Ποιος είναι ο λόγος που παγίδευσαν την τζαζ μουσική στον ψυχρό πόλεμο

Η ταινία ξεδιπλώνει ένα ηχητικό και οπτικό πορτρέτο της αποικιοκρατίας, της εξουσίας και της χειραφέτησης

Το CineFIX παρουσιάζει την Πέμπτη 28 Αυγούστου στις 21:00 την πολυβραβευμένη ταινία“Soundtrack to a Coup d’État” του Johan Grimonprez.

Ένα συναρπαστικό ντοκιμαντέρ που συνδυάζει πολιτική, μουσική και αρχειακό υλικό, φωτίζοντας το πραξικόπημα του 1960 στο Κονγκό και τη δολοφονία του Πατρίς Λουμπούμπα (Patrice Lumumba).

Μέσα από τη δύναμη της τζαζ και τις φωνές της μαύρης αντίστασης, η ταινία ξεδιπλώνει ένα ηχητικό και οπτικό πορτρέτο της αποικιοκρατίας, της εξουσίας και της χειραφέτησης.

“Ένα καθηλωτικό ταξίδι γεμάτο ιδέες, που υφαίνει μαζί την αμερικανική τζαζ με τις γεωπολιτικές μηχανορραφίες της δεκαετίας του 1950 και του 1960” γράφει ο Guardian, ενώ οι Times ξεκινούν την κριτική τους αναφέροντας:

“Υπάρχουν πολλοί τρόποι να κρίνει κανείς ένα ντοκιμαντέρ, αλλά ένας από τους καλύτερους είναι είναι το εξής ερώτημα: Θα μπορούσε αυτή η ταινία να είναι απλώς ένα άρθρο;

Ένα σπουδαίο ντοκιμαντέρ δεν αρκεί να είναι απλώς ενημερωτικό ή να αφηγείται μια καλή ιστορία, πρέπει να είναι κινηματογράφος, να αξιοποιεί κάθε εργαλείο που έχει στη διάθεσή του ο δημιουργός.”

Και το “Soundtrack to a Coup d’État” κάνει ακριβώς αυτό.

Η τζαζ μπλέκεται με την αποαποικιοποίηση σε αυτήν την ιστορική αναδρομή στο ψυχροπολεμικό συμβάν κατά το οποίο οι μουσικοί Abbey Lincoln και Max Roach εισέβαλαν στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, διαμαρτυρόμενοι για τη δολοφονία του ηγέτη του Κονγκό, Πατρίς Λουμπούμπα.

Ένα μουσικό ντοκιμαντέρ που πραγματεύεται πολλά: τον Ψυχρό Πόλεμο, τα αιματοβαμμένα αποτυπώματα της αποικιοκρατίας στην Αφρική, τη δολοφονία του 1961 του Λουμούμπα, το παπούτσι του Νικίτα Χρουστσόφ (Nikita Khrushchev).

Κι όμως, όλα αυτά τα ενώνει μια αποκαλυπτική εξερεύνηση της πολιτικής της τζαζ, και της ίδιας της μουσικής, ελεύθερης, ατίθασης και παλλόμενης σε κάθε καρέ.

Όταν ο Χρουστσόφ χτύπησε εξοργισμένος το… παπούτσι του

Βρισκόμαστε στο 1960, έξι μήνες μετά την ένταξη δεκαέξι πρόσφατα ανεξαρτητοποιημένων αφρικανικών χωρών στον ΟΗΕ, ένα πολιτικό σεισμό που μετατόπισε την πλειοψηφία της ψήφου από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις σε αυτές του Παγκόσμιου Νότου.

Καθώς ο Σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ χτυπά το παπούτσι του εξοργισμένος για τη συνενοχή του ΟΗΕ στην ανατροπή του Λουμούμπα, το αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών κινητοποιείται στέλνοντας τον «πρέσβη της τζαζ» Λούις Άρμστρονγκ (Louis Armstrong) στο Κονγκό, με σκοπό τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από το πραξικόπημα που είχε την υποστήριξη της CIA.

Η ταινία, γεμάτη λεπτομέρειες και γοητεία, κινείται με άνεση ανάμεσα σε χρονικές περιόδους και ηπείρους.

Αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο η CIA χρησιμοποίησε, συχνά χωρίς να το γνωρίζουν, μουσικούς της τζαζ (όπως ο Louis Armstrong) ως «βιτρίνες», για να καλύπτει τις πολιτικές παρεμβάσεις της σε διάφορες χώρες.

Αγγίζει την απίστευτη ιστορία της Αντριέ Μπλουέν – συνεργάτιδας και λογογράφου του Λουμούμπα, ακτιβίστριας για τα δικαιώματα των γυναικών, και μιας μορφής που θα άξιζε να έχει το δικό της ντοκιμαντέρ.

Υπάρχουν ακόμη αποσπάσματα από διαφημίσεις iPhone και Tesla, που υπενθυμίζουν πως τα ορυκτά πλούτη του Κονγκό το μετέτρεψαν σε πολύτιμο στόχο των αποικιοκρατικών δυνάμεων, ενώ ταυτόχρονα συνδέουν το παρελθόν της χώρας με τις εξελίξεις του σήμερα.

Το φιλμ αποτελεί ένα εντυπωσιακό κατόρθωμα του Grimonprez, ο οποίος δεν διστάζει να καταδείξει και τη δική του χώρα για τον ντροπιαστικό της ρόλο σε αυτή τη σκοτεινή ιστορία.

Το Soundtrack to a Coup d’État ήταν υποψήφιο για Όσκαρ στην κατηγορία Καλύτερου Ντοκιμαντέρ και κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής για Κινηματογραφική Καινοτομία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Sundance 2024, καθώς και βραβεία για Καλύτερο Μοντάζ και Καλύτερο Σενάριο από την International Documentary Association (IDA).

Η ταινία κέρδισε επίσης το βραβείο ABC News VideoSource για τη χρήση ειδησεογραφικού υλικού και το Βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Πηγή: news24/7gr