Τέλος στις ιδιόγραφες διαθήκες και στις ατελείωτες αντιδικίες – Τι αλλάζει στο κληρονομικό δίκαιο

Μια μεταρρύθμιση που καθυστέρησε 8 δεκαετίες – Τι αλλαγές φέρνει το νέο κληρονομικό δίκαιο

Σημαντικές τομές στο κληρονομικό δίκαιο φέρνει το νέο νομοθετικό πλαίσιο, που πρόκειται να έρθει σύντομα προς ψήφιση στη Βουλή, έπειτα από σχεδόν οκτώ ολόκληρες δεκαετίες στασιμότητας που είχαν ως αποτέλεσμα να «χαθούν» χιλιάδες περιουσίες σε ολόκληρη τη χώρα.

Από την εφαρμογή του Αστικού Κώδικα το 1945 μέχρι σήμερα, δεν είχε υπάρξει καμία ουσιαστική αλλαγή στις διατάξεις περί κληρονομιάς, γεγονός που συχνά οδηγούσε σε πολυετείς δικαστικές διαμάχες και αμφισβητήσεις.

Όπως δηλώνει στο Cretaone.gr, ο υπεύθυνος τύπου της Ένωσης Ιδιοκτητών Ακινήτων Ηρακλείου και δικηγόρος, Γιώργος Αράπογλου «η μεγαλύτερη αλλαγή αφορά την ιδιόγραφη διαθήκη».

Η νέα ρύθμιση προβλέπει ότι πλέον η διαδικασία δεν θα γίνεται με ένα χειρόγραφο έγγραφο του διαθέτη, αλλά μέσω συμβολαιογράφου. Ο διαθέτης, όσο βρίσκεται εν ζωή, θα συντάσσει τη διαθήκη του παρουσία του συμβολαιογράφου, ο οποίος θα διασφαλίζει ότι το κείμενο εκφράζει τη βούληση του ίδιου του προσώπου. Η θεσμοθέτηση αυτής της διαδικασίας αποσκοπεί στο να εξαλειφθούν τα φαινόμενα αμφισβήτησης και πλαστογραφίας που ταλαιπωρούν τα ελληνικά δικαστήρια εδώ και δεκαετίες.

Τέλος στις εκ των υστέρων διαθήκες και στις σφοδρές οικογενειακές αντιδικίες

Ο  κ. Αράπογλου υπογραμμίζει ότι με το νέο πλαίσιο «θα πάψουν να υπάρχουν τα φαινόμενα εκ των υστέρων συνταγμένων διαθηκών, οι οποίες δεν ήταν πραγματικές και δεν ήταν ιδιόχειρες από το ίδιο το χέρι του διαθέτη».

Οι ιδιόγραφες διαθήκες ήταν επί χρόνια πηγή αμφισβητήσεων, προκαλώντας σφοδρές αντιδικίες μεταξύ συγγενών. «Προσωπικά, ως δικηγόρος έχω αντιμετωπίσει πολλές τέτοιες περιπτώσεις στα δικαστήρια, με οικογένειες να διαλύονται», αναφέρει χαρακτηριστικά. Η αλλαγή αυτή αναμένεται να περιορίσει δραστικά τις δικαστικές διαμάχες, επιταχύνοντας τη διαδικασία κληρονομικής διαδοχής και προστατεύοντας τις οικογενειακές σχέσεις.

Μια μεταρρύθμιση που άργησε 80 χρόνια

Η συγκεκριμένη αλλαγή κρίνεται ιστορική, καθώς από την εφαρμογή του Αστικού Κώδικα το 1945, καμία ουσιαστική τροποποίηση δεν είχε γίνει στο κληρονομικό δίκαιο. «Ήταν επιτακτική ανάγκη να προωθηθούν οι αλλαγές αυτές», τονίζει ο Αράπογλου, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση «ενστερνίστηκε τις τάσεις της εποχής και τις αλλαγές που έχουν επέλθει στην κοινωνία».

Η νέα προσέγγιση συνδέεται με την ανάγκη διαφάνειας, την προστασία της αληθινής βούλησης του διαθέτη και την εναρμόνιση με σύγχρονες ευρωπαϊκές πρακτικές.

Κληρονομικές συμβάσεις χωρίς γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης

Πέρα από τη διαθήκη, σύμφωνα με τον κ. Αράπογλου, η μεταρρύθμιση εισάγει καινοτομίες και στις κληρονομικές συμβάσεις. Για πρώτη φορά θα επιτρέπεται η σύναψη τέτοιων συμφωνιών και μεταξύ προσώπων που δεν έχουν τελέσει γάμο ή δεν έχουν υπογράψει σύμφωνο συμβίωσης.

Η ρύθμιση αυτή αντανακλά τις κοινωνικές εξελίξεις και τις νέες μορφές οικογενειακής και προσωπικής σχέσης, παρέχοντας νομική προστασία σε περιουσιακές μεταβιβάσεις μεταξύ συντρόφων και προσώπων με στενούς δεσμούς που δεν εμπίπτουν στα παραδοσιακά νομικά σχήματα.

Σαφές χρονικό όριο για την αποδοχή κληρονομιάς

Μία ακόμη κρίσιμη αλλαγή αφορά τη διαδικασία αποδοχής κληρονομιάς. Μέχρι σήμερα, η έλλειψη χρονικού περιορισμού οδηγούσε σε παράλυση περιουσιών, καθώς εξ αδιαιρέτου ακίνητα παρέμεναν δεσμευμένα όταν κάποιοι κληρονόμοι ολοκλήρωναν τη συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής, ενώ άλλοι δεν έκαναν καμία ενέργεια.

«Το αποτέλεσμα ήταν χιλιάδες ακίνητα σε όλη την Ελλάδα να είναι εγκλωβισμένα και να μην μπορούν να αξιοποιηθούν στην αγορά», εξηγεί ο κ. Αράπογλου. Με τη νέα ρύθμιση, οι κληρονόμοι θα έχουν συγκεκριμένο διάστημα για να ολοκληρώσουν τη διαδικασία, ξεμπλοκάροντας την αγορά ακινήτων και διευκολύνοντας την οικονομική ανάπτυξη.

Προστασία περιουσιών και μείωση δικαστικών υποθέσεων

Η συνολική στόχευση των αλλαγών είναι να διασφαλιστεί η νομιμότητα, να περιοριστούν οι αντιδικίες και να προστατευθεί η ακίνητη περιουσία. Η μεταρρύθμιση αναμένεται να μειώσει τον φόρτο των δικαστηρίων, που σήμερα καλούνται να επιλύσουν χρονοβόρες και δαπανηρές κληρονομικές διαμάχες.

Παράλληλα, δημιουργεί ένα σαφέστερο και πιο ασφαλές πλαίσιο για τις μεταβιβάσεις, δίνοντας τη δυνατότητα σε πολίτες και αγορά να κινηθούν χωρίς νομικές αβεβαιότητες.

Η σημασία της εφαρμογής και οι επόμενες κινήσεις

Παρότι η μεταρρύθμιση χαιρετίζεται ως αναγκαία, ο κ. Αράπογλου επισημαίνει ότι η επιτυχία της θα κριθεί στην πράξη. Σημαντικό είναι να διασφαλιστεί η πρόσβαση όλων σε συμβολαιογράφους, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες περιοχές. Η κυβέρνηση εξετάζει ήδη την αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων και κινητών μονάδων για να καλύψει αυτό το κενό.

Μια νέα εποχή για το κληρονομικό δίκαιο

Με την κατάργηση της ιδιόγραφης διαθήκης, τη θεσμοθέτηση συμβολαιογραφικών διαδικασιών, τις νέες δυνατότητες στις κληρονομικές συμβάσεις και τον χρονικό περιορισμό στην αποδοχή κληρονομιάς, το ελληνικό κληρονομικό δίκαιο εισέρχεται σε μια νέα εποχή.

«Οι αλλαγές αυτές θα προστατεύσουν τις περιουσίες, θα μειώσουν τις οικογενειακές συγκρούσεις και θα εκσυγχρονίσουν ένα θεσμικό πλαίσιο που είχε μείνει στάσιμο για 80 χρόνια», καταλήγει ο κ. Γιώργος Αράπογλου, δίνοντας το στίγμα μιας μεταρρύθμισης που αναμένεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο των κληρονομικών υποθέσεων στην Ελλάδα.

Δείτε το βίντεο: