Η ΕΕ άρχισε να κυνηγάει τα παλιά ΙΧ

Δυσάρεστες εξελίξεις φαίνεται να έρχονται για εκατομμύρια Έλληνες οδηγούς, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει την απόσυρση όλων των παλαιών αυτοκινήτων, τα οποία αποτελούν το 45% των ΙΧ στη χώρα μας

Με τις τιμές των νέων οχημάτων να έχουν εκτοξευθεί σε πολύ υψηλά επίπεδα, τίθεται το ερώτημα πώς θα μπορέσουν οι μισοί Έλληνες να αποκτήσουν καινούργιο αυτοκίνητο, όταν οι μισθοί τους κυμαίνονται γύρω από τα 1.000 ευρώ και πολλοί δυσκολεύονται απλώς να τα βγάλουν πέρα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να επιβάλει την απόσυρση των παλαιών οχημάτων, χαρακτηρίζοντάς τα ως «ρυπογόνα», με στόχο τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αυτό θα μπορούσε να γίνει είτε μέσω περιορισμών στην είσοδο αυτών των αυτοκινήτων στις μεγάλες πόλεις, είτε μέσω αυστηρότερων κανονισμών για την ποιότητα του αέρα.

Αρχικά, η ενέργεια αυτή θα επηρεάσει τα αυτοκίνητα άνω των 15 ετών, αν και αρκετά από αυτά δεν είναι απαραίτητα τόσο παλιά.

Αν και η ΕΕ δεν έχει ακόμα καθορίσει μια συγκεκριμένη ημερομηνία για την υποχρεωτική απόσυρση, ήδη εφαρμόζονται περιορισμοί στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις με τη δημιουργία Ζωνών Χαμηλών Εκπομπών (LEZ/ZFE/ZBE), οι οποίες αποκλείουν τα παλαιότερα αυτοκίνητα. Παράλληλα, οι κανόνες για την ποιότητα του αέρα θα γίνουν πολύ αυστηρότεροι έως το 2030.

Τα παλιά αυτοκίνητα σύντομα θα αντιμετωπίσουν σοβαρούς περιορισμούς, καθώς θα στερούνται πρόσβασης σε περιοχές όπου ζει και δραστηριοποιείται η πλειονότητα των πολιτών. Παράλληλα, θα επιβληθούν οικονομικά αντικίνητρα, όπως αυξήσεις τελών κυκλοφορίας, επιβαρύνσεις και αυστηρότερες εξετάσεις στα ΚΤΕΟ, για να «προτρέψουν» τους κατόχους να τα αποσύρουν.

Τι αλλάζει θεσμικά: από τις 10 Δεκεμβρίου 2024 τέθηκαν σε ισχύ οι νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες για την ποιότητα του αέρα (αναθεωρημένη Οδηγία AAQD). Τα κράτη-μέλη έχουν προθεσμία έως τις 11 Δεκεμβρίου 2026 να τους ενσωματώσουν στο εθνικό δίκαιο και έως το 2030 να πιάσουν τα νέα, σημαντικά χαμηλότερα όρια ρύπων. Η μη συμμόρφωση οδηγεί σε διαδικασίες παράβασης και ενδεχόμενες κυρώσεις. Παράλληλα, από το 2035 σταματούν οι πωλήσεις νέων αυτοκινήτων με εκπομπές CO₂ (δηλαδή θερμικών), πράγμα που δεν «κατεβάζει τις πινακίδες» στα παλιά, αλλά σπρώχνει την αγορά σε επιταχυνόμενη ανανέωση στόλου.

Στη Γαλλία, το σύστημα Crit’Air σκληραίνει στις μεγάλες ζώνες. Στο Παρίσι/Ιle-de-France η απαγόρευση για οχήματα Crit’Air 3 (βενζίνη Euro 2-3 και diesel Euro 4) έχει τεθεί ως στόχος από 1 Ιανουαρίου 2025, με εξαιρέσεις/παρατάσεις σε ορισμένες πόλεις εκτός πρωτεύουσας ανάλογα με τις υπερβάσεις ρύπων.

Στην Ιταλία, οι περιφέρειες της Ποΐας Κοιλάδας περνούν σε εποχικούς αποκλεισμούς μέχρι και για diesel Euro 5 από 1 Οκτωβρίου 2025 (με εφαρμογή εργάσιμες ώρες και μερικές αναπροσαρμογές/μεταθέσεις για το 2026, ανά περιοχή).

Στη Γερμανία, πολλές πόλεις επιτρέπουν είσοδο μόνο με «πράσινο» σήμα και έχουν ήδη απαγορεύσεις για diesel Euro 4 και κατά τόπους για Euro 5 σε ζώνες/οδοτμήματα (π.χ. Στουτγάρδη, Μόναχο, Αμβούργο). Δεν υπάρχει ενιαίο εθνικό «κόψιμο», αλλά η τάση είναι αυστηρότερη πρόσβαση.

Στην Ισπανία, ο Νόμος 7/2021 υποχρεώνει όλες τις πόλεις άνω των 50.000 κατοίκων να έχουν Ζώνες Χαμηλών Εκπομπών, με περιορισμούς στα οχήματα χωρίς ετικέτα/χαμηλών κατηγοριών—ο κανόνας γενικεύτηκε έως το 2025.

Ο μέσος όρος ηλικίας του στόλου στην ΕΕ είναι 12,5 έτη, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται πρώτη σε γήρανση στόλου με 17,5 έτη. Αυτό σημαίνει ότι μέσω της αεροποιοτικής νομοθεσίας, αν δεν μειωθούν γρήγορα οι υπερβάσεις, οι φτωχοί οδηγοί θα χτυπηθούν αλύπητα για να γίνουν… φτωχότεροι.

Αν αλλάξουν τα κριτήρια για την «ρύπανση» ΚΤΕΟ δεν θα περνάει σχεδόν κανείς! Κάτι δεν πάει καθόλου καλά στο κονκλάβιο των Βρυξελλών στο οποίο αδιαφορούν απολύτως για μεγάλη «μερίδα» των πολιτών.

Ήδη η χώρα έχει καταδικαστεί στο ΔΕΕ για συστηματικές υπερβάσεις PM10 στη Θεσσαλονίκη, ενώ η Επιτροπή έχει κινήσει διαδικασίες και για NO₂. Με τη νέα Οδηγία και τα αυστηρότερα όρια έως το 2030, η πίεση θα αυξηθεί και σε δεύτερες παραπομπές το Δικαστήριο μπορεί να επιβάλει χρηματικές κυρώσεις.

Αφού το κράτος σκοπεύει να επιτρέψει αυτή την «σφαγή» θα πρέπει να προχωρήσει και την επιδότηση αντικατάστασης και να προστατέψει εκείνους που δεν μπορούν να αλλάξουν ΙΧ από μόνοι τους. Κανείς δεν θέλει να κυκλοφορεί με παλιό αυτοκίνητο. Δεν ήταν επιλογή του. Η ζωή δεν του το επιτρέπει.