Μονή Παναγίας Φανερωμένης: Ανακαινίστηκε και «μαγνητίζει» τους πιστούς στο σπουδαίο προσκύνημα του Δεκαπενταύγουστου

Ολοκληρώθηκε το έργο ανακαίνισης-αποκατάστασης στο σπουδαίο μοναστήρι κοντά στην Παχειά Άμμο 

Διαφορετικό θα είναι το φετινό  σπουδαίο προσκύνημα του Δεκαπενταύγουστου στην  Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης Ιεράπετρας καθώς  έχει σχεδόν ολοκληρωθεί το έργο αποκατάστασης και ουσιαστικά θα έχουμε τα αποκαλυπτήρια για τον κόσμο στην περίοδο-ορόσημο αυτή για το  σπουδαίο μοναστήρι  κοντά στην Παχειά Άμμο που φέτος μαγνητίζει» στην ανακαινισμένη του πλέον μορφή.

Το έργο που  ουσιαστικά περιλαμβάνει ένα γερό “λίφτινγκ” στο ξακουστό μοναστήρι, ξεκίνησε πριν από μια 4ετία από την περιφέρεια Κρήτης μετά από προγραμματική σύμβαση που είχε συναφθεί με την Μητρόπολη Ιεραπύτνης και Σητείας.

Η εργολαβία προβλέπει την ολοκληρωμένη επέμβαση συντήρησης και αποκατάστασης του οικοδομικού συγκροτήματος της Ιεράς Μονής Φανερωμένης.

Το οικοδομικό συγκρότημα αποτελείται από το καθολικό, το ανατολικό καθολικό, το δυτικό καθολικό, το βόρειο κτήριο, το νότιο κτήριο, το Δεσποτικό, τον ξενώνα και τον κοιμητηριακό Ναό. Σε όλα τα παραπάνω, όπως επισημαίνεται στη σχετική τεχνική έκθεση, απαιτούνται παρεμβάσεις συντήρησης και αποκατάστασης ζημιών. Ο περιβάλλων χώρος παρουσιάζει σοβαρά λειτουργικά και αισθητικά προβλήματα, στον οποίο επίσης θα γίνουν επεμβάσεις.

Με τις παρεμβάσεις αυτές έχει επιτευχθεί η βελτίωση της λειτουργίας της Ι.Μ. Φανερωμένης, η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, η διατήρηση του “παραδοσιακού” μοναστηριού, καθώς και η τουριστική προβολή του τόπου. Οι εργασίες που τελικά πήραν παραπάνω χρόνο σε σχέση με τα αρχικά συμβατικά χρονοδιαγράμματα , μιας και στην πορεία υλοποίησης χρειάστηκε να δοθεί μια μεγάλη παράταση στον ανάδοχο, έχουν ουσιαστικά ολοκληρωθεί.

Και το ευτυχές είναι ότι η Μονή Παναγίας Φανερωμένης μπορεί πλέον να ανοίξει κανονικά τις πύλες της για τον κόσμο τις προσεχείς ημέρες του Δεκαπενταύγουστου, όπως παραδοσιακά γίνεται κάθε χρόνιο τέτοια εποχή, με τους πιστούς να έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν από κοντά το σπουδαίο μοναστήρι στην ανακαινισμένη του πλέον μορφή. Η ξακουστή μονή αποτελεί και ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Κρήτης, ενώ την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου προσελκύει χιλιάδες επισκεπτών από το νησί και την υπόλοιπη χώρα…

Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση:

«Γνωρίζουμε στους ευλαβείς προσκυνητές της Ιεράς Μονής Παναγίας Φανερωμένης Γουρνιών Ιεράπετρας, ότι με τη χάρη της Θεοτόκου τα έργα συντήρησης και αποκατάστασης του κτηριακού συγκροτήματος της Ιεράς Μονής σχεδόν ολοκληρώθηκαν. Η πρόσβαση στη Μονή και στους χώρους λατρείας είναι πλέον ελεύθερη και οι Θεοτοκόφιλοι προσκυνητές μπορούν απρόσκοπτα, ιδιαιτέρως την αρξαμένη αυτή περίοδο του Δεκαπενταυγούστου, να πραγματοποιούν το καθιερωμένο προσκύνημά τους στην ιστορική Μονή και να προσκυνήσουν τη θαυματουργό εικόνα της Κυρίας Φανερωμένης.

Κατά την προσεχή περίοδο του Δεκαπενταυγούστου (1-15.8.2025), οι ιερές Ακολουθίες και οι Παρακλητικοί Κανόνες προς την Υπεραγία Θεοτόκο θα τελούνται κανονικά κάθε μέρα, σύμφωνα με το παρακάτω πρόγραμμα:

-Ώρα 6:30 μ.μ. Εσπερινός και Ιερά Παράκληση προς την Υπεραγία Θεοτόκο.

-Ώρα 6:30 π.μ. Όρθρος και Θεία Λειτουργία».

Το έργο αποκατάστασης-ανακαίνισης της Μονής Παναγίας Φανερωμένης 

Το έργο με τίτλο «Συντήρηση και αποκατάσταση της Ιεράς Μονής Παναγίας Φανερωμένης στην περιοχή Γουρνιά Παχειάς Άμμου Δήμου Ιεράπετρας Π.Ε. Λασιθίου, Δήμου Ιεράπετρας» χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Κρήτης και έχει συνολικό προϋπολογισμό 2.028.000,00 €, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. Για το σκοπό αυτό έχει υπογραφεί προγραμματική σύμβαση μεταξύ της Ιεράς Μητροπόλεως και της Περιφέρειας Κρήτης και έχει συσταθεί Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης της σύμβασης του έργου. Στο πλαίσιο του έργου έλαβαν χώρα  παρεμβάσεις συντήρησης και αποκατάστασης ζημιών στο Kαθολικό, στο ανατολικό Kαθολικό, στο δυτικό Καθολικό, στο βόρειο κτήριο, στο νότιο κτήριο, στο Δεσποτικό, στον ξενώνα και στον κοιμητηριακό Ναό. Επίσης, επεμβάσεις υλοποιήθηκαν  και στον περιβάλλοντα χώρο, που παρουσιάζει σοβαρά λειτουργικά και αισθητικά προβλήματα.

Τις εργασίες εκτελεί η εταιρεία “ΤΑΛΩΣ ΑΤΕ”, ακολουθώντας εγκεκριμένη μελέτη συντήρησης και αποκατάστασης, την οποία εκπόνησε το Γραφείο Αρχιτεκτονικών Μελετών “Σταύρος Μαμαλούκος-Αναστασία Καμπόλη και Συνεργάτες” και εγκρίθηκε από τη Διεύθυνση Αναστηλώσεως Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων.

Είχαν προηγηθεί όλες οι απαραίτητες αδειοδοτήσεις πολεοδομικών και αρχαιολογικών υπηρεσιών, ενώ είχε παρθεί και η σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Εκκλησιαστικής Αρχιτεκτονικής Κρήτης και Δωδεκανήσου, αλλά και της Υπηρεσίας Δομήσεως της Εκκλησίας Κρήτης και Δωδεκανήσου.

Το σπουδαίο μοναστήρι

Η Μονή Παναγίας Φανερωμένης, όπως αναφέρεται στη σχετική περιγραφή της Μητρόπολης Ιεραπύτνης και Σητείας αποτελεί ένα αξιόλογο µοναστικό συγκρότηµα, το οποίο αναπτύχθηκε µπροστά σε σπηλαιώδη κοιλώµατα σε ιδιαίτερης φυσικής οµορφιάς τοποθεσία. Είναι ανδρώα εν ενεργεία Μονή και αποτελεί το µεγαλύτερο προσκύνηµα της Ανατολικής Κρήτης. Η ακριβής χρονολογία ίδρυσης της Μονής είναι άγνωστη. Η Μονή υπήρχε ήδη από την µέση βυζαντινή περίοδο, αφού σύµφωνα µε την παράδοση το έτος 1282 συγκεντρώθηκαν εδώ οι αρχηγοί της Κρήτης για να αποφασίσουν για το µέλλον του αγώνα εναντίον των Ενετών κατακτητών. Το φρουριακού χαρακτήρα κτηριακό συγκρότηµα αναπτύχθηκε κατά τη µεταβυζαντινή περίοδο και ιδίως στα χρόνια της τουρκοκρατίας, όπου λειτουργούσε και κρυφό σχολειό, το οποίο σώζεται ως τις µέρες µας. Η οικοδόµησή του φαίνεται ότι χρονολογείται στον 19ο και στον 20ό αιώνα. Έχει κάτοψη σε σχήµα ορθογώνιου µε γενικές διαστάσεις περίπου 49,5 χ 24,5 µ. Είναι χτισµένο πάνω σε ιδιαίτερα επικλινές, βραχώδες έδαφος, εµπρός από ένα κατακόρυφο βράχο σε ένα σπήλαιο, εντός του οποίου είναι κτισµένο το καθολικό του µοναστηριού. Το ανακαινισµένο καθολικό είναι ναός µε διπλή αφιέρωση στην Υπεραγία Θεοτόκο, Κοίµηση και Ζωοδόχος Πηγή, και φράσσει σπήλαιο µε λατρευτικό χαρακτήρα, το οποίο αποτέλεσε και τον πυρήνα της ανάπτυξης της µονής. Το συγκρότηµα αποτελείται από τέσσερις ενότητες κτισµάτων διατεταγµένες γύρω από µια στενή αυλή. Έξω από το κυρίως συγκρότηµα υπάρχουν διάφορα βοηθητικά κτίσµατα και ο νεώτερος ξενώνας της Μονής. Παρά τις επεµβάσεις που έχει δεχθεί τα τελευταία χρόνια και οι οποίες του έχουν επιφέρει σοβαρές κατά τόπους αλλοιώσεις, το οικοδοµικό συγκρότηµα της Μονής Φανερωµένης αποτελεί αναµφίβολα ένα σηµαντικό δείγµα της κρητικής µοναστηριακής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα. Η Μονή Φανερωµένης πανηγυρίζει την εορτή της Κοιµήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Η Παναγία η Φανερωµένη είναι θαυµατουργός, γι᾽ αυτό και είναι πασίγνωστη σ᾽ ολόκληρη την Κρήτη και ιδιαίτερα στο Νοµό Λασιθίου και στις επαρχίες Πεδιάδος και Βιάννου του Ν. Ηρακλείου. Πλήθος πιστών κατακλύζει κατ’ έτος τη Μονή κυρίως τις παραµονές της εορτής. Η εορτή της Παναγίας στο Μοναστήρι έχει κάτι το µοναδικό. Καθηµερινά κατά τη διάρκεια του ∆εκαπενταυγούστου συρρέει πλήθος πιστών, ενώ πολλοί, κυρίως νέοι και µητέρες µε τα παιδιά τους, συνεχίζοντας την παράδοση πολλών γενεών, ανεβαίνουν µε τα πόδια, προκειµένου να εκπληρώσουν κάποιο τάµα τους, να ευχαριστήσουν την Παναγία για τη βοήθεια που τους προσέφερε, και µε ευλάβεια, ταπείνωση και πίστη να προσευχηθούν στην Κυρία Φανερωµένη.

Η πανήγυρη της 15ης Αυγούστου
Η ιστορική Μονή Φανερωμένης πανηγυρίζει την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Πλήθος πιστών κατακλύζει κατ᾽ έτος την Μονή κυρίως την παραμονή και την κυριώνυμο ημέρα της εορτής. Η Παναγία η Φανερωμένη είναι θαυματουργός γι᾽ αυτό και είναι πασίγνωστη σ᾽ ολόκληρη την Κρήτη και ιδιαίτερα στο Νομό Λασιθίου και στις επαρχίες Πεδιάδος και Βιάννου του Ν. Ηρακλείου.

Έτσι, τον Αύγουστο, που είναι ο μήνας της Παναγίας και αφιερωμένος σ᾽ Αυτήν, το Μοναστήρι αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκηνύματα της Ανατολικής Κρήτης. Καθημερινά συρρέει πλήθος ταλαιπωρημένων και καταπονημένων ανθρώπων από τις δοκιμασίες και τις περιστάσεις της ζωής για να καταθέσουν μπροστά στη θαυματουργό εικόνα της τα εσωτερικά τους προβλήματα. Πολλοί ασθενείς ζητούν να ιαθούν. Νέοι και μεσήλικες, παιδιά και ηλικιωμένοι, αψηφούν τον καύσωνα και την σωματική κούραση και πεζοπορούν πολλές ώρες, ανεβαίνοντας με τα πόδια για να εκπληρώσουν κάποιο τάμα τους·

Πέρα από τους πολυάριθμους προσκυνητές που συρρέουν από πολλά σημεία του νησιού για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα στο απόκοσμο, ερημικό, κατανυκτικό και χαριτόβρυτο σπηλαιώδη ναό, τις μέρες του Δεκαπενταύγουστου φιλοξενούνται στους χώρους της Μονής, πιστοί κάθε ηλικίας. Αυτοί συνεχίζουν μια αρχαία παράδοση και έρχονται στη Μονή και περνούν το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου στον ανακαινισμένο ξενώνα με νηστεία και προσευχή, συμμετέχουν στις καθημερινές Θ. Λειτουργίες, στους Εσπερινούς στις Παρακλήσεις και τα Απόδειπνα και εκπληρώνουν έτσι κάποιο τάξιμό τους.