Οι μεγάλες νίκες στον τομέα της Υγείας: Τα επιστημονικά επιτεύγματα και η τεχνητή νοημοσύνη

Τι κέρδισε και τι έχασε η δημόσια υγεία τη χρονιά που πέρασε

Πολλές και σοβαρές ήταν οι επιστημονικές εξελίξεις στη δημόσια υγεία που ξεκίνησαν από μεγάλα ερευνητικά κέντρα και πολιτικές σκηνές του εξωτερικού, δεν άργησαν να φτάσουν και στην Ελλάδα.

Έτσι το 2025 που μας αποχαιρετά, αφήνει πίσω του ένα τοπίο στη δημόσια υγεία, που μοιάζει περισσότερο με «κινούμενη άμμο» παρά με σταθερό έδαφος.

Στην Ελλάδα, μια χώρα που προσπαθεί ακόμα να θωρακίσει το Εθνικό της Σύστημα Υγείας απέναντι στις σύγχρονες απειλές, οι διεθνείς εξελίξεις που παραθέτουμε πιο κάτω, δεν μας άφησαν αδιάφορους.

Από το κύμα της αμφισβήτησης των εμβολίων που δοκιμάζει τις αντοχές της ελληνικής κοινωνίας, μέχρι τις ελπιδοφόρες νέες θεραπείες και εμβόλια, αλλά και τις νέες εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στην υγεία, που υπόσχονται να φέρουν επανάσταση η χώρα μας βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του κόσμου που αλλάζει ραγδαία.

Το 2025 μας δίδαξε ότι η υγεία δεν έχει σύνορα και ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότηταμ την υγεία και την ασφάλεια του Έλληνα πολίτη.

Ας δούμε, λοιπόν, τι κέρδισε και τι έχασε η δημόσια υγεία τη χρονιά που πέρασε, μέσα από μια παγκόσμια ματιά.

Δημόσια Υγεία 2025: Ένας κόσμος σε μετάβαση

Το 2025 θα μείνει στην ιστορία ως μια «σεισμική» χρονιά για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Ήταν μια περίοδος που αποσταθεροποίησε τα θεμέλια θεσμών και διαδικασιών που κάποτε θεωρούνταν δεδομένες, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας και της επιστημονικής ανθεκτικότητας.

Από την επανεμφάνιση ασθενειών που θεωρούνταν υπό έλεγχο, μέχρι την υπογραφή ιστορικών συνθηκών και την έλευση επαναστατικών φαρμάκων, η ανασκόπηση του έτους αποκαλύπτει έναν κόσμο σε μετάβαση.

φωτό: freepik

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Ηράκλειο: Οι χριστουγεννιάτικες μπαλωθιές… έστειλαν 38χρονο στα κρατητήρια

Οι προκλήσεις: Πολιτική, διστακτικότητα και δεδομένα

1. Η αναταραχή στους διεθνείς οργανισμούς

Σύμφωνα με άρθρο της Άνναλις Γουίνι, ανώτερης αρθρογράφου στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Bloomberg του Johns Hopkins, η φετινή χρονιά σημαδεύτηκε από δραματικές αλλαγές στη χρηματοδότηση και τη δομή μεγάλων οργανισμών υγείας των ΗΠΑ (όπως ο FDA, το CDC και τα NIH), οι οποίες είχαν άμεσο αντίκτυπο στην παγκόσμια υγεία.

Η κατάργηση προγραμμάτων της USAID προκάλεσε σύγχυση και κενά στον αγώνα κατά της ελονοσίας, του HIV/AIDS και της ιστορικής επιδημίας χολέρας στην Αφρική.

Ωστόσο, η «απάντηση» σε αυτό το κενό, ήταν μια πρωτοφανής συσπείρωση ιδιωτών χρηματοδοτών και κρατών που προσπάθησαν να καλύψουν τα οικονομικά κενά, αναδιαμορφώνοντας τον χάρτη της παγκόσμιας υγειονομικής φιλανθρωπίας.

2. Το αντιεμβολιαστικό κίνημα και η επιστροφή της ιλαράς

Η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια, τροφοδοτούμενη από την παραπληροφόρηση και τα fake news, παρέμεινε κεντρικό ζήτημα το 2025. Η μείωση των ποσοστών εμβολιασμού στην παιδική ηλικία οδήγησε σε ανησυχητικές εξάρσεις ιλαράς και κοκκύτη διεθνώς. Η Ελλάδα αντιμετώπισε πιο έντονα το θέμα της έξαρσης του κοκκύτη και πολύ λιγότερο της ιλαράς.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκάλεσε η απόφαση στις ΗΠΑ —υπό το βάρος πολιτικών πιέσεων— να αποσυρθεί η μακροχρόνια σύσταση για τον εμβολιασμό των νεογνών κατά της ηπατίτιδας Β, μια κίνηση που η ιατρική κοινότητα χαρακτήρισε επικίνδυνη. «

Οι ιατρικές εταιρείες και οι σχολές δημόσιας υγείας παγκοσμίως δίνουν μάχη για να διατηρήσουν τις συστάσεις που βασίζονται σε στοιχεία», σημειώνει ο Άντριου Πέκος, καθηγητής Μοριακής Μικροβιολογίας.

Οι μεγάλες νίκες: Επιστημονικά επιτεύγματα και παγκόσμια αλληλεγγύη

Το 2025, παράλληλα, ήταν μια χρονιά μεγάλων επιτευγμάτων. Συγκεκριμένα συνέβησαν τα εξής:

Παγκόσμια συνθήκη για την πανδημία: Μετά από τρία χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων, 194 χώρες υπέγραψαν μια ιστορική συμφωνία για τη βελτίωση της πρόληψης και της δίκαιης πρόσβασης σε εμβόλια σε μελλοντικές κρίσεις.

Επανάσταση στην πρόληψη του HIV: Η έγκριση της λενακαπαβίρης, μιας ενέσιμης PrEP που χορηγείται μόνο δύο φορές το χρόνο, άλλαξε τα δεδομένα στην πρόληψη του ιού, προσφέροντας μια εξαιρετικά αποτελεσματική εναλλακτική για τις ευάλωτες ομάδες.

Νίκη κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας: Χάρη στην παγκόσμια συμμαχία εμβολίων Gavi, 86 εκατομμύρια κορίτσια σε χώρες χαμηλού εισοδήματος εμβολιάστηκαν κατά του HPV. Στη Σκωτία, τα δεδομένα δείχνουν πλέον ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας έχει σχεδόν εξαλειφθεί στις πλήρως εμβολιασμένες γυναίκες. Η Ελλάδα δεν βρίσκεται ακόμη στο επιθυμητό σημείο στον εμβολιασμό των εφήβων κατά του ιού HPV.

Πρώτο εμβόλιο μιας δόσης για τον δάγκειο πυρετό: Η Βραζιλία ενέκρινε το εμβόλιο Butantan-DV, καρπό ερευνών δεκαετιών, που υπόσχεται να τιθασεύσει μια από τις πιο διαδεδομένες τροπικές ασθένειες.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ/EUROKINISSI

Τεχνητή νοημοσύνη: Ο νέος σύμμαχος (και εχθρός)

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) κυριάρχησε στις συζητήσεις του 2025. Από τη μία, είδαμε το φαινόμενο της «ψύχωσης της AI», όπου λανθασμένες πληροφορίες ενίσχυσαν παραληρηματικές σκέψεις σε ευάλωτους χρήστες. Από την άλλη, η AI απέδειξε την αξία της αναλύοντας εκατομμύρια ιατρικά αρχεία για τον έλεγχο του κινδύνου αυτοκτονίας και τη μελέτη της αποτελεσματικότητας της ιατρικής κάνναβης.

«Το 2026 θα είναι η χρονιά που θα πρέπει να αποφασίσουμε πώς θα αξιοποιήσουμε τα καλά στοιχεία της παραγωγικής AI με ασφάλεια», αναφέρει η Έμιλι Χάροζ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Διεθνούς Υγείας.

Άλλα θέματα που μας απασχόλησαν

Γρίπη των πτηνών: Παρόλο που δεν εξελίχθηκε σε πανδημία, η συνεχή μετάλλαξη του ιού στα πτηνά κρατά τις αρχές σε εγρήγορση.

Υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα: Η παγκόσμια συζήτηση για τη σύνδεση της διατροφής με χρόνια νοσήματα εντάθηκε, με την Τζούλια Γούλφσον να επισημαίνει ότι δεν είναι όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα εξίσου επιβλαβή.

Αλκοόλ και υγεία: Η έκδοση προειδοποιήσεων για τη σύνδεση αλκοόλ και καρκίνου οδήγησε σε μια «πολιτισμική μετατόπιση» προς τη μείωση της κατανάλωσης, αν και η ενημέρωση του κοινού παραμένει ελλιπής.

Η λέξη της χρονιάς: «Εμπιστοσύνη»

Αν υπάρχει μια λέξη που συνοψίζει το 2025, αυτή είναι η «εμπιστοσύνη», επισημαίνει στο άρθρο της η Άνναλις Γουίνι. Η διάβρωση της εμπιστοσύνης στην επιστήμη αποτέλεσε τη μεγαλύτερη πρόκληση.

Ωστόσο, ο Ντέιβιντ Ντάουντι, καθηγητής Επιδημιολογίας, κλείνει με μια αισιόδοξη νότα: «Οι μεγαλύτερες νίκες της δημόσιας υγείας συχνά δεν γίνονται πρωτοσέλιδο, γιατί η επιτυχία τους σημαίνει ότι η κρίση αποφεύχθηκε. Στο τέλος της ημέρας, η επιστήμη παράγει αποτελέσματα και τα αποτελέσματα είναι αυτά που χτίζουν ξανά την εμπιστοσύνη».

Πηγή: iatropedia.gr