Ριζικές αλλαγές στις διαθήκες και τις κληρονομιές φέρνει νέος νόμος – Οδηγίες από την ΑΑΔΕ

Αλλαγές και στους πλειστηριασμούς

Σημαντικές αλλαγές στη διαδικασία δημοσίευσης διαθηκών, έκδοσης κληρονομητηρίων και διενέργειας πλειστηριασμών φέρνει ο νόμος 5221/2025, που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και επιφέρει ουσιώδεις τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Τις νέες διατάξεις κοινοποιεί με εγκύκλιό της η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), παρέχοντας παράλληλα κατευθύνσεις προς τις αρμόδιες υπηρεσίες για την ορθή και έγκαιρη εφαρμογή τους.

Ο νέος νόμος αλλάζει το τοπίο σε υποθέσεις αναγκαστικής εκτέλεσης και κληρονομικού δικαίου, επιδιώκοντας την επιτάχυνση των διαδικασιών, τη μείωση της γραφειοκρατίας και την ενίσχυση της διαφάνειας μέσω της αξιοποίησης ψηφιακών μέσων. Ήδη η ΑΑΔΕ καλεί τις υπηρεσίες να προσαρμοστούν πλήρως στα νέα δεδομένα, καθώς οι περισσότερες διατάξεις θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Νοεμβρίου 2025, ενώ κάποιες – όπως αυτή για το κληρονομητήριο – από την 1η Ιανουαρίου 2026.

Το νέο «Μητρώο Διαθηκών»

Μία από τις βασικότερες καινοτομίες αφορά τη διαδικασία δημοσίευσης των διαθηκών, η οποία παύει να αποτελεί αρμοδιότητα των δικαστηρίων και περνά πλέον στα χέρια των συμβολαιογράφων. Ο συμβολαιογράφος που συντάσσει ή λαμβάνει γνώση διαθήκης υποχρεούται να την καταγράψει σε ειδικό πρακτικό και να την καταχωρίσει ηλεκτρονικά στο νέο «Μητρώο Διαθηκών». Η πλατφόρμα αυτή θα λειτουργεί υπό τη διαχείριση των συμβολαιογραφικών συλλόγων και θα διασφαλίζει την προσβασιμότητα και ασφάλεια των εγγράφων.

Σημαντικές αλλαγές επέρχονται και στην έκδοση του κληρονομητηρίου, το οποίο πλέον δεν εκδίδεται από το δικαστήριο αλλά με πράξη δικηγόρου, μετά από σχετική αίτηση. Προβλέπεται πάντως δυνατότητα παρέμβασης από τρίτο πρόσωπο που φέρει έννομο συμφέρον, το οποίο μπορεί να αναστείλει προσωρινά τη διαδικασία μέχρι την έκδοση δικαστικής απόφασης.

Σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, ο νόμος καθιερώνει τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς ως αποκλειστικό τρόπο εκποίησης περιουσιακών στοιχείων. Οι πλειστηριασμοί θα διεξάγονται μόνο μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας, από πιστοποιημένους συμβολαιογράφους, ενώ δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής μόνο σε όσους πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις και καταθέτουν εγκαίρως τα απαραίτητα δικαιολογητικά και εγγυήσεις. Εάν δεν υπάρχει διαθέσιμος συμβολαιογράφος στον τόπο της εκτέλεσης, η διαδικασία μπορεί να ανατεθεί σε συμβολαιογράφο άλλης περιφέρειας.

Μια ιδιαίτερα καινοτόμος διάταξη προβλέπει ότι ο οφειλέτης έχει πλέον τη δυνατότητα να προτείνει ο ίδιος αγοραστή για το ακίνητο που πρόκειται να εκπλειστηριαστεί. Αν το προσφερόμενο τίμημα ανέρχεται τουλάχιστον στο 70% της αρχικής τιμής, το δικαστήριο μπορεί να εγκρίνει την πώληση χωρίς να ακολουθηθεί η διαδικασία του πλειστηριασμού.

Παράλληλα, επιτρέπεται ο πλειστηριασμός πολλών ακινήτων την ίδια ημέρα, ακόμα και αν αυτά βρίσκονται σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, ενώ ενισχύονται οι δυνατότητες των δικαστικών επιμελητών να συλλέγουν απαραίτητα έγγραφα από δημόσιες υπηρεσίες και Δ.Ο.Υ. για τη στοιχειοθέτηση της κατάσχεσης και του φακέλου εκτέλεσης.

Ο νόμος προβλέπει επίσης νέο πλαίσιο για τις προσφυγές του Δημοσίου και της ΑΑΔΕ στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Στο εξής, για να ασκήσει το Δημόσιο αίτηση αναίρεσης, θα απαιτείται προηγούμενη άδεια από αρμόδιο δικαστικό σχηματισμό, με στόχο τον περιορισμό της καταχρηστικής χρήσης ένδικων μέσων και την αποσυμφόρηση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου.

Τέλος, εισάγεται ειδική ερμηνευτική διάταξη για την εφαρμογή προγενέστερων νόμων σχετικά με πτωχεύσεις και εκκρεμείς διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, δίνοντας σαφείς οδηγίες για τη σειρά ικανοποίησης των πιστωτών με βάση τις αλλαγές που είχαν επέλθει ήδη από το 2015.

Πηγή: dnews.gr