Inventing Trump

Του Αργύρη Αργυριάδη, δικηγόρου

Η πολιτική στην Ευρώπη έμοιαζε με διαδήλωση γηραλέων συνδικαλιστών. Αργά, χαλαρά βήματα στην άσφαλτο και συνήθη τσιτάτα. Εάν κάποιος έκανε ένα ταξίδι στο χωροχρόνο θα δυσκολευόταν να εντοπίσει το έτος. Πολιτική φλυαρία στο ζενίθ, όραμα και καινοτομία στο ναδίρ. Η Ευρώπη είχε παραδοθεί νωχελικά στη ραστώνη της πόσεως του μεταπολεμικού νέκταρος. Αυτήν την επίπλαστη ευδαιμονία δεν μπόρεσε να χαλάσει ούτε το μεταναστευτικό ρεύμα των τελευταίων ετών ούτε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Και, όμως, για να έλθουν τα πάνω κάτω αρκούσε η εκλογή ενός αμφιλεγόμενου προσώπου στην ηγεσία των ΗΠΑ.

Ο «μεγάλος τιμονιέρης» της Δύσης διακήρυξε σε όλους τους τόνους ότι δεν επιθυμεί να κρατά το πηδάλιο του ελεύθερου κόσμου. Κατέδειξε το φιλορωσικό του πνεύμα, ενώ δεν έκρυψε το θαυμασμό του σε απολυταρχικά καθεστώτα και αυταρχικούς ηγέτες. Άλλωστε, ποιος θα μπορούσε – την επαύριο της νίκης του – να του ασκήσει κριτική; Είναι από τις λίγες φορές στην αμερικανική ιστορία, εάν όχι η μοναδική, που ένα πρόσωπο έχει ατομική επιρροή και στα δύο κοινοβουλευτικά σώματα των ΗΠΑ, στην ηγεσία του Ανώτατου Δικαστηρίου και τον πλήρη έλεγχο του ιστορικού ρεπουμπλικανικού κόμματος. Και πέραν των ανωτέρω: πολλά λεφτά. Τόσο ο ίδιος όσο και οι στενοί του συνεργάτες. Υπερσυγκέντρωση ισχύος. Πολιτικής και οικονομικής. Με τον αμερικανικό Τύπο και τον πνευματικό κόσμο σε πρόδηλο αυτοπεριορισμό.

Ο Τραμπ – περί ου ο λόγος – είναι θιασώτης του «απομονωτισμού της πολυθρόνας». Κομπορρημονεί ότι ένας «ωραίος ωκεανός» κρατά τις ΗΠΑ μακριά από προβλήματα παραπέμποντας στο Δόγμα Μονρόε, αλλά την ίδια ώρα θέλει ετσιθελικά να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία ξεχνώντας το διεθνές δίκαιο και υπονομεύοντας συμμαχίες αιώνων τόσο με τα ευρωπαϊκά κράτη όσο, και με το πάντα ιδιαίτερο, Ηνωμένο Βασίλειο. Η αντιμετώπιση της Ευρώπης, προσβλητική και αφυπνιστική συνάμα. Με καουμπόικο στιλάκι μας θύμισε ότι υστερούμε σημαντικά στην αμυντική βιομηχανία και εν γένει στη βιομηχανική παραγωγή. Συζητάμε και νομοθετούμε για τις νέες τεχνολογίες όταν υστερούμε καταφανώς σε αυτές. Βαυκαλιζόμαστε για «ευρωπαϊκό διαβατήριο» στις αγορές κεφαλαίων όταν ο τραπεζικός μας τομέας παραμένει κατακερματισμένος, η πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων παραμένει δυσχερής και το ρίσκο συνεχίζει να τιμωρείται αντί να ενθαρρύνεται. Θριαμβολογούμε για πράσινη ανάπτυξη όταν αποδεικνύεται πως παραμένουμε ενεργειακά εξαρτημένοι τόσο από τη Ρωσία όσο και από τις ΗΠΑ. Την ίδια ώρα το έλλειμα φυσικής ηγεσίας είναι καταφανές. Ολοφάνερη είναι και η δυστοκία στη λήψη αποφάσεων σε κρίσιμα θέματα. Ο κοινός ευρωπαϊκός πολιτισμός δοκιμάζεται στα αλώνια του ορμπανισμού. Ευρωσκεπτικισμός, νεοσυντηρισμός και εθνικισμός αντάμα.

Σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον, η αμετροέπεια Τραμπ αποτελεί ηχηρό καμπανάκι για όλους τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Οι σταθερές ανάπτυξης, κοινωνικής πρόνοιας και συλλογικής ασφάλειας δεν είναι πια δεδομένες. Η νέα εποχή έχει ήδη ξημερώσει φέρνοντας τις δικές της ασάφειες, προκλήσεις, παγίδες, αλλά και ευκαιρίες. Εάν θέλουμε να διατηρήσουμε τη θέση μας στον κόσμο, εάν πιστεύουμε ότι αξίζουμε μια ποιοτικότερη ζωή τότε πρέπει να αφυπνιστούμε. Κοινή άμυνα, κοινή εσωτερική ασφάλεια, κοινή οικονομική πολιτική, κοινή εξωτερική πολιτική. Όλα αυτά που μπορούν να μας κάνουν να βρούμε τη θέση μας στον κόσμο. Άλλα τα γνωρίζαμε, άλλα τα είχαμε λησμονήσει. Μέχρι που μας τα θύμισε ο Τραμπ με αυτό το απλοϊκό υφάκι που εξιτάρει τα απανταχού βοσκαρουδάκια και σοκάρει τους νουνεχείς πολίτες. Εάν δεν υπήρχε ο Τραμπ, η Ευρώπη θα έπρεπε να τον «εφεύρει». Οι Ευρωπαίοι ηγέτες οφείλουν να του στείλουν μια … ευχαριστήρια κάρτα.