Γιατί οι Έλληνες φοβούνται την Τεχνητή Νοημοσύνη;

Νέα έρευνα αποκαλύπτει γιατί οι Έλληνες φοβούνται την Τεχνητή Νοημοσύνη

Η Τεχνητή Νοημοσύνη υπόσχεται πολλά, όμως τα ευρήματα της πρώτης εθνικής έρευνας της Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής (ΕΕΒΤ) αποτυπώνουν έναν πληθυσμό επιφυλακτικό και βαθιά διχασμένο. Οι τεχνολογικές τομές που ήδη μετασχηματίζουν την καθημερινότητα, φαίνεται πως προκαλούν περισσότερο φόβο παρά ενθουσιασμό στους πολίτες. Η έρευνα, με επιστημονικά υπεύθυνο τον προεδρεύοντα Χαράλαμπο Τσέκερη, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής και Τεχνοηθικής.

Δυσπιστία και κενό γνώσης απέναντι στις ψηφιακές τεχνολογίες

Στην έρευνα αποτυπώνεται μια έντονη δυσπιστία απέναντι στις μελλοντικές συνέπειες της ψηφιακής τεχνολογίας. Πάνω από 4 στους 10 εμφανίζονται επιφυλακτικοί απέναντι στο διαδίκτυο, εκτιμώντας πως «θα έχει χειροτερέψει τον κόσμο».

Πιο συγκεκριμένα, το 41% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι μέχρι το 2040 η χρήση του διαδικτύου θα έχει επιδεινώσει τον κόσμο, έναντι μόλις 29% που πιστεύει ότι θα τον έχει βελτιώσει. Το 26% δεν αναμένει ούτε θετική ούτε αρνητική μεταβολή, ενώ 4% δηλώνει άγνοια ή αποχή. Τα ευρήματα σκιαγραφούν μια κοινωνία επιφυλακτική, η οποία αντιμετωπίζει την ψηφιακή πρόοδο περισσότερο ως απειλή παρά ως υπόσχεση. Αυτό εξηγεί γιατί οι Έλληνες φοβούνται την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Υπονόμευση ανθρώπινων σχέσεων και δημοκρατίας

Έντονα αρνητική στάση απέναντι στην Τεχνητή Νοημοσύνη εμφανίζουν οι πολίτες. Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων –ποσοστό 78%– εκτιμά ότι η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης θα υπονομεύσει τις ανθρώπινες σχέσεις έως το 2040. Μόλις 7% θεωρεί ότι θα τις ενισχύσει, ενώ 11% προβλέπει πως δεν θα υπάρξει καμία επίδραση. Το εύρημα αυτό αποτυπώνει ένα βαθύ υπαρξιακό άγχος απέναντι στην αυτοματοποίηση της επικοινωνίας και στην απώλεια της ενσώματης, συναισθηματικής διάστασης των ανθρώπινων δεσμών.

Επιπλέον, το 62% των συμμετεχόντων θεωρεί ότι η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης έως το 2040 θα υπονομεύσει τη δημοκρατία, ενώ μόνο 8% πιστεύει πως θα την ενισχύσει. Το 21% εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει ουσιαστική επίδραση. Αυτή η εικόνα αποτυπώνει μια διάχυτη ανησυχία ότι η AI ενδέχεται να λειτουργήσει ως εργαλείο αδιαφάνειας, κοινωνικού ελέγχου και χειραγώγησης της δημόσιας σφαίρας, επιβαρύνοντας περαιτέρω την ήδη εύθραυστη σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και τους θεσμούς.

Η ανάγκη για ανθρώπινη επίβλεψη και φροντίδα

Η συντριπτική πλειοψηφία –86%– δεν επιθυμεί την ύπαρξη Τεχνητής Νοημοσύνης που λειτουργεί αυτόνομα χωρίς ανθρώπινη επίβλεψη, ακόμη και όταν πρόκειται για σύνθετες διανοητικές εργασίες. Μόλις 13% εμφανίζεται πρόθυμο να αποδεχτεί έναν βαθμό αυτονομίας της AI, ενώ μόνο 4% θεωρεί πως η ανθρώπινη εποπτεία δεν είναι απαραίτητη.

Η έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι στην AI είναι ακόμη πιο έντονη όταν πρόκειται για την ευάλωτη φροντίδα ανθρώπων στο σπίτι. Το 73% των πολιτών δηλώνει ότι δεν θα εμπιστευόταν ένα ρομπότ με εξελιγμένη Τεχνητή Νοημοσύνη για τη φροντίδα ηλικιωμένων ή ασθενών, ενώ μόλις 25% απαντά θετικά.

Δυσπιστία για την αξιοπιστία των πληροφοριών

Η κοινή γνώμη αναγνωρίζει σε σημαντικό βαθμό την αξία του ελέγχου αξιοπιστίας στο διαδίκτυο. Το 56% θεωρεί ότι είναι απαραίτητος για την αποτροπή παραπληροφόρησης και ψευδών εντυπώσεων, ενώ 36% τον συνδέει με την πρόληψη εγκληματικών ή άλλων παράνομων πράξεων. Ωστόσο, δεν λείπει η ανησυχία για τα όρια του ελέγχου. Το 21% θεωρεί ότι περιορίζει την ελεύθερη πληροφόρηση και ένα 20% τον βλέπει ως μορφή λογοκρισίας. Το δίλημμα ανάμεσα στην προστασία της δημόσιας σφαίρας και την ελευθερία του λόγου παραμένει ενεργό.

Βιώσιμη τεχνοσυμβίωση στον κόσμο των αλγορίθμων

Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, σε σχετική του δήλωση, τονίζει ότι η ραγδαία εξάπλωση των ψηφιακών τεχνολογιών και ιδιαίτερα της Τεχνητής Νοημοσύνης, μας οδηγεί σε μια «μετασχηματιστική φάση της ανθρώπινης εξέλιξης». Σε αυτή τη φάση, μεταβάλλεται ριζικά η αντίληψή μας για τον εαυτό, την κοινωνική σύνδεση και την ηθική ευθύνη.

«Βρισκόμαστε σε αυτό που ο Λουτσιάνο Φλορίντι ονομάζει “υπερ-ιστορία“, όπου οι τεχνολογίες δεν είναι απλώς εργαλεία, αλλά ενεργοί παράγοντες που αναδιαμορφώνουν τις ανθρώπινες σχέσεις και τις αξίες μας», σημειώνει. Όπως επισημαίνει, η σύγχρονη ηθική πρέπει να απαντήσει στις προκλήσεις της «δικτυωτής ηθικής». Το επίκεντρο αυτής «μετατοπίζεται από τον άνθρωπο ως μοναδικό φορέα δράσης σε μια πληροφοριακή οικολογία αποτελούμενη από σχεσιακά δίκτυα (συμβολικά, βιολογικά, περιβαλλοντικά, κοινωνικοτεχνολογικά) που είναι στενά διασυνδεδεμένα και αμοιβαίως εξαρτώμενα».

Χρειαζόμαστε συλλογική ευφυΐα, συμμετοχικό σχεδιασμό και προσαρμοστική διακυβέρνηση του πληροφοριακού περιβάλλοντος. Αυτό είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί μια βιώσιμη, δίκαιη και ενάρετη τεχνοσυμβίωση στον νέο, γενναίο κόσμο των αυτόνομων αλγοριθμικών οντοτήτων, προσθέτει. Τα πρώτα ευρήματα της έρευνας της ΕΕΒΤ, σημειώνει, λειτουργούν ως «σημεία εκκίνησης για διάλογο και αναστοχασμό, αποκαλύπτοντας ότι η ηθική ζωή των πολιτών είναι πολύ πιο σύνθετη, αντιφατική και ζωντανή απ’ όσο φανταζόμαστε».

Πηγή: kathimerini.gr