Αυτή είναι η νέα «σιωπηλή» νόσος της εποχής μας

Η καρδιακή ανεπάρκεια με Διατηρημένη Συστολική Λειτουργία – Τι εξηγεί η καρδιολόγος Χρυσούλα Φραγκιαδάκη για τα συμπτώματα, τη διάγνωση και την πρόληψη

Η Καρδιακή Ανεπάρκεια με Διατηρημένη Συστολική Λειτουργία, γνωστή στους ιατρικούς κύκλους ως HFpEF, αποτελεί μια από τις πιο σύνθετες και υποτιμημένες μορφές καρδιακής ανεπάρκειας. Αν και η καρδιά φαίνεται να συσπάται φυσιολογικά, στην πραγματικότητα δυσκολεύεται να χαλαρώσει και να γεμίσει σωστά με αίμα, οδηγώντας σε ανεπαρκή οξυγόνωση των ιστών και συμπτώματα όπως δύσπνοια, κόπωση και πρησμένα κάτω άκρα.

Όπως επεσήμανε η καρδιολόγος Χρυσούλα Φραγκιαδάκη, με εξειδίκευση στην καρδιακή απεικόνιση και την καρδιακή ανεπάρκεια (πιστοποιημένη από την European Association of Cardiovascular Imaging και την Heart Failure Association), «πρόκειται για μια πάθηση που αγγίζει το 50% των περιπτώσεων καρδιακής ανεπάρκειας και αφορά ενήλικες κυρίως με συννοσηρότητες όπως υπέρταση, σαγχαρώδη διάβητη, παχυσαρκία, υπνική άπνοια, αυτοάνοσα νοσήματα, νεφρική νόσος , προχωρημένη ηλικία και κολπική μαρμαρυγή (αρρυθμίες)».

Επιδημιολογία

Η καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένη συστολική καρδιακή λειτουργία εμφανίζει σταδιακή αύξηση λόγω αύξηση του ηλικιακού προσδόκιμου, παρόλες τις βελτιωμένες θεραπευτικές προοπτικές των καρδιαγγειακών παθήσεων  στις αναπτυγμένες χώρες. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (ESC 2023), η καρδιακή ανεπάρκεια επηρεάζει 3 έως 5 άτομα ανά 1.000 κατοίκους, ενώ το ποσοστό στο γενικό πληθυσμό κάτω των 55 ετών υπολογίζεται περίπου στο 1-2% και αυξάνεται σε πάνω από 10% μετά τα 70 έτη, με το 50% να αφορά κυρίως το γυναικείο φύλο.

Ωστόσο, στους ανθρώπους γύρω στα 50, η HFpEF συνδέεται όχι με την ηλικία αυτή καθαυτή, αλλά με συνοσηρότητες και παράγοντες κινδύνου που έχουν ήδη εδραιωθεί:

• αρτηριακή υπέρταση (ιδίως μη ρυθμισμένη)
• παχυσαρκία και σπλαχνικό λίπος
• σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
• υπνική άπνοια
• και καθιστικός τρόπος ζωής

Οι γυναίκες στην περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο (47-55 ετών) αποτελούν αναδυόμενη ομάδα υψηλού κινδύνου, λόγω ορμονικών αλλαγών, μεταβολικών επιβαρύνσεων και αύξησης της αρτηριακής πίεσης.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η κ. Χρυσούλα Φραγκιαδάκη: «Βλέπουμε ολοένα και συχνότερα περιπτώσεις HFpEF σε άτομα ηλικίας 50-55 ετών, ιδιαίτερα γυναίκες με υπέρταση ή διαβήτη. Η πρόληψη πρέπει να ξεκινά από την τέταρτη δεκαετία της ζωής, με σωστή διατροφή, έλεγχο πίεσης και σωματικό βάρος. Δεν είναι νόσος των ηλικιωμένων, είναι νόσος του σύγχρονου τρόπου ζωής.»

Πηγή: pexels

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Κλείνει ο ΒΟΑΚ αύριο 20/11 λόγω ανατινάξεων

Διάγνωση και Αντιμετώπιση της Καρδιακής Ανεπάρκειας με Διατηρημένη Συστολική Λειτουργία (HFpEF)

Όπως εξηγεί η καρδιολόγος κα Φραγκιαδάκη, «Η διάγνωση της HFpEF συχνά δεν είναι εύκολη υπόθεση, με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να καθυστερούν να απευθυνθούν σε γιατρό. Τα συμπτώματα μπορεί να μοιάζουν με άλλες παθήσεις, όπως ΧΑΠ, πνευμονική υπέρταση, παχυσαρκία ή υπνική άπνοια. Γι’ αυτό απαιτείται συνδυασμός κλινικής εμπειρίας, εργαστηριακών εξετάσεων και υπερηχογραφικών ευρημάτων».

«Τα πρώτα συμπτώματα που βλέπουμε είναι η εύκολη κόπωση, η δύσπνοια -είτε στην ηρεμία είτε όταν ο ασθενής ξαπλώνει- και τα οιδήματα στα πόδια. Κατά την εξέταση, μπορεί να εντοπίσουμε ευρήματα συμφόρησης, όπως τριζόντες στις βάσεις των πνευμόνων ή διάταση στις σφαγίτιδες», αναλύει η γιατρός.

Στη συνέχεια, κάνουμε εξειδικευμένες εξετάσεις:

• μέτρηση νατριουρητικών πεπτιδίων
• δείκτες μυοκαρδιακής βλάβης
• υπερηχογράφημα καρδιάς

Συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε

• Δύσπνοια (ιδίως σε κόπωση ή όταν ξαπλώνετε)
• Πρήξιμο στα πόδια
• Αίσθημα ταχυπαλμίας ή “φτερουγίσματος” στην καρδιά
• Κόπωση και μείωση αντοχής στις καθημερινές δραστηριότητες
• Διαταραχές ύπνου λόγω δυσφορίας ή βήχα τη νύχτα

Αν εμφανίζετε ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα, οι ειδικοί συνιστούν άμεση καρδιολογική εκτίμηση.

Η Καρδιακή Ανεπάρκεια με Διατηρημένη Συστολική Λειτουργία (HFpEF) είναι ύπουλη, γιατί εξελίσσεται αργά και τα σημάδια της συχνά μπερδεύονται με την «κούραση της ηλικίας» ή το άγχος. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις που, αν επαναλαμβάνονται, πρέπει να μας οδηγήσουν άμεσα σε καρδιολόγο.

Θεραπεία: Στόχος η ποιότητα ζωής και η σταθερότητα

«Μέχρι το 2021, η θεραπευτική μας προσέγγιση ήταν περιορισμένη», εξηγεί η καρδιολόγος.  «Εστιάζαμε στον έλεγχο παραγόντων κινδύνου: υπέρταση, διαβήτη, χοληστερίνη και απώλεια βάρους. Επίσης χρησιμοποιούσαμε διουρητικά για αποσυμφόρηση. Δεν είχαμε όμως στοχευμένη θεραπεία για την ίδια την HFpEF. Μετά το 2021 ήρθε μια πραγματική επανάσταση. Με τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας και τις μεγάλες μελέτες DELIVER και EMPEROR-Preserved, αποκτήσαμε μια νέα κατηγορία φαρμάκων: τους αναστολείς SGLT2 — όπως η δαπαγλιφλοζίνη και η εμπαγλιφλοζίνη».

Στην ερώτηση για το πόσο αποτελεσματικά είναι τα φάρμακα αυτά, η κα Φραγκιαδάκη απαντάει ότι, «Μειώνουν τις επανεισαγωγές στο νοσοκομείο λόγω καρδιακής ανεπάρκειας κατά 29% και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο κατά 21%. Και το πιο εντυπωσιακό είναι ότι είναι αποτελεσματικά ακόμη και σε ασθενείς που δεν έχουν διαβήτη. Πριν από λίγα χρόνια αυτά δεν τα φανταζόμασταν».

«Επιπροσθεετως, με τα νέα αυτά σκευάσματα, οι ασθενείς έχουν λιγότερα επεισόδια απορρύθμισης, λιγότερες νοσηλείες και αισθητή βελτίωση στην καθημερινότητά τους. Δεν μιλάμε πια για παθητική διαχείριση της νόσου, αλλά για πραγματική θεραπευτική πρόοδο».

Η κα Φραγκιαδάκη εμφανίζεται αισιόδοξη σχετικά με τη νόσο HFpEF και επισημαίνει στους ασθενείς ότι, «Σήμερα υπάρχει λόγος για αισιοδοξία. Η επιστήμη προχωρά και πλέον έχουμε ουσιαστικά εργαλεία. Με σωστή παρακολούθηση και κατάλληλη θεραπεία, η HFpEF μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά».

φωτογραφία-αρχείου

Γιατί έχει σημασία το οικογενειακό ιστορικό

Αν στην οικογένεια υπάρχουν περιστατικά υπέρτασης, διαβήτη, αυξημένης χοληστερίνης ή καρδιακής ανεπάρκειας, αυτό δεν σημαίνει ότι η HFpEF θα εμφανιστεί οπωσδήποτε.

Σημαίνει όμως ότι το “έδαφος” είναι πιο ευαίσθητο και χρειάζεται προσοχή. Η γνώση του οικογενειακού ιστορικού βοηθά τον γιατρό να σχεδιάσει εξατομικευμένο πλάνο πρόληψης, με τακτικό έλεγχο της πίεσης, του σακχάρου και της καρδιακής λειτουργίας.

Μικρές αλλαγές, όπως η ισορροπημένη διατροφή, η καθημερινή ήπια άσκηση και ο έλεγχος του στρες, μπορούν να μειώσουν δραστικά τον κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης.

Όπως επισημαίνει η κ. Χρυσούλα Φραγκιαδάκη: «Η πρόληψη ξεκινά μέσα στο σπίτι. Αν γνωρίζουμε το ιστορικό μας, μπορούμε να προλάβουμε τη νόσο πριν χρειαστεί να τη θεραπεύσουμε.»

Ο ρόλος της πρόληψης και της καθημερινότητας

Η θεραπεία δεν σταματά στο φάρμακο. Η άσκηση, η υγιεινή διατροφή και η καλή διαχείριση του στρες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της θεραπευτικής στρατηγικής.

Ο έλεγχος της πίεσης, του σακχάρου και της χοληστερίνης πρέπει να γίνεται συστηματικά, ενώ η διακοπή του καπνίσματος και η μείωση της κατανάλωσης αλατιού είναι καθοριστικά βήματα για τη σταθερότητα της καρδιάς.

Όπως σημειώνει η κ. Χρυσούλα Φραγκιαδάκη: «Η HFpEF είναι ένα καμπανάκι. Με σωστή φαρμακευτική αγωγή, παρακολούθηση και αλλαγές στον τρόπο ζωής, οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να ζήσουν πλήρως ενεργοί και δημιουργικοί.»

Ευχαριστούμε την ιατρό–καρδιολόγο Χρυσούλα Φραγκιαδάκη, (Ιατρός ΕΣΥ, Fellow RBrompton & Harefield Hospital UK, Certified by EACVI & HFA) για την συνέντευξη.