Οι άνδρες γερνούν… πιο γρήγορα στον εγκέφαλο – Τι αποκαλύπτει νέα έρευνα για τη νόσο Αλτσχάιμερ

Η συρρίκνωση του εγκεφάλου στους άνδρες είναι έως και διπλάσια σε σχέση με τις γυναίκες, επηρεάζοντας κρίσιμες περιοχές για μνήμη και συναίσθημα

Ο εγκέφαλος των ανδρών φαίνεται να γερνά ταχύτερα από των γυναικών, σύμφωνα με νέα επιστημονική έρευνα που ρίχνει φως στις διαφορές των δύο φύλων όσον αφορά την υγεία του εγκεφάλου και τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.

Οι ερευνητές, αναλύοντας μαγνητικές τομογραφίες χιλιάδων ατόμων ηλικίας 45 έως 85 ετών, διαπίστωσαν ότι οι άνδρες χάνουν όγκο εγκεφαλικού ιστού 1,5 έως 2 φορές ταχύτερα από τις γυναίκες. Η συρρίκνωση εντοπίζεται κυρίως σε περιοχές όπως ο ιππόκαμπος, η αμυγδαλή και ο μετωπιαίος φλοιός — τα ίδια κέντρα που πλήττονται στις περιπτώσεις άνοιας και Αλτσχάιμερ.

Τι σημαίνει η ανακάλυψη

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS, εξηγεί γιατί οι άνδρες και οι γυναίκες βιώνουν διαφορετικά τη γνωστική εξασθένηση, τόσο σε ταχύτητα όσο και σε σοβαρότητα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Με ποιο ζώδιο θα κάνετε το καλύτερο σεξ

Η ταχύτερη απώλεια εγκεφαλικού όγκου στους άνδρες φαίνεται να συνδέεται με διαφορές στις ορμόνες, τον μεταβολισμό και τον τρόπο ζωής, προσφέροντας πολύτιμα στοιχεία για το πώς μπορεί να σχεδιαστούν στοχευμένες θεραπείες πρόληψης στο μέλλον.

Ένα ακόμη βήμα στην κατανόηση του εγκεφάλου

Τα νέα δεδομένα ενισχύουν τη θέση ότι η γυναικεία ανθεκτικότητα του εγκεφάλου ίσως αποτελεί φυσικό «πλεονέκτημα» απέναντι στη φθορά του χρόνου και τη γνωστική παρακμή.

Όπως σημειώνουν οι επιστήμονες, «η διατήρηση του εγκεφαλικού όγκου στις γυναίκες μπορεί να εξηγεί γιατί εμφανίζουν καθυστερημένη εκδήλωση συμπτωμάτων Αλτσχάιμερ, παρά την ίδια γενετική προδιάθεση».

Γιατί ο εγκέφαλος των ανδρών γερνάει πιο γρήγορα

Οι ερευνητές προτείνουν διάφορους βιολογικούς και παράγοντες του τρόπου ζωής πίσω από αυτόν τον ταχύτερο ρυθμό συρρίκνωσης:

• Ορμονική προστασία στις γυναίκες: Τα οιστρογόνα φαίνεται να έχουν προστατευτική επίδραση στους νευρώνες και τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Μετά την εμμηνόπαυση, αυτό το πλεονέκτημα μειώνεται, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει γιατί η γήρανση του εγκεφάλου των γυναικών επιταχύνεται αργότερα στη ζωή.
• Διαφορές στην αγγειακή υγεία: Οι άνδρες είναι πιο επιρρεπείς σε υπέρταση, διαβήτη και καρδιαγγειακές παθήσεις: όλα αυτά μειώνουν την παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο και επιταχύνουν την ατροφία.
• Φλεγμονή και οξειδωτικό στρες: Οι άνδρες τείνουν να έχουν υψηλότερους δείκτες συστηματικής φλεγμονής, οι οποίοι μπορεί να αυξήσουν τη νευρωνική βλάβη με την πάροδο του χρόνου.
• Τρόπος ζωής και πρότυπα ύπνου: Η στέρηση ύπνου, το άγχος και η κακή διατροφή -πιο συχνές στους άνδρες στην μέση ηλικία- συμβάλλουν επίσης στη γνωστική παρακμή.

Πώς αυτό συνδέεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ

Η νόσος Αλτσχάιμερ επηρεάζει και τα δύο φύλα, αλλά με διαφορετικούς τρόπους. Ενώ οι γυναίκες είναι στατιστικά πιο πιθανό να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ, αυτή η νέα έρευνα υποδηλώνει ότι οι άνδρες βιώνουν ταχύτερη γήρανση του εγκεφάλου, η οποία τους προδιαθέτει για πρόωρη γνωστική εξασθένηση, αν και μπορεί να πεθάνουν νωρίτερα από άλλες παθήσεις πριν τα συμπτώματα γίνουν σοβαρά.

Οι ειδικοί καταλήγουν δύο βασικά συμπεράσματα από την μελέτη:

1. Οι άνδρες μπορεί να βιώσουν μια πρόωρη έναρξη γνωστικών αλλαγών, ακόμη και αν δεν φτάσουν ποτέ στην πλήρη διάγνωση του Αλτσχάιμερ.
2. Οι γυναίκες, από την άλλη πλευρά, ζουν περισσότερο, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ κατά τη διάρκεια της ζωής τους και μπορεί να οδηγήσει σε πιο προχωρημένα στάδια άνοιας.

Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία των στρατηγικών πρόληψης και θεραπείας για τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες, ειδικά με βάση το φύλο.

Μπορεί να προληφθεί η ταχύτερη συρρίκνωση του εγκεφάλου;

Η γενετική και η βιολογία παίζουν σημαντικό ρόλο, αλλά οι παράγοντες του τρόπου ζωής επηρεάζουν έντονα την ταχύτητα γήρανσης του εγκεφάλου. Οι νευρολόγοι τονίζουν ότι η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής για τον εγκέφαλο μπορεί να βοηθήσει στην αντιστάθμιση αυτών των επιπτώσεων:

• Τακτική άσκηση: Η αερόβια άσκηση και η προπόνηση αντίστασης (π.χ. ασκήσεις με βάρη) βελτιώνουν τη ροή του αίματος και τη νευροπλαστικότητα.
• Μεσογειακή διατροφή: Πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, αντιοξειδωτικά και πολυφαινόλες. Υποστηρίζει την υγεία των νευρώνων.
• Ύπνος: Ο βαθύς ύπνος βοηθά στην απομάκρυνση του βήτα-αμυλοειδούς, της πρωτεΐνης που σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
• Διαχείριση υπέρτασης και χοληστερόλης: Προστατεύει τα εγκεφαλικά αγγεία από βλάβες.
• Ψυχική και κοινωνική δραστηριότητα: Η μάθηση, η ανάγνωση και η κοινωνική σύνδεση διατηρούν τη γνωστική ανθεκτικότητα.

Η συνεπής τήρηση αυτών των συμπεριφορών μπορεί να μειώσει τη συρρίκνωση του εγκεφάλου και να καθυστερήσει τη γνωστική παρακμή και στα δύο φύλα.

Συχνές Ερωτήσεις

Οδηγεί πάντα η συρρίκνωση του εγκεφάλου σε άνοια;

Όχι. Η συρρίκνωση του εγκεφάλου είναι ένα φυσικό μέρος της γήρανσης, αλλά η υπερβολική ή επιταχυνόμενη ατροφία αυξάνει τον κίνδυνο απώλειας μνήμης και νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.

Γιατί οι γυναίκες εξακολουθούν να είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ εφόσον ο εγκέφαλός τους συρρικνώνεται πιο αργά;

Οι γυναίκες συνήθως ζουν περισσότερο, δίνοντας στην ασθένεια περισσότερο χρόνο να αναπτυχθεί. Μετά την εμμηνόπαυση, η μείωση των οιστρογόνων αφαιρεί ορισμένους από τους προστατευτικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου.

Μπορούν οι άνδρες να επιβραδύνουν τη γήρανση του εγκεφάλου μέσω διατροφής ή άσκησης;

Ναι. Η τακτική καρδιαγγειακή άσκηση, η γνωστική εμπλοκή και μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά επιβραδύνουν σημαντικά τη γήρανση του εγκεφάλου και βελτιώνουν την ανθεκτικότητα έναντι της παρακμής.

Υπάρχει διαφορά στον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται η νόσος Αλτσχάιμερ στους άνδρες και τις γυναίκες;

Ναι. Οι άνδρες συχνά εμφανίζουν περισσότερα συμπτώματα συμπεριφοράς και γλώσσας, ενώ οι γυναίκες τείνουν να βιώνουν μεγαλύτερη απώλεια μνήμης και ταχύτερη εξέλιξη μόλις διαγνωστούν.

Αναπτύσσονται νέες θεραπείες για να στοχεύσουν τη συρρίκνωση του εγκεφάλου;

Η τρέχουσα έρευνα επικεντρώνεται σε αντιφλεγμονώδεις και ορμονικές θεραπείες, καθώς και σε πρώιμες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής, οι οποίες διατηρούν τον όγκο του εγκεφάλου και καθυστερούν την ατροφία.

Η ανακάλυψη ότι ο εγκέφαλος των ανδρών συρρικνώνεται ταχύτερα από των γυναικών προσφέρει νέα στοιχεία για τους βιολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που διαμορφώνουν την υγεία του εγκεφάλου. Οι γυναίκες παραμένουν πιο επιρρεπείς στη νόσο Αλτσχάιμερ λόγω μακροζωίας, αλλά ο ταχύτερος ρυθμός ατροφίας του εγκεφάλου στους άνδρες υπογραμμίζει την ανάγκη για έγκαιρες -βασισμένες στο φύλο- στρατηγικές πρόληψης.

Πηγές: onmed.gr
nature.com
sciencealert.com
alz.org
harvard.edu