Κι όμως θέλει «η» κι όχι «ι» – Η μικρή λέξη που γράφουμε σχεδόν όλοι λάθος για λόγους… απλοποίησης!

Τα πράγματα είναι απλά, αλλά για κάποιο λόγο τα… μπλέξαμε με αυτή τη λέξη

Μία λέξη απλή, πολύ απλή, την οποία μέχρι και η google την γράφει λάθος και που για χάρη της οποίας στους φιλολογικούς κύκλους έχει ξεσπάσει ένας μίνι… πόλεμος για το ποια είναι η ορθή της γραφή- η ιστορική ή αυτή που επιτάσσει η λογική;

Κτήριο ή κτίριο;

Τις περισσότερες φορές θα το δείτε γραμμένο ως «κτίριο» (όπως μαρτυρούν και τ’ αποτελέσματα που δίνει η Google), πράγμα που εξηγείται γιατί στην γραμματική του Τριανταφυλλίδη, που είναι και η επίσημη, το συναντούμε με γιώτα. Αυτό συμβαίνει γιατί δέχεται, προφανώς, την (παρετυμολογική, όπως θα δούμε παρακάτω) «επίδραση» του ρήματος “κτίζω”. Επομένως… κτίριο, σωστά;

Εχμ… Όχι: κι αυτό γιατί όπως σωστά επισημαίνει ο Μπαμπινιώτης (που υποστηρίζει πως πρέπει ν’ αλλάξει η επίσημη γραφή της λέξης) «το ρ. κτίζω δεν μπορεί να δώσει παράγωγα με ανύπαρκτη κατάληξη -ριο. Το κτίζω θα μπορούσε μόνο να δώσει κτιστήριο (πβ. φροντίζω – φροντιστήριο, καθαρίζω – καθαριστήριο, σκαλίζω – σκαλιστήρι(ο) κ.τ.ό.)».

Η ορθή γραφή, την οποία αναγνώρισε και η Ακαδημία Αθηνών όταν καταπιάστηκε με το θέμα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, είναι κτήριο (εκ του ευκτήριος οίκος – ευκτήριον – κτήριον), το οποίο είναι το μόνο σωστό ετυμολογικά.

Πολλοί ισχυρίζονται πως η ιστορική γραφή «κτίριο» πρέπει να διατηρηθεί, όμως αυτό είναι γραμματικά ανιστόρητο: από πού κι ως πού να επικρατήσει στη συλλογική ορθογραφική μνήμη κάτι που είναι λάθος, απλώς και μόνο επειδή… έτσι; Γιατί να πάει περίπατο η ετυμολογία και να επικρατήσει η (βλακώδης, εν προκειμένω) απλοποίηση;

Γι’ αυτό, σας παρακαλούμε, να το γράφουμε όλοι σωστά από δω και πέρα. Υπάρχει σοβαρός λόγος: θέλετε να πέσει κάνα κτήριο και να μας πλακώσει;