Ψυχική υγεία: Η σύγχρονη επιδημία που κονταίνει το νήμα της ζωής

Η παρουσία άλλων ανθρώπων στη ζωή μας αποδεικνύονται πολύ σημαντικά

Σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από τα κοινωνικά δίκτυα και τις πλατφόρμες επικοινωνίας, που έχει ενισχύσει την επαφή μεταξύ των ατόμων με όλους τους δυνατούς τρόπους, οι άνθρωποι μοιάζουν να νιώθουν πιο μόνοι από ποτέ. Ίσως γι’ αυτό η σύγχρονη επιδημία μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης να θεωρούνται πιο επικίνδυνες για την ψυχική υγεία από ποτέ.

Η σύγχρονη τεχνολογία διευκολύνει την επαφή, όμως αυτή η επαφή παραμένει συχνά επιφανειακή, τυπική, δεν εμβαθύνει και αδυνατεί πολλές φορές να γίνει ουσιαστική. Το φαινόμενο αυτό ενισχύει την κοινωνική απομόνωση και την αίσθηση της μοναξιάς, προκαλώντας επιπτώσεις πολύ πιο σοβαρές απ’ όσο πιστεύαμε έως τώρα, υποστηρίζουν οι ειδικοί.

Σε πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο Nature Human Behaviour, διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι που αισθάνονται μόνοι ή κοινωνικά αποκλεισμένοι αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από όλα τα αίτια. Σύμφωνα με τους ερευνητές από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο Harbin της Κίνας, υπάρχουν πολλές θεωρίες που πιθανώς εξηγούν αυτή τη συσχέτιση.

Για παράδειγμα, οι μοναχικοί άνθρωποι είναι πιο πιθανό να μην ασκούνται, να μην τρέφονται σωστά και να μην αναζητούν βοήθεια όταν χρειάζονται κάτι. Παράλληλα, είναι πιο επιρρεπείς σε ανθυγιεινές συνήθειες, όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ. Προγενέστερο ερευνητικό έργο έχει συσχετίσει, επιπλέον, την κοινωνική απομόνωση με φλεγμονή και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.

Για τις ανάγκες της μελέτης, η ερευνητική ομάδα προχώρησε στην ανασκόπηση 90 μελετών, στις οποίες συμμετείχαν συνολικά περισσότεροι από 2,2 εκατομμύρια άνθρωποι από όλο τον κόσμο. Τα αποτελέσματα της ανασκόπησης έδειξαν ότι οι άνθρωποι που αισθάνονταν μοναξιά ή βίωναν κοινωνική απομόνωση αντιμετώπιζαν υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από οποιοδήποτε αίτιο, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Επιπροσθέτως, η κοινωνική απομόνωση συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιοπάθεια.

Οι ερευνητές διευκρίνισαν ότι κοινωνική απομόνωση και μοναξιά δεν είναι το ίδιο. Η κοινωνική απομόνωση ισοδυναμεί με την έλλειψη επικοινωνίας με άλλα άτομα, σε αντίθεση με την μοναξιά, που αντανακλά αυτό που νιώθει κάποιος, ανεξάρτητα από το πόσο συναναστρέφεται κοινωνικά άλλους.

«Η ανασκόπηση διαπίστωσε ότι τόσο η κοινωνική απομόνωση, όσο και η μοναξιά είναι σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες θανάτου», σχολίασε σχετικά η Julianne Holt-Lunstad, διευθύντρια του Εργαστηρίου Κοινωνικής Ενσωμάτωσης και Υγείας του Πανεπιστημίου Brigham Young. «Ωστόσο, τα δύο δεν συγκλίνουν πάντα. Είναι πιθανό ένας άνθρωπος να αισθάνεται μοναξιά, χωρίς να είναι κοινωνικά απομονωμένος και το αντίστροφο. Σε αυτή τη μελέτη, οι επιδράσεις της κοινωνικής απομόνωσης έδειξαν να είναι πιο ισχυρές μεταξύ των δύο», επεσήμανε.

Η ίδια συμπλήρωσε ότι οι στρατηγικές για τη δημόσια υγεία θα έπρεπε να εστιάσουν περισσότερο στην καταπολέμηση αυτών των δύο παραγόντων. «Τα αποτελέσματα της ανασκόπησης είναι ξεκάθαρα: Η απομόνωση αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου», επισημαίνει η δρ. Holt-Lunstad.

Σύμφωνα με την Robin Yabroff, επιστημονική υπεύθυνη για την έρευνα των υπηρεσιών Υγείας του American Cancer Society, υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν με στόχο την καταπολέμηση της μοναξιάς και της κοινωνικής απομόνωσης και τη βελτίωση της δημόσιας υγείας. Η συμμετοχή σε κοινωνικές και κοινοτικές ομάδες, με στόχο να ενισχυθεί η αίσθηση του ανήκειν, η αναζήτηση βοήθειας σε δύσκολες στιγμές και η μείωση πρακτικών που οδηγούν σε συναισθήματα αποσύνδεσης, όπως η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι μόνο μερικά από αυτά.