Επιστήμονες ανακάλυψαν την ηλικία που ο εγκέφαλος φτάνει στο απόγειό του

Οι επιστήμονες υπενθυμίζουν τη διάκριση ανάμεσα στη «ρευστή» και την «αποκρυσταλλωμένη» νοημοσύνη

Μπορεί πολλοί να πιστεύουν πως τα καλύτερα χρόνια της ζωής τους βρίσκονται πίσω τους, όμως νέα επιστημονική μελέτη από την Αυστραλία έρχεται να ανατρέψει αυτή την πεποίθηση.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η συνολική νοητική λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου φτάνει στο απόγειό της μεταξύ 55 και 60 ετών – μια ηλικία που, όπως φαίνεται, συνδέεται με αυξημένες ικανότητες επίλυσης σύνθετων προβλημάτων και αποτελεσματική ηγεσία.

Ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής ψυχολογίας Gilles Gignac από το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας, τονίζει στο The Conversation πως «καθώς η νεότητα απομακρύνεται, πολλοί φοβούνται τη γήρανση. Όμως τα δεδομένα μας δείχνουν ότι υπάρχει πολύς λόγος για αισιοδοξία».

Όπως εξηγεί, «για πολλούς ανθρώπους, η συνολική ψυχολογική λειτουργία κορυφώνεται ανάμεσα στα 55 και τα 60. Ίσως ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να βλέπουμε τη μέση ηλικία ως αντίστροφη μέτρηση και να τη θεωρήσουμε κορυφαία φάση ζωής».

Οι δεξιότητες που βελτιώνονται με την ηλικία

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Τραγωδία στην Κρήτη: Νεκρός 47χρονος σε φρικτό τροχαίο στην Κάντανο

Η μελέτη βασίστηκε σε ανάλυση δεκάδων προηγούμενων ερευνών, όπου εξετάστηκαν 16 γνωστικά και προσωπικά χαρακτηριστικά με σαφώς καταγεγραμμένες μεταβολές ανά ηλικία. Ανάμεσά τους ήταν η ηθική κρίση, η μνήμη, η ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών, η γνώση, η συναισθηματική νοημοσύνη και τα πέντε βασικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας (εξωστρέφεια, συναισθηματική σταθερότητα, ευσυνειδησία, δεκτικότητα και ευγένεια).

Συνδυάζοντας τις ηλικιακές πορείες αυτών των χαρακτηριστικών, οι επιστήμονες εντόπισαν ένα εντυπωσιακό μοτίβο: η συνολική νοητική λειτουργία κορυφώνεται στα 55–60 και αρχίζει να μειώνεται γύρω στα 65. Η μείωση αυτή επιταχύνεται μετά τα 75, ωστόσο ορισμένες ικανότητες –όπως η αντοχή στις γνωστικές προκαταλήψεις και η ικανότητα λήψης ορθολογικών αποφάσεων– συνεχίζουν να βελτιώνονται μέχρι και τη δεκαετία των 70 ή 80.

Αξιοσημείωτο είναι ότι κάποιες δεξιότητες, όπως η ευσυνειδησία, φτάνουν στο απόγειό τους γύρω στα 65, ενώ η συναισθηματική σταθερότητα κορυφώνεται περίπου στα 75. Η ηθική κρίση, επίσης, φαίνεται να βελτιώνεται ακόμη περισσότερο στις μεγαλύτερες ηλικίες, γύρω στα 70 και άνω.

Η κορυφή της ωριμότητας

Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Intelligence, δείχνουν ότι οι ηλικίες 55 έως 60 αποτελούν πιθανώς την ιδανική περίοδο για απαιτητικούς ρόλους ηγεσίας και λήψης αποφάσεων – κάτι που εξηγεί γιατί πολλοί επιτυχημένοι ηγέτες και διευθυντικά στελέχη ανήκουν σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία.

Ωστόσο, οι ερευνητές σημειώνουν πως οι μεγαλύτεροι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες όταν προσπαθούν να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας μετά από απώλεια θέσης, καθώς πολλοί εργοδότες θεωρούν ότι βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση.

«Αντί να βλέπουμε τη μέση ηλικία ως περίοδο παρακμής, τα στοιχεία μας δείχνουν ότι είναι το πραγματικό αποκορύφωμα της ανθρώπινης προσαρμοστικότητας και της ψυχολογικής ετοιμότητας για σύνθετους και απαιτητικούς ρόλους», καταλήγουν οι ερευνητές.

Ρευστή και αποκρυσταλλωμένη νοημοσύνη

Οι επιστήμονες υπενθυμίζουν τη διάκριση που είχε εισαγάγει το 1943 ο Βρετανός ψυχολόγος Raymond Cattell ανάμεσα στη «ρευστή» και την «αποκρυσταλλωμένη» νοημοσύνη. Η ρευστή αφορά την ταχύτητα επεξεργασίας και την ικανότητα επίλυσης νέων προβλημάτων – χαρακτηριστικά που κορυφώνονται στη δεκαετία των 20. Αντίθετα, η αποκρυσταλλωμένη νοημοσύνη, που βασίζεται στην εμπειρία και τη συσσωρευμένη γνώση, αυξάνεται με την ηλικία.

«Όταν κοιτάξουμε πέρα από την “ωμή” επεξεργαστική δύναμη, η εικόνα αλλάζει», λέει ο καθηγητής Gignac. «Η αξιολόγηση των ανθρώπων πρέπει να βασίζεται στις πραγματικές τους ικανότητες και όχι σε στερεότυπα που συνδέουν την ηλικία με την απόδοση».