Τι σημαίνει η λέξη «τζιβαέρι»; – Η πιο τρυφερή λέξη που δε λέμε πια

Κι όμως η λέξη «τζιβαέρι» κουβαλά μέσα της λαϊκή μνήμη, στοργή, θρήνο και αγάπη

Δεν είναι στο λεξικό της καθημερινότητας μας. Δεν τη φωνάζεις στον δρόμο, ούτε την ακούς συχνά σε σύγχρονες κουβέντες.

Κι όμως η λέξη «τζιβαέρι» κουβαλά μέσα της λαϊκή μνήμη, στοργή, θρήνο και αγάπη, όλα μαζί σε πέντε συλλαβές που μυρίζουν μπαχάρια Ανατολής και σεντούκια γεμάτα χρυσαφικά του συναισθήματος.

Αν δεν την έχεις πει ποτέ, σίγουρα την έχεις ακούσει. Κι αν την έχεις ακούσει, την κουβαλάς μέσα σου χωρίς να το ξέρεις.

Η προέλευση της λέξης

Το «τζιβαέρι» προέρχεται από την τουρκική λέξη cevahir, που σημαίνει πολύτιμο πετράδι, κόσμημα, θησαυρός. Στην ελληνική γλώσσα, ειδικά μέσα από τη δημοτική ποίηση και τα ρεμπέτικα, η λέξη πήρε συναισθηματική σημασία. «Τζιβαέρι μου» σημαίνει ο άνθρωπος που αγαπάς σαν θησαυρό, είναι ο άνθρωπός σου εκείνος που έχει ανεκτίμητη αξία.

Τι σημαίνει σήμερα;

Σήμερα, η λέξη έχει σχεδόν χαθεί από τον καθημερινό λόγο, παραμένει όμως ζωντανή σε δημοτικά τραγούδια, αφηγήσεις παλιότερων, κείμενα με νοσταλγία και ποίηση. Όταν λέμε «τζιβαέρι» σε κάποιον είναι σαν να του λέμε: “Είσαι κάτι σπάνιο, πολύτιμο, και δεν θα σε άλλαζα με τίποτα.”

Το τζιβαέρι στο τραγούδι

Η λέξη έγινε αθάνατη μέσα από το παραδοσιακό τραγούδι «Τζιβαέρι». Πρόκειται για το μικρασιάτικο μοιρολόι που τραγουδήθηκε από δεκάδες ερμηνευτές με πιο γνωστή εκτέλεση αυτή της Δόμνας Σαμίου. Το τραγούδι αποτυπώνει τη οδύνη του αποχωρισμού, την πίκρα της ξενιτιάς. Η μάνα αποχωρίζεται από το παιδί της, το τζιβαέρι της και του δίνει την ευχή να θυμάται.

«Aχ, η ξενιτιά το χαίρεται, τζιβαέρι μου,

το μοσχολούλουδό μου

σιγανά, σιγανά, σιγανά και ταπεινά.

Aχ, εγώ ήμουνα που το ’στειλα, τζιβαέρι μου,

με θέλημα δικό μου

σιγανά, σιγανά, σιγανά πατώ στη γη.

Αχ, πανάθεμά σε ξενιτιά, τζιβαέρι μου,

εσέν’ και το καλό σου

σιγανά, σιγανά, σιγανά και ταπεινά.

Αχ, που πήρες το παιδάκι μου, τζιβαέρι μου,

και το ’κανες δικό σου

σιγανά, σιγανά, σιγανά πατώ στη γη».

Πηγή: lavart.gr