Ελαιόλαδο: Τα οφέλη για την υγεία μας και οι βασικές του ιδιότητες

Ούτε έναν, ούτε δύο αλλά 10 λόγους μπορεί να βρεί κάποιος στο ελαιόλαδο για την καθημερινή κατανάλωσή του

Το ελαιόλαδο και ειδικά το εξαιρετικό παρθένο, είναι… εξαιρετικό και για την υγεία μας, ενα από τα σημαντικότερα δώρα της γης και στην Ελλάδα έχουμε το προνόμιο να παράγεται σε αφθονία και να αποτελεί το βασικό συστατικό μαγειρέματος. 

Είναι πλούσιο σε βιταμίνη Ε, μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (σε ποσοστό μέχρι και 83%) και αντιοξειδωτικές ουσίες (πολυφαινόλες του ελαιόλαδου: ελαϊκό οξύ, ολευροπεΐνη, σκουαλένιο) και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

Οι ουσίες αυτές που περιέχει δρουν ευεργετικά στην υγεία του στομάχου, του δωδεκαδακτύλου και του καρδιαγγειακού συστήματος, ενώ βοηθούν επίσης και στη μείωση της «κακής» και στην αύξηση της «καλής» χοληστερίνης αντίστοιχα. Θεωρείται, επίσης, πως δρουν προληπτικά για κάποιες μορφές καρκίνου και για την οστεοπόρωση.

Βασικές ιδιότητες

• Κατά του καρκίνου του μαστού

Ισπανική μελέτη έδειξε ότι οι γυναίκες που ακολουθούν μεσογειακή διατροφή με τακτική κατανάλωση έξτρα παρθένου ελαιόλαδου εμφανίζουν μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Στην έρευνα συμμετείχαν περίπου 4.300 γυναίκες με μέση ηλικία 67 ετών, οι οποίες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: Μία που κατανάλωνε ένα λίτρο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο την εβδομάδα και μία ομάδα που έτρωγε 30 γραμμάρια ξηρών καρπών ημερησίως. Μία τρίτη ομάδα ελέγχου ακολουθούσε μία δίαιτα χαμηλών λιπαρών.

Στη διάρκεια πέντε ετών υπήρξαν 35 διαγνωσμένες περιπτώσεις καρκίνου των μαστών. Οι γυναίκες της πρώτης ομάδας με το ελαιόλαδο είχαν κατά μέσο όρο 68% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης του συγκεκριμένου καρκίνου, σε σχέση με όσες έτρωγαν χαμηλά λιπαρά. Οι γυναίκες που έτρωγαν ξηρούς καρπούς, δεν εμφάνισαν κάποια αξιοσημείωτη μείωση του σχετικού κινδύνου.

• Προλαμβάνει τις καρδιαγγειακές παθήσεις

Το ελαιόλαδο είναι πλούσια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, τα οποία μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων μέσω της μείωσης των λιπιδίων στο αίμα και κατά συνέπεια της απόφραξης των αρτηριών. Πολλά στοιχεία υποστηρίζουν το ρόλο του παρθένου ελαιόλαδου στην προστασία έναντι των καρδιαγγειακών παθήσεων. Μελέτες έδειξαν ότι οι καρδιακές παθήσεις είναι λιγότερο συχνές στις μεσογειακές χώρες. Αυτό οδήγησε σε εκτεταμένη έρευνα για τη μεσογειακή διατροφή, η οποία έχει πλέον αποδειχθεί ότι μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο είναι ένα από τα βασικά συστατικά αυτής της διατροφής. Το ελαιόλαδο έχει επίσης αποδειχθεί ότι μειώνει την αρτηριακή πίεση, η οποία είναι ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις και πρόωρο θάνατο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά την κατανάλωση δύο κουταλιών ελαιόλαδου την ημέρα για την προστασία της καρδιάς.

Πηγή: freepik

• Το ελαιόλαδο ενδέχεται να βοηθήσει στην πρόληψη των εγκεφαλικών

Ένα εγκεφαλικό προκαλείται από μια διαταραχή της ροής του αίματος στον εγκέφαλό σας, είτε λόγω θρόμβου αίματος είτε λόγω αιμορραγίας. Είναι η δεύτερη πιο κοινή αιτία θανάτου, σύμφωνα με δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Η σχέση μεταξύ του ελαιολάδου και του κινδύνου εγκεφαλικού έχει μελετηθεί εκτενώς, αλλά τα αποτελέσματα είναι μικτά. Για παράδειγμα, μια ανασκόπηση του 2014 με μελέτες σε 841.000 ανθρώπους διαπίστωσε ότι το ελαιόλαδο ήταν η μόνη πηγή μονοακόρεστων λιπαρών που σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εγκεφαλικού και καρδιακών παθήσεων. Ωστόσο, μια μετα-ανάλυση του 2020, δεν βρήκε σημαντική σχέση μεταξύ της πρόσληψης ελαιολάδου και του κινδύνου εγκεφαλικού.

• Δεν σχετίζεται με την αύξηση βάρους και την παχυσαρκία

Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά, τα οποία έχει αποδειχθεί ότι βοηθάνε στην απώλεια λίπους. Σας βοηθά να αισθάνεστε πληρότητα, στοχεύοντας παράλληλα και στη μείωση του κοιλιακού λίπους. Περίπου το 13,8% του ελαιόλαδου είναι κορεσμένα λίπη, ενώ το 10,5% είναι πολυακόρεστα, όπως ωμέγα-6 και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Ωστόσο, το κυρίαρχο λιπαρό οξύ του ελαιολάδου είναι το ελαϊκό οξύ, ένα μονοακόρεστο λίπος που αποτελεί το 71% της συνολικής περιεκτικότητας σε λάδι. Μελέτες υποδεικνύουν ότι το ελαϊκό οξύ μειώνει τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες και μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στα γονίδια που συνδέονται με τον καρκίνο. Τα μονοακόρεστα λιπαρά είναι επίσης αρκετά ανθεκτικά στην υψηλή θερμοκρασία, καθιστώντας το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο την καλύτερη επιλογή για μαγείρεμα.

• Βοηθάει στην πέψη

Μικρές μελέτες έχουν δείξει ότι το ελαιόλαδο μπορεί να βοηθήσει τη λειτουργία του πεπτικού και να μειώσει τα συμπτώματα της δυσκοιλιότητας. Η κατανάλωση μίας κουταλιάς κάθε βράδι πριν τον ύπνο δρα ως ήπιο υπακτικό. Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο περιέχει καλές ποσότητες βιταμινών. Για παράδειγμα, 1 κουταλιά της σούπας (σούπας) περιέχει 13% της ημερήσιας αξίας (DV) για τη βιταμίνη Ε και 7% της DV για τη βιταμίνη Κ. Αλλά το ελαιόλαδο είναι επίσης πλούσιο σε ισχυρά αντιοξειδωτικά. Αυτά μπορεί να σας βοηθήσουν να μειώσετε τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών που επηρεάζουν το καρδιαγγειακό και το κεντρικό νευρικό σας σύστημα. Τα αντιοξειδωτικά καταπολεμούν επίσης τη φλεγμονή και βοηθούν στην προστασία της χοληστερόλης του αίματος από την οξείδωση.

• Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες

Η χρόνια φλεγμονή θεωρείται ότι είναι ένας βασικός και κρίσιμος λόγος ασθενειών που αφορά τις εξής παθήσεις: καρκίνος, καρδιακό νόσημα, μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτης τύπου 2, νόσος Αλτσχάιμερ, αρθρίτιδα. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι το ελαϊκό οξύ, το κύριο λιπαρό οξύ στο ελαιόλαδο, μπορεί να μειώσει τα επίπεδα ορισμένων φλεγμονωδών δεικτών, όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP).

• Μπορεί να καταπολεμήσει τη νόσο του Αλτσχάιμερ

Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι μια από τις πιο κοινές νευροεκφυλιστικές καταστάσεις στον κόσμο. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του είναι η συσσώρευση πλακών βήτα-αμυλοειδούς στα κύτταρα του εγκεφάλου σας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της γνωστικής ικανότητας και απώλεια μνήμης. Μια ανασκόπηση του 2024 διαπίστωσε ότι το ελαιόλαδο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Αλτσχάιμερ και της γνωστικής εξασθένησης. Μπορεί να το κάνει αυτό μειώνοντας τις βήτα-αμυλοειδείς πλάκες, τη νευροφλεγμονή και το οξειδωτικό στρες.

• Θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια αυτοάνοση ασθένεια που χαρακτηρίζεται από παραμορφωμένες αρθρώσεις. Μια μελέτη του 2023 διαπίστωσε ότι το ελαιόλαδο συνδέθηκε με χαμηλότερους δείκτες φλεγμονής και τη σοβαρότητα της νόσου σε άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα, ειδικά για πιο σοβαρή δραστηριότητα της νόσου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι το ελαιόλαδο βοήθησε στη μείωση των επιπέδων της CRP, η οποία μπορεί να παίζει ρόλο στη φλεγμονή και την εξέλιξη της νόσου.

• Αντιβακτηριδιακές ιδιότητες

Το ελαιόλαδο περιέχει ενώσεις, που μπορεί να αναστέλλουν ή να σκοτώνουν επιβλαβή βακτήρια. Ένα από αυτά είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (H. pylori), ένα βακτήριο που ζει στο στομάχι σας και μπορεί να προκαλέσει έλκη και καρκίνο του στομάχου. Μια μελέτη σε ζώα του 2022 διαπίστωσε ότι το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση ορισμένων στελεχών αυτού του βακτηρίου.

Με πληροφορίες από Healthstat.gr, onmed.gr