Ο εθισμός της ελληνικής κοινωνίας στην ανομία

Του Ευάγγελου Στεργιούλη – Η υποβάθμιση της κρατικής αντίδρασης στην ανομία συνοδευόμενη με τη σιωπηρή κοινωνική αποδοχή, εμφανίζεται στην ελληνική κοινωνία από την αρχή της μεταπολίτευσης, παρουσιάζει έξαρση την περίοδο των μνημονίων και έκτοτε διαχέεται σταθερά σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου. Δύο πρόσφατα περιστατικά επιβεβαιώνουν τον σταδιακό εθισμό της ελληνικής κοινωνίας στην ανομία. Στην πρώτη περίπτωση, ένα περιπολικό της αστυνομίας εγκαταλείφθηκε από τους αστυνομικούς μετά από επίθεση που δέχτηκαν από ομάδα ρομά. Συνελήφθησαν τρία άτομα τα οποία οδηγήθηκαν ενώπιον της δικαιοσύνης και εν συνεχεία αφέθηκαν ελεύθεροι.

Στη δεύτερη περίπτωση μία γυναίκα κακοποιείται και βιάζεται. Ο δράστης αλλοδαπός, καθ´υπόδειξη του θύματος, συλλαμβάνεται, οδηγείται στην δικαιοσύνη και αφήνεται ελεύθερος με τον περιοριστικό όρο να εμφανίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα στο Αστυνομικό Τμήμα, παρά το γεγονός ότι φέρεται να είναι αγνώστου διαμονής.

Στην πρώτη περίπτωση, οι επιθέσεις εναντίον αστυνομικών τείνουν πλέον να εκλαμβάνονται στο συλλογικό υποσυνείδητο της ελληνικής κοινωνίας, ως μία φυσιολογική κοινωνική αντίδραση εναντίον του μονοπωλίου της κρατικής βίας που ασκείται μέσω του αστυνομικού κατασταλτικού μηχανισμού.

Στη δεύτερη περίπτωση, όλως παραδόξως τα διάφορα κοινωνικά κινήματα για την καταπολέμηση της βίας κατά γυναικών, απουσίασαν παντελώς, σε σύγκριση με άλλες παρόμοιες περιπτώσεις κατά το παρελθόν, όπου η εμφάνισή τους ήταν δυναμική και μακροχρόνια. Με άλλα λόγια, εκδήλωση κοινωνικής ευαισθησίας με δύο μέτρα και δύο σταθμά.

Και στις δύο περιπτώσεις διαπιστώνεται η ανοχή στην ανομία και μάλιστα με διττή διάσταση. Το κράτος με τους επίσημους θεσμούς, την αστυνομία και τη δικαιοσύνη, υποβαθμίζει την αντίδραση του σε έκνομες ενέργειες, η δε κοινωνία εκφράζει σιωπηρά την αποδοχή της.

Σημειωτέον ότι αυτή η υποβάθμιση της κρατικής αντίδρασης στην ανομία συνοδευόμενη με τη σιωπηρή κοινωνική αποδοχή, εμφανίζεται στην ελληνική κοινωνία από την αρχή της μεταπολίτευσης, παρουσιάζει έξαρση την περίοδο των μνημονίων και έκτοτε διαχέεται σταθερά σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου.

Όμως, η έννοια της ανομίας, από κοινωνιολογικής πλευράς, αντανακλά την κοινωνική αποδιοργάνωση και την κρίση αξιών που πλήττει μία κοινωνία. Και ο εθισμός μιας κοινωνίας στην ανομία επιδρά καταλυτικά στην κοινωνική συνοχή και οδηγεί σταδιακά σε μια υφέρπουσα κοινωνική απαξίωση και αμφισβήτηση των θεσμών, κυρίως δε της δικαιοσύνης και της αστυνομίας.

Τούτων δοθέντων, λοιπόν, αποτελεί ουσιαστική υποχρέωση της πολιτείας να στηρίξει τους θεσμούς της δικαιοσύνης και της αστυνομίας, έτσι ώστε να εφαρμόζονται οι νόμοι, χωρίς διακρίσεις και εξαιρέσεις. Διότι όταν οι νόμοι δεν τηρούνται, όπως είχε επισημάνει ο μεγάλος ρήτορας της αρχαιότητας Δημοσθένης, τότε η ανθρώπινη κοινωνία δεν διαφέρει από μία κοινωνία θηρίων.

*Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και Υποστράτηγος ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας

Διαβάστε επίσης: