Σκάφος της NASA σημαδεύει την Ελλάδα με λέιζερ σε πείραμα διαπλανητικής επικοινωνίας

Ισχυρή πηγή υπέρυθρων ακτίνων λέιζερ που έχει εγκατασταθεί στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου στοχεύει με ακρίβεια το αμερικανικό διαστημικό σκάφος «Psyche»

Αυτό το καλοκαίρι, σε μια σημαντική πρόοδο για την Ελλάδα στον τομέα του διαστήματος, τηλεσκόπια του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών που βρίσκονται στην Πελοπόννησο συμμετέχουν σε ένα πρωτοποριακό πείραμα διαπλανητικής επικοινωνίας μέσω λέιζερ. Πρόκειται για την πρώτη φορά που μια τέτοια τεχνολογία δοκιμάζεται σε ευρωπαϊκό έδαφος, σηματοδοτώντας την αρχή της εποχής του λεγόμενου «διαστημικού Ίντερνετ».

Οι δοκιμές πραγματοποιούνται για λογαριασμό της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA σε συνεργασία με τη NASA.

Μια ισχυρή πηγή υπέρυθρων ακτίνων λέιζερ που έχει εγκατασταθεί στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου στην Κορινθία στοχεύει με ακρίβεια το αμερικανικό διαστημικό σκάφος «Psyche», το οποίο βρίσκεται καθ’ οδόν προς τον αστεροειδή Ψυχή και βρίσκεται σήμερα σε απόσταση 265 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη – σχεδόν δύο φορές περισσότερο από ό,τι απέχει ο Ηλιος.

Ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός, το σήμα χρειάζεται περίπου 16 λεπτά για να φτάσει στο Psyche, το οποίο λαμβάνει το μήνυμα και απαντά με μια δέσμη λέιζερ που καταγράφεται από το τηλεσκόπιο του Αστεροσκοπείου Χελμού κοντά στα Καλάβρυτα, 37 χιλιόμετρα από το πρώτο τηλεσκόπιο.

Η τεχνολογία οπτικής ζεύξης με λέιζερ προσφέρει δύο βασικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τους ραδιοπομπούς που χρησιμοποιούνται σήμερα στις διαστημικές επικοινωνίες, εξήγησε στο ΒΗΜΑ-Science ο δρ Μανώλης Ξυλούρης, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του Αστεροσκοπείου.

«Το πρώτο είναι ότι με τις οπτικές επικοινωνίες μπορούμε να μεταφέρουμε πληροφορία με ταχύτητα έως και 100 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τις ραδιοεπικοινωνίες. Δεύτερον, το λέιζερ έχει δέσμη αρκετά στενή σε σχέση με τα ραδιοκύματα που παραδοσιακά χρησιμοποιούμε, οπότε το σήμα είναι δύσκολο να υποκλαπεί» είπε.

Οι οπτικές επικοινωνίες αναμένεται να επικρατήσουν τις επόμενες δεκαετίες στις διαστημικές επιχειρήσεις και θα επιτρέψουν μεταξύ άλλων τη μετάδοση βίντεο υψηλής ανάλυσης 4Κ.

«Η πρώτη επιτυχής δοκιμή οπτικής επικοινωνίας στο βαθύ Διάστημα από ευρωπαϊκό έδαφος αποτελεί άλμα προκειμένου να προσφέρουμε συνδεσιμότητα που μοιάζει με το επίγειο Διαδίκτυο στα διαστημικά σκάφη μας» δήλωσε ο Ρολφ Ντένσινγκ, διευθυντής επιχειρήσεων της ESA.

Η νέα τεχνολογία διαπλανητικής επικοινωνίας συνοδεύεται ωστόσο από μεγάλες τεχνικές απαιτήσεις, ιδιαίτερα όσον αφορά τη στόχευση της δέσμης με επαρκή ακρίβεια. Για τις νέες δοκιμές, οι συντεταγμένες του σκάφους υπολογίζονται από το Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια, το οποίο διαχειρίζεται την αποστολή «Psyche» και έστειλε δύο ειδικούς στην Ελλάδα για τις ανάγκες του πειράματος.

Στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας, το Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων της ESA εκτίμησε την επίδραση μιας σειράς παραγόντων που επηρεάζουν τη δέσμη, όπως η πυκνότητα του αέρα, η θερμοκρασία και η κίνηση της ίδιας της Γης.

«Για την τελική στόχευση, χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι αστρομετρίας, βασιστήκαμε δηλαδή στις θέσεις των άστρων που παρατηρούμε στην περιοχή του στόχου» ανέφερε ο δρ Ξυλούρης.

Την ώρα των δοκιμών, η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας αποκλείει για λόγους ασφάλειας τον εναέριο χώρο πάνω από το Κρυονέρι όπου βρίσκεται ο πομπός.

Η NASA έχει πραγματοποιήσει και δικές της δοκιμές οπτικής επικοινωνίας με το «Psyche», μια αποστολή των 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα μελετήσει από κοντά τον αστεροειδή Ψυχή, ο οποίος κινείται στη Ζώνη των Αστεροειδών, ανάμεσα στις τροχιές του Αρη και του Δία.

Πρόκειται για ένα ασυνήθιστο αντικείμενο, αποτελούμενο σχεδόν αποκλειστικά από σίδηρο και άλλα μέταλλα, ένδειξη πως πρόκειται για τον πυρήνα ενός πλανήτη μεσαίου μεγέθους που καταστράφηκε σε βίαιες προσκρούσεις στα αρχικά στάδια εξέλιξης του ηλιακού συστήματος.

Μετά τις πρώτες δοκιμές στις 7 και 21 Ιουλίου, νέες ζεύξεις με τα δύο αστεροσκοπεία προγραμματίζονται για τις 28 Ιουλίου και τις 4 Αυγούστου.

Η συνεργασία με την ESA συνεχίζεται, ανέφερε ο δρ Ξυλούρης, με την προοπτική να εξελιχθεί η Ελλάδα, μέσω των υποδομών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, σε μόνιμο σταθμό διαστημικών επικοινωνιών.

Πηγή: Το Βήμα