Κρήτη: Βαθαίνουν οι εισοδηματικές ανισότητες – Μεγάλη ψαλίδα ανάμεσα σε αστικούς και αγροτικούς δήμους

Τα στοιχεία του Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης αποκαλύπτουν έντονη χωρική ανισοκατανομή εισοδημάτων, επιμονή της φτώχειας και έντονες διαφοροποιήσεις μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης

Η Κρήτη εμφανίζει έντονες εισοδηματικές αντιθέσεις, με τη φτώχεια να παραμένει, και σε κάποιες περιπτώσεις να επιδεινώνεται, σε συγκεκριμένες περιοχές. Αυτό προκύπτει από την επεξεργασία των στοιχείων του Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης για την περίοδο 2021–2023, τα οποία αποτυπώνουν ότι η άνοδος των εισοδημάτων στο νησί δεν κατανέμεται με ισονομία.

Οι πιο αδύναμες ομάδες χάνουν έδαφος: επιδείνωση 4%–10% σε σχέση με άλλες χρονιές

Η ανάλυση κάνει ξεκάθαρη τη διαφοροποίηση ανάμεσα στους δήμους της Ανατολικής και της Δυτικής Κρήτης, όπου η εισοδηματική ψαλίδα φαίνεται να ανοίγει. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα χαμηλά εισοδήματα αποτελούν ολοένα και μικρότερο ποσοστό του μέσου τοπικού εισοδήματος.

Κύρια συμπεράσματα της μελέτης

Η ανάλυση των στοιχείων αποκαλύπτει ότι το εισόδημα στην Κρήτη εξελίσσεται με εντελώς διαφορετικές ταχύτητες, ανάλογα με την περιοχή. Τα μεγάλα αστικά κέντρα και οι ισχυροί τουριστικοί δήμοι, Ηράκλειο, Χανιά, Ρέθυμνο, Άγιος Νικόλαος και Σητεία, εμφανίζουν σαφώς υψηλότερα οικονομικά επίπεδα, αλλά ταυτόχρονα καταγράφουν και τη μεγαλύτερη συγκέντρωση ανισοτήτων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Φρίκη στα Χανιά: Νέο πτώμα ξεβράστηκε σε παραλία της Παλαιόχωρας (φωτογραφία)

Στον αντίποδα, οι ορεινές και αγροτικές κοινότητες όπως τα Ανώγεια, τα Σφακιά, το Οροπέδιο Λασιθίου και ο Μυλοπόταμος παρουσιάζουν μια πιο ισόρροπη, αλλά και αισθητά χαμηλότερη εισοδηματική εικόνα. Εκεί, τα νοικοκυριά με περιορισμένους οικονομικούς πόρους μπορούν να φτάσουν ακόμη και το μισό του συνολικού πληθυσμού.

Οι αποκλίσεις αυτές δεν είναι τυχαίες καθώς συνδέονται με βαθύτερες ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, τη δομή της τοπικής οικονομίας, το είδος της απασχόλησης, το επίπεδο δεξιοτήτων, αλλά και την πρόσβαση σε κρίσιμες υπηρεσίες και υποδομές.

Η συνολική εικόνα υπογραμμίζει την ανάγκη για πολιτικές που να λαμβάνουν υπόψη τις έντονες χωρικές διαφοροποιήσεις, με στόχο τη στήριξη της ενδοχώρας και των ευάλωτων δήμων, ώστε να μειωθούν οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες που καταγράφονται στο νησί.

Η εξέλιξη των εισοδημάτων ανά δήμο

Παρά την ενίσχυση του μέσου εισοδήματος σε επίπεδο Περιφέρειας, η πρόοδος δεν είναι ενιαία.

Η μεγαλύτερη αύξηση στο μέσο οικογενειακό εισόδημα για το διάστημα 2021–2023 εμφανίζεται στους δήμους:

• Χερσονήσου: +53%
• Αποκορώνου: +43%
• Βιάννου: +41%

Οι χαμηλότερες αυξήσεις εντοπίζονται σε:

• Ανώγεια: +20%
• Οροπέδιο Λασιθίου: +21%
• Ηράκλειο: +21%

Οι αποκλίσεις — από 20% έως 53% — αποτυπώνουν καθαρά την ανομοιογένεια ανάμεσα σε τουριστικές, αστικές και ορεινές περιοχές της Κρήτης.

Στα αστικά κέντρα καταγράφονται τα υψηλότερα εισοδήματα σε σχέση με τον μέσο όρο της Περιφέρειας, με:

• Ηράκλειο: +10%
• Χανιά: +4%
• Άγιος Νικόλαος: +3%

Αντίθετα, οι δήμοι Ανωγείων (-38%) και Σφακίων (-30%) βρίσκονται πολύ χαμηλότερα, με τη διαφορά μεταξύ του πλουσιότερου και του φτωχότερου δήμου να αγγίζει τις 50 ποσοστιαίες μονάδες.

Η χωρική κατανομή της φτώχειας

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο, τα αστικά και τουριστικά κέντρα (Ηράκλειο, Χανιά, Ρέθυμνο, Άγιος Νικόλαος, Μαλεβίζι, Χερσόνησος) παρουσιάζουν μεγαλύτερη απόσταση από το επίσημο όριο φτώχειας, σε αντίθεση με δήμους όπως Αμάρι, Γόρτυνα, Ανώγεια και Σφακιά, όπου τα εισοδήματα κινούνται πολύ κοντά σε αυτό.

Οι ορεινοί και αγροτικοί δήμοι, ακόμη και όσοι βελτιώνουν αργά τα οικονομικά τους, εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά ευάλωτοι. Στα Ανώγεια και τα Σφακιά, πάνω από το 50% των φορολογικών δηλώσεων παραμένει κάτω από τις 5.000 ευρώ.

Ανατολική vs. Δυτική Κρήτη — μια άνιση σχέση

Η συνολική εικόνα δείχνει ότι, ενώ στη Δυτική Κρήτη τα πολύ φτωχά νοικοκυριά εμφανίζουν τάσεις βελτίωσης, στην Ανατολική και Κεντρική Κρήτη οι πιέσεις εντείνονται.

Οι μεγαλύτερες μειώσεις εισοδημάτων σημειώνονται στους δήμους:

• Μινώα Πεδιάδας: –12%
• Αγίου Νικολάου: –11%
• Βιάννου: –11%
• Ηρακλείου: –9%

Αντίθετα, ενισχύσεις καταγράφονται στους δήμους:

• Αποκορώνου: +9%
• Πλατανιά: +5%
• Σφακίων: +4%
• Καντάνου–Σελίνου: +4%

Εξαίρεση αποτελεί ο Δήμος Χανίων, όπου η φτώχεια στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα φαίνεται να βαθαίνει.