Πληθωρισμός: Οι τιμές πέφτουν, αλλά με… κόστος στην κατανάλωση

Η επιβράδυνση των αγορών «ψαλιδίζει» τον πληθωρισμό, όμως οι αναλυτές προειδοποιούν για κινδύνους στα έσοδα και την ανάπτυξη

Η μείωση του πληθωρισμού μπορεί να φέρνει ανάσα στις τιμές, αλλά πίσω της κρύβει ένα ανησυχητικό φαινόμενο, τη συνεχή πτώση της κατανάλωσης. Οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η επιφυλακτικότητα των νοικοκυριών και η πίεση στα εισοδήματα οδηγούν σε συγκράτηση δαπανών, κάτι που ναι μεν ρίχνει τις τιμές, αλλά ταυτόχρονα επιβραδύνει την οικονομική δραστηριότητα.

Πίσω από τη φαινομενική ισορροπία του χαμηλότερου ρυθμού αύξησης του πληθωρισμού, η αγορά ανησυχεί μήπως η συγκράτηση των τιμών δεν οφείλεται σε βελτίωση του κόστους ζωής, αλλά σε επιβράδυνση της ζήτησης.

Οι πολίτες αγοράζουν λιγότερα, επιλέγουν φθηνότερα προϊόντα και αναβάλλουν αρκετές από τις αγορές που είχαν προγραμματίσει. Η μείωση του πληθωρισμού στο 2% τον Οκτώβριο θα μπορούσε να θεωρηθεί ένδειξη σταθερότητας, αλλά στην πράξη μπορεί να προδίδει αγοραστική κόπωση.

Η αίσθηση της ακρίβειας παραμένει, ακόμη κι αν ο γενικός δείκτης συγκρατείται χάρη στην πτώση της τιμής του ελαιολάδου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Οδηγός τρένου κοιμήθηκε ενώ ο συρμός έτρεχε με 80 χλμ.: Ούρλιαζαν οι επιβάτες – Δείτε βίντεο

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στα τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά η αύξηση φτάνει το 2,3 %, με σημαντικές ανατιμήσεις στα κρέατα (+10,6 %), στα φρούτα (+9,1 %), στον καφέ (+19,3 %) και στη σοκολάτα (+21,1 %). Η αίσθηση της ακρίβειας παραμένει, ακόμη κι αν ο γενικός δείκτης συγκρατείται χάρη στην πτώση της τιμής του ελαιολάδου (-36,9 %) και τη σταθεροποίηση των τιμών της ενέργειας.

Οι οικονομικοί αναλυτές, ωστόσο διαπιστώνουν έναν κίνδυνο πίσω από τα στοιχεία. Η υποχώρηση του πληθωρισμού συμβαδίζει με μείωση της κατανάλωσης. Τα νοικοκυριά περιορίζουν τις δαπάνες, επιλέγουν βασικά είδη, συγκρίνουν τιμές και μετακινούνται προς φθηνότερες εναλλακτικές. Η αγορά λειτουργεί πλέον με ρυθμούς εξοικονόμησης, όχι επέκτασης.

Τα πιθανά σενάρια

Ενόψει της Black Friday και της εορταστικής περιόδου, ο εμπορικός κόσμος εμφανίζεται συγκρατημένα αισιόδοξος. Τα στοιχεία των επιμελητηρίων δείχνουν ότι η μέση δαπάνη ανά συναλλαγή έχει μειωθεί κατά 4% σε σχέση με πέρυσι, παρότι ο όγκος των αγορών κινείται ελαφρώς ανοδικά. Οι καταναλωτές αγοράζουν περισσότερο «έξυπνα», αποφεύγοντας τις μεγάλες ποσότητες.

Η ψυχολογία του καταναλωτή είναι πιο καθοριστική από τον δείκτη τιμών

Πέρυσι, οι πωλήσεις λιανικής τον Νοέμβριο αυξήθηκαν οριακά, κατά 1,2 %, κυρίως χάρη στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Φέτος, η αβεβαιότητα είναι μεγαλύτερη. Με τα εισοδήματα με μικρές αυξήσεις και τις αποταμιεύσεις για τους περισσότερους να στερεύουν, οι έμποροι φοβούνται πως το «καλάθι των γιορτών θα γεμίσει δύσκολα.

«Η ψυχολογία του καταναλωτή είναι πιο καθοριστική από τον δείκτη τιμών», σημειώνει χαρακτηριστικά στέλεχος του λιανεμπορίου. «Όταν υπάρχει ανασφάλεια, ούτε εκπτώσεις στο 50% δεν αρκούν για να κινήσουν την αγορά».

Ο αόρατος ανταγωνιστής

Στην εικόνα αυτή προστίθεται ο αυξανόμενος ρόλος από τις ξένες ψηφιακές πλατφόρμες. Μεγάλα ευρωπαϊκά και ασιατικά marketplaces ενισχύουν το μερίδιό τους στην ελληνική αγορά, ιδιαίτερα σε κατηγορίες ένδυσης, τεχνολογίας και οικιακού εξοπλισμού.

Οι ηλεκτρονικές αγορές πραγματοποιούνται ολοένα συχνότερα από το εξωτερικό, με αποτέλεσμα ένα μέρος της εγχώριας κατανάλωσης να «εξάγεται» χωρίς αντίστοιχο όφελος για την ελληνική αγορά.

Οι ανθεκτικοί κλάδοι, όπως είναι τα τρόφιμα, τα φάρμακα και τα προϊόντα καθημερινής χρήσης, παραμένουν σχετικά σταθεροί

Για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αυτό σημαίνει διπλή πίεση, καθώς καλούνται και να κρατήσουν τις τιμές χαμηλές και να απορροφήσουν τα αυξημένα κόστη λειτουργίας.

Οι ανθεκτικοί κλάδοι, όπως είναι τα τρόφιμα, τα φάρμακα και τα προϊόντα καθημερινής χρήσης, παραμένουν σχετικά σταθεροί, αλλά ακόμα και εκεί οι αγορές γίνονται μικρότερες και πιο συχνές.

Η ψευδαίσθηση της σταθερότητας

Οπως αναφέρει ο οικονομικός ταχυδρόμος σε σχετικό άρθρο, ot.gr, ο πληθωρισμός στο 2 % είναι ο στόχος των κεντρικών τραπεζών, αυτό όμως δεν σημαίνει οτι ο στόχος αυτός συμβαδίζει με τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας.

H δυναμική των επόμενων μηνών θα πρέπει να στηριχθεί περισσότερο από τις εξαγωγές και τα επενδυτικά έργα

Όταν η μείωση των τιμών συνοδεύεται από “κόπωση” στη ζήτηση, τότε η σταθερότητα κινδυνεύει να μετατραπεί σε αδράνεια. Η ελληνική οικονομία έχει βασίσει μεγάλο μέρος της ανάπτυξής της στην κατανάλωση.

Αν αυτή περιοριστεί, η δυναμική των επόμενων μηνών θα πρέπει να στηριχθεί περισσότερο από τις εξαγωγές και τα επενδυτικά έργα και λιγότερο από την κατανάλωση.