Συνθήκες ακραίας ξηρασίας στην Κρήτη

Στις περιπτώσεις όπου ο δείκτης SSMI είναι σημαντικά θετικός τότε έχουμε σχετικό πλεόνασμα υγρασίας στο έδαφος

Τις συνθήκες ξηρασίας στην Ελλάδα κατά την 1η Οκτωβρίου 2025 καθώς και την μεταβολή αυτών ως συνέπεια των βροχοπτώσεων της πρώτης εβδομάδας του μήνα παρουσιάζει την ανάλυση της ομάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Όπως αναφέρει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr, η ανάλυση βασίζεται στην απόκλιση της υγρασίας των στρωμάτων υπεδάφους από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα σε δύο στρώματα:

• το επιφανειακό στρώμα 7-28 εκατοστών, όπου η υγρασία εδάφους διαμορφώνεται κυρίως από τις μετεωρολογικές συνθήκες των τελευταίων εβδομάδων
• το βαθύτερο στρώμα 28-100 εκατοστών, το οποίο έχει μεγαλύτερη αδράνεια στις μεταβολές του καιρού και αντικατοπτρίζει τις συνθήκες των τελευταίων μηνών

Με βάση τα δεδομένα εδαφικής υγρασίας της υπηρεσίας Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζουμε τον κανονικοποιημένο δείκτη εδαφικής υγρασίας (SSMI) λαμβάνοντας υπόψη τις τωρινές συνθήκες καθώς και αυτές κατά την περίοδο αναφοράς 1991-2020. Στη συνέχεια, ανάλογα με την τιμή του δείκτη αυτού κατατάσσουμε την ξηρασία στα επίπεδα 1 έως 5, τα οποία με τη σειρά υποδηλώνουν ήπια, μέτρια, σημαντική, έντονη και ακραία ξηρασία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Ηράκλειο: Σοκ για γαμπρό στις Μαλάδες – Η νύφη ήταν… ο πεθερός του! Δείτε βίντεο

Η περιεκτικότητα σε νερό στα στρώματα αυτά είναι κρίσιμα για την ανάπτυξη και απόδοση πολλών γεωργικών καλλιεργειών και αντικατοπτρίζει την επίδραση του υετού, την εξατμισοδιαπνοής και της απορροής/διήθησης νερού στο έδαφος σε ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν η εδαφική υγρασία σε αυτά είναι αρκετά κάτω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα μιας συγκεκριμένης περιοχής, αυτό συνεπάγεται συνθήκες (σχετικής) ξηρασίας και άρα παρατεταμένο υδατικό στρες για τις καλλιέργειες.

1 Οκτωβρίου 2025:

Με βάση τον δείκτη ξηρασίας στο πιο επιφανειακό υπό εξέταση στρώμα υπεδάφους (7-28 εκ.), το μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ελλάδας, της Θεσσαλίας, της Κρήτης και της Εύβοιας κατά την 1η Οκτωβρίου βρισκόταν σε συνθήκες ήπιας έως σημαντικής ξηρασίας (Εικόνα 1, αριστερός χάρτης).

Όσον αφορά το βαθύτερο στρώμα (28-100 εκ.), μεγάλο μέρος της Κρήτης, της Πελοποννήσου, της ανατολικής Μακεδονίας, της Θράκης και της Λέσβου πλήττονταν από έντονη ή ακραία ξηρασία (επίπεδα 4 και 5). Σε κατάσταση ήπιας έως σημαντικής ξηρασίας (επίπεδα 2 και 3) βρίσκονταν το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης χώρας.

8 Οκτωβρίου 2025:

Μετά τα διαδοχικά επεισόδια βροχοπτώσεων κατά την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου, η υγρασία εδάφους και των δύο στρωμάτων είχε εμφανή άνοδο. Η συσσώρευση υγρασίας είναι πιο εμφανής στο επιφανειακό στρώμα των 7-28 εκ. που όπως είπαμε αποκρίνεται πιο άμεσα στις μετεωρολογικές συνθήκες. Στο στρώμα αυτό κατά τις 8 Οκτωβρίου, το σύνολο της χώρας πλην της Κρήτης βρίσκεται σε συνθήκες πλεονάσματος υγρασίας. Στο βαθύτερο στρώμα των 28-100 εκ. έχουμε επίσης αύξηση της υγρασίας εδάφους σε μεγάλο μέρος της χώρας. Όμως, λόγω της μεγαλύτερης αδράνειας του στρώματος αυτού, σε συνθήκες έως και ακραίας ξηρασίας παραμένει μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου και της Κρήτης, ενώ από ήπια έως μέτρια ξηρασία πλήττεται η δυτική Μακεδονία, η Θράκη, η Αττική, η Εύβοια και τα νησιά του Αιγαίου.

Όπως προαναφέρθηκε, τα επίπεδα ξηρασίας αυτά έχουν σχετική και όχι απόλυτη έννοια. Αντικατοπτρίζουν την κατάσταση του εδάφους σε σχέση με τις μέσες συνθήκες της περιόδου αναφοράς (1991-2020). Για παράδειγμα, αν η εδαφική υγρασία είναι αρκετά χαμηλή για τα δεδομένα μιας περιοχής την συγκεκριμένη περίοδο του έτους, τότε ενδέχεται να έχουμε έως και επίπεδο 5 ξηρασίας (ακραία ξηρασία) χωρίς να είναι τελείως ξερό το έδαφος.

Παρομοίως, αν η εδαφική υγρασία είναι ιδιαίτερα χαμηλή σε απόλυτο βαθμό, αλλά σε κανονικά για την εποχή επίπεδα, τότε έχουμε κανονικές συνθήκες ξηρασίας (ο δείκτης SSMI είναι ελαφρώς αρνητικός ή θετικός).

Στις περιπτώσεις όπου ο δείκτης SSMI είναι σημαντικά θετικός τότε έχουμε σχετικό πλεόνασμα υγρασίας στο έδαφος. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ελλείψει επιτόπιων παρατηρήσεων οι τιμές εδαφικής υγρασίας αποτελούν εκτίμηση εξειδικευμένου μοντέλου για την επιφάνεια της Γης (ERA5-Land) και κατά τόπους.