UNESCO: Επιστρέφει τον φάκελο για τα Μινωικά Ανάκτορα – Τι ζητά επιπλέον

Ο φάκελος της ελληνικής υποψηφιότητας «επιστρέφεται» για σημαντικές διορθώσεις

Αναβολή προτείνει το Συμβούλιο Ειδικών της UNESCO για την ένταξη της Μινωικής Πολιτιστικής Τοποθεσίας της Κρήτης – που περιλαμβάνει τα ανάκτορα της Κνωσού, της Φαιστού, των Μαλίων, της Ζάκρου και της Κυδωνίας – στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Σύμφωνα με το επίσημο έγγραφο αξιολόγησης (WHC/24/45.COM/INF.8B1), ο φάκελος της ελληνικής υποψηφιότητας «επιστρέφεται» (referred back) προκειμένου να γίνουν σημαντικές διορθώσεις και να ενισχυθεί σε κρίσιμους τομείς, όπως η διαχείριση, η τεκμηρίωση και η προστασία.

Παρότι η πρόταση αναγνωρίζεται ως ιδιαίτερης πολιτιστικής αξίας –καθώς αναφέρεται σε έναν από τους αρχαιότερους και πιο επιδραστικούς πολιτισμούς της Ευρώπης- το Συμβούλιο κρίνει πως η τεκμηρίωση της οικουμενικής της σημασίας (Outstanding Universal Value – OUV) χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση, ενώ επισημαίνει αδυναμίες που αφορούν:

– Το θεσμικό καθεστώς προστασίας, ιδίως για το ανάκτορο της Κυδωνίας στα Χανιά, το οποίο δεν διαθέτει σαφώς οριοθετημένη ζώνη προστασίας όπως τα υπόλοιπα ανάκτορα.

– Την απουσία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης, με κοινό όραμα και στρατηγικές για όλα τα μνημεία της πρότασης. Το Συμβούλιο ζητά ρητά την ενσωμάτωση ζητημάτων όπως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η διαχείριση των επισκεπτών, η αστική ανάπτυξη και οι πολιτικές προστασίας από φυσικές καταστροφές.

– Την ανάγκη επανεξέτασης των ορίων και των ζωνών buffer, προκειμένου να αντανακλούν με ακρίβεια τη γεωμορφολογία και τις αξίες αυθεντικότητας των τοπίων.

– Την αποσαφήνιση της αυθεντικότητας και ακεραιότητας των μνημείων, ιδίως στην περίπτωση της Κνωσού, όπου επεμβάσεις του Arthur Evans δημιουργούν δυσκολία στον διαχωρισμό του πρωτογενούς υλικού από τις ανακατασκευές.

Το Συμβούλιο επισημαίνει ότι η πρόταση της Ελλάδας διαθέτει στέρεες βάσεις και δυνατότητες να συμπεριληφθεί στον Κατάλογο, ωστόσο απαιτείται επιπλέον χρόνος για να ενισχυθεί με την αναγκαία τεκμηρίωση και τα διαχειριστικά εργαλεία. Η αναφορά (referral) δεν ισοδυναμεί με απόρριψη, αλλά προσφέρει τη δυνατότητα στην υποψήφια χώρα να επανυποβάλει τη βελτιωμένη πρόταση σε μελλοντική συνεδρίαση της Επιτροπής.

Η τελική απόφαση θα ληφθεί στη διάρκεια της 45ης Συνόδου της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, που θα διεξαχθεί στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής από τις 21 έως τις 31 Ιουλίου 2025.