Πώς επιβιώνει ο πιο ανθεκτικός μύκητας «εισβολέας» των νοσοκομείων

Ο ΕΟΔΥ ενημερώνει

Η Candida auris έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, καθώς δεν πρόκειται για έναν «απλό» μύκητα. Η υψηλή αντοχή της σε πολλά αντιμυκητιακά φάρμακα καθιστά τη θεραπευτική της αντιμετώπιση ιδιαίτερα δύσκολη, ενώ μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις σε ασθενείς με βαριά νοσηλεία ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΕΟΔΥ παρουσιάζει αναλυτικά τα δεδομένα γύρω από τον «υγειονομικό εχθρό».

Η Candida auris (ή, σύμφωνα με νεότερη ταξινόμηση, Candodozyma auris) διακρίνεται από το μοναδικό γονιδιακό της προφίλ και την ικανότητά της να αποικίζει το ανθρώπινο σώμα και το περιβάλλον των ασθενών με διαφορετικό τρόπο από άλλους μύκητες του ίδιου γένους. Η ταυτοποίησή της δεν είναι πάντοτε εύκολη, γεγονός που οδηγεί συχνά σε καθυστερημένες διαγνώσεις. Παράλληλα, η ανθεκτικότητά της στα διαθέσιμα αντιμυκητιακά φάρμακα περιπλέκει ακόμη περισσότερο την αντιμετώπισή της -για τον λόγο αυτό έχει χαρακτηριστεί και ως «superbug».

Ένα από τα πιο ανησυχητικά χαρακτηριστικά της είναι η ικανότητά της να επιβιώνει και να αναπτύσσεται σε θερμοκρασίες έως 42°C, ξεπερνώντας τη φυσική άμυνα του ανθρώπινου οργανισμού (περίπου 37°C). Το φαινόμενο αυτό ενδεχομένως υποδηλώνει προσαρμοστικές μεταβολές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, η ανθεκτικότητά της στο περιβάλλον είναι αξιοσημείωτη, καθώς μπορεί να παραμένει ενεργή πάνω σε επιφάνειες για εβδομάδες, στοιχείο ιδιαίτερα κρίσιμο για νοσοκομεία και μονάδες μακροχρόνιας φροντίδας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Δύο μέρες άφαντος από τα social media ο «λαλίστατος» τοπικός βουλευτής

Σύμφωνα με το ECDC, τα κρούσματα της C. auris ακολουθούν ανοδική πορεία από το 2013, με καταγεγραμμένα 1.346 περιστατικά σε 18 ευρωπαϊκές χώρες μόνο το 2023. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι οι πραγματικοί αριθμοί ενδέχεται να είναι υψηλότεροι, καθώς ορισμένα κράτη δεν διαθέτουν ακόμη οργανωμένα συστήματα επιδημιολογικής επιτήρησης. Το κοινό σημείο, ωστόσο, είναι ότι η μετάδοση παραμένει κυρίως ενδονοσοκομειακή.

Στην Ελλάδα, ο μύκητας εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2019, και έκτοτε έχουν αναφερθεί περιστατικά σε αρκετές υγειονομικές μονάδες της χώρας. Το 2023 δηλώθηκαν στον ΕΟΔΥ 451 κρούσματα, ενώ κατά το 2024 καταγράφηκε πτωτική τάση.

Ποιοι ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες

Για τον γενικό πληθυσμό, η C. auris δεν αποτελεί σοβαρή απειλή. Ωστόσο, ασθενείς που νοσηλεύονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, άτομα με χρόνια σοβαρά νοσήματα που απαιτούν παρατεταμένες νοσηλείες, καθώς και σοβαρά ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο.

Ο μύκητας μπορεί να προκαλέσει μυκηταιμία (λοίμωξη του αίματος), καθώς και λοιμώξεις σε χειρουργικά τραύματα ή ιατροτεχνολογικά εμφυτεύματα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συνήθως πυρετό και επιδείνωση της γενικής κατάστασης, χωρίς ανταπόκριση στην κοινή αντιβιοτική αγωγή. Σε πολλές περιπτώσεις, η C. auris αποικίζει το δέρμα ή άλλες επιφάνειες του σώματος χωρίς να προκαλεί άμεσα συμπτώματα, ωστόσο παραμένει δυνητική πηγή μετάδοσης.

Μετάδοση και διάγνωση

Η C. auris μεταδίδεται κυρίως ενδονοσοκομειακά, είτε μέσω άμεσης επαφής με ασθενείς είτε μέσω μολυσμένων επιφανειών και ιατρικού εξοπλισμού. Η ικανότητά της να επιβιώνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο περιβάλλον και να μεταφέρεται από ασυμπτωματικούς φορείς καθιστά ιδιαίτερα δύσκολο το να ελεγχθεί. Η διάγνωση απαιτεί τη λήψη κατάλληλων δειγμάτων (όπως καλλιέργεια αίματος ή υλικού από το τραύμα) και τη χρήση ειδικών εργαστηριακών τεχνικών. Μετά την επιβεβαίωση, χορηγείται στοχευμένη αντιμυκητιακή αγωγή, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η αφαίρεση των μολυσμένων ξένων σωμάτων.

Όταν πρόκειται για απλή αποίκιση χωρίς λοίμωξη, δεν απαιτείται φαρμακευτική θεραπεία. Ωστόσο, είναι κρίσιμη η πρόληψη της διασποράς μέσω:

χωριστής νοσηλείας των ασθενών,

αυστηρής τήρησης των κανόνων υγιεινής των χεριών, και

εφαρμογής προληπτικών μέτρων επαφής από το προσωπικό, τους επισκέπτες και τους φροντιστές.

Πηγή: ygeiamou.gr