊκισμό της Αμερικής με τον πουτινικό αυταρχισμό. Η απόφαση απομάκρυνσής του επικυρώθηκε ομόφωνα από το Ρουμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο.

Στη Ρωσία, ο αυταρχισμός της εξουσίας συγχωνεύεται με έναν μεταμοντέρνο φασισμό που αμφισβητεί την ίδια την έννοια του Δικαίου. Η δικαστική ανεξαρτησία ήταν το πρώτο θύμα του Πούτιν, μαζί με τους πολιτικούς του αντιπάλους. Όταν δολοφονεί το κράτος δικαίου, οι φυσικοί θάνατοι των αντιφρονούντων είναι απλώς το επόμενο βήμα. Και στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο τραμπικός λαϊκισμός προσπαθεί να ποινικοποιήσει τους δικαστές που ελέγχουν τις αυθαιρεσίες της προεδρικής εξουσίας, ενώ την ίδια στιγμή τους κατηγορεί για “πολιτική μεροληψία”.

Σε αυτό το παγκόσμιο σκηνικό, η Ελλάδα δεν είναι εξαίρεση. Όλο και περισσότερο, οι θεσμικές φωνές χάνονται μέσα στον θόρυβο μιας πλειοψηφικής μάζας που ζητά ενοχή, καταδίκη και αίμα — όχι δικαιοσύνη. Η φωνή της νηφαλιότητας πνίγεται από τη βοή της πλατείας, κι εκείνοι που θα έπρεπε να υπερασπίζονται το κράτος δικαίου, είτε σιωπούν είτε συμπορεύονται με τον θυμό του πλήθους, αφήνοντας τη Δικαιοσύνη εκτεθειμένη στην πιο κρίσιμη και συμβολική δίκη της σύγχρονης ιστορίας της.

Όταν οι δικαστές γίνονται στόχος, δεν κρίνεται απλώς το κύρος τους, αλλά η ίδια η δυνατότητα μιας κοινωνίας να παραμείνει πολιτισμένη, να διαφωνεί χωρίς να καταστρέφεται. Η Δικαιοσύνη δεν είναι αλάθητη. Είναι όμως το τελευταίο ανάχωμα πριν από τη βία και τη βαρβαρότητα. Κι αυτό το ανάχωμα δεν πρέπει να το εγκαταλείψουμε – ακόμη κι αν οι σειρήνες του λαϊκισμού το δείχνουν ως εχθρό του λαού.

ΑΚ