Απόφαση-βόμβα από δικαστήριο: Ευθύνη στις τράπεζες για απάτες μέσω e-banking

Δικαιοσύνη για τα θύματα phishing

Μια σημαντική δικαστική απόφαση, που ενδέχεται να αποτελέσει «πυξίδα» για εκατοντάδες παρόμοιες υποθέσεις, εξέδωσε το Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης. Το δικαστήριο δικαίωσε πελάτη τράπεζας, ο οποίος έχασε μέσα σε λίγα λεπτά το ποσό των 145.000 ευρώ, καθώς εξαπατήθηκε πληκτρολογώντας τους προσωπικούς του κωδικούς e-banking σε ιστοσελίδα – «μαϊμού» που προσομοίαζε το περιβάλλον της Τράπεζας (μέθοδος phishing).

Το δικαστήριο έκρινε ότι η τράπεζα φέρει ευθύνη, καθώς όφειλε να έχει εντοπίσει και αποτρέψει ύποπτες και ασυνήθιστες συναλλαγές, προστατεύοντας τα χρήματα του πελάτη. Η απόφαση αυτή, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, μπορεί να αποτελέσει δεδικασμένο για πλήθος θυμάτων ηλεκτρονικής απάτης, ανοίγοντας τον δρόμο για αποζημιώσεις.

Στην προκειμένη περίπτωση θύμα έπεσε 40χρονος φαρμακοποιός από τη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με την απόφαση άγνωστος τηλεφώνησε στο φαρμακείο την ημέρα που είχε εφημερία και εξυπηρετούσε πολλούς πελάτες, παρίστανε τον αστυνομικό και του παρήγγειλε μάσκες και αντισηπτικά αξίας 115 ευρώ. Μάλιστα του ζήτησε τον αριθμό του κινητού του τηλεφώνου δήθεν για την επιβεβαίωση της συναλλαγής. Λίγη ώρα αργότερα έφτασε στο κινητό του θύματος σύνδεσμος που παρέπεμπε στο προφίλ του e-banking της Τράπεζας και ο 40χρονος ανυποψίαστος πληκτρολόγησε τους κωδικούς του νομίζοντας ότι θα ενεργοποιηθεί το έμβασμα των 115 ευρώ. Αντίθετα με τον τρόπο αυτό οι επιτήδειοι απέκτησαν πρόσβαση στον λογαριασμό και με εφαρμογή που δημιούργησαν λάμβαναν τους κωδικούς ασφαλείας της Τράπεζας, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων.

Εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι εκείνη την ώρα από την Τράπεζα οι συναλλαγές κρίθηκαν ύποπτες, καθώς ποτέ στο παρελθόν ο φαρμακοποιός δεν είχε συνεχείς μεταφορές κεφαλαίων ύψους μέχρι και 70.000 ευρώ και σε τόσο λίγο χρόνο. Υπάλληλος της Τράπεζας τηλεφώνησε στον φαρμακοποιό, ο οποίος άμεσα αρνήθηκε ότι είναι δικές του οι συναλλαγές και έλαβε την υπόσχεση πως θα μπλοκάρουν οι συναλλαγές, κάτι που δεν έγινε. «Αποδεικνύεται ότι η Τράπεζα αρνήθηκε να ακυρώσει την εν λόγω συναλλαγή ισχυριζόμενη ότι δεν επέχει ευθύνη καθ’ όσον η συναλλαγή πραγματοποιήθηκε με ευθύνη του πελάτη της», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην απόφαση του Πρωτοδικείου. «Ενώ διαπίστωσε ασυνήθιστη κινητικότητα στον λογαριασμό του πελάτη δεν προέβη εκ των προτέρων σε τηλεφωνική ειδοποίησή του ώστε να επιβεβαιώσει και τηλεφωνικά τη βούλησή του για την τέλεση των συναλλαγών καίτοι το έπραξε όταν η μεταφορά των εμβασμάτων είχε ήδη δρομολογηθεί», συμπληρώνεται.

«Το δικαστήριο με την απόφασή του αναγνωρίζει ότι τη μερίδα του λέοντος στην ευθύνη αυτών των υποθέσεων τις έχουν οι Τράπεζες που οφείλουν να ελέγχουν ύποπτες και μή συνηθισμένες συναλλαγές», είπε στη Voria.gr o συνήγορος του θύματος που χειρίστηκε την αγωγή που κατέθεσε σε βάρος της Τράπεζας, Χρήστος Παππάς. Ενδεικτικό είναι ότι στη δικαστική απόφαση αναλύεται η ευθύνη που έχουν οι Τράπεζες έναντι των πελατών τους σε τέτοια ζητήματα. Στην προκειμένη περίπτωση το δικαστήριο έκρινε ότι ο πελάτης – θύμα είχε «ελαφρά αμέλεια», καθώς παρασύρθηκε από το απατηλό μήνυμα των επιτηδείων, όμως η Τράπεζα φέρει το βάρος της κύριας ευθύνης. Μάλιστα με την απόφαση επιστρέφει στον πελάτη το ποσό των 144.000 ευρώ από τα 145.000 που του άρπαξαν, κρίνοντας ότι τα 1.000 ευρώ αντιστοιχούν στην ευθύνη που είχε ο ίδιος. Από την άλλη του επιδικάζει και το ποσό των 500 ευρώ ως αποζημίωση για ηθική βλάβη για όσα υπέστη, ενώ καταδικάζει την Τράπεζα στα δικαστικά έξοδα. Η άρνηση της Τράπεζας ότι δεν έχει ευθύνη και ότι υπεύθυνος είναι ο πελάτης επειδή εν αγνοία του έδωσε τους κωδικούς, δεν έγινε δεκτός ως ισχυρισμός.

«Έπρεπε να ξέρουν»

Ιδιαίτερα σημαντικό θεωρείται το τμήμα της απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης στο οποίο αναφέρεται ότι τέτοιου είδους απάτες πλέον είναι καθημερινές. «Παρά την αφύπνιση πλέον των πολιτών τα φαινόμενα fishing συνεχίζουν να είναι καθημερινά με περιπτώσεις να εξαφανίζονται μέχρι και οικονομίες μιας ζωής που ξεπερνούν ακόμη και τις 100.000 ευρώ», σχολίασε μιλώντας στη Voria.gr ο κ. Παππάς. Είναι χαρακτηριστικό όμως αυτό που επισημαίνει η δικαστική απόφαση για την υπόθεση της απώλειας 145.000 ευρώ από τον λογαριασμό του φαρμακοποιού.

«Ιδιαίτερα κρίσιμο είναι ότι η Τράπεζα, παρ’ ότι γνωρίζει το πλήθος των απατών που διαπράττονται με παρόμοιο τρόπο (ήτοι υποκλοπή κωδικών πρόσβασης, μαζική μεταφορά κεφαλαίων εντός ολίγων λεπτών και σχεδόν μηδενισμός του υπόλοιπου του λογαριασμού) δεν έχει λάβει ουδεμία προφύλαξη για την αποτροπή τέτοιων πρακτικών και καθιστά δυνατή και τη μελλοντική παρόμοια διάπραξη». Μάλιστα υπογραμμίζει ότι υπάρχουν μέθοδοι αντιμετώπισης, όπως για παράδειγμα η τηλεφωνική επικοινωνία με τον δικαιούχο και η καθυστέρηση μετακίνησης κεφαλαίων σε τέτοιες περιπτώσεις, όταν διαπιστώνεται παρόμοια κίνηση. «Καταρρίπτει διά της κοινής λογικής και πείρας κάθε ισχυρισμό της εναγόμενης ότι δεν θα μπορούσε να θεωρήσει τις συναλλαγές ύποπτες, ότι έλαβε κάθε μέτρο συγκατάθεσης, ταυτοποίησης και πιστοποίησης γνησιότητας», τονίζεται στη δικαστική απόφαση που δημοσιεύτηκε πριν λίγες ημέρες.

Πηγή: voria.gr