Θα υπάρχουν νοσηλευτές σε λίγα χρόνια στα νοσοκομεία;

Του Δημήτρη Βρυσάλη, Πρόεδρος Σωματείου εργαζομένων ΠΑΓΝΗ

Όχι στις εγκληματικές ελλείψεις, τα απάνθρωπα ωράρια, τις απαράδεκτες συνθήκες εργασίας και την πολυδιάσπαση του νοσηλευτικού κλάδου

Με αφορμή το πρόσφατο τραγικό γεγονός στο Tζάνειο νοσοκομείο που ανέδειξε για άλλη μια φορά τις δραματικές συνέπειες από τις μεγάλες ελλείψεις, τις απαράδεκτες συνθήκες εργασίας και τη διαιώνιση της πολυδιάσπασης του νοσηλευτικού προσωπικού αλλά και τις προκλητικές δηλώσεις του υπουργού Εμπορίου της Υγείας που ακολούθησαν ,για άδειες λίστες επικουρικών νοσηλευτών και μη εκδήλωση ενδιαφέροντος από νοσηλευτές στις προκηρύξεις μόνιμων θέσεων, τις τοποθετήσεις για τις αιτίες της έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού στην απουσία συμμετοχικότητας, στη μη συμμέτοχης στις αποφάσεις οφείλουμε να μιλήσουμε για τις πραγματικές αιτίες αποστροφής των νέων ανθρώπων από την εργασία στις δομές υγείας και την επιθυμία των παλαιοτέρων να φύγουν.

Οφείλουμε να ξεφύγουμε από την διαστρέβλωση της πραγματικότητας που γίνεται σκόπιμα ,τις περισσότερες φορές Και να δούμε κατάματα την αιτία.

Η αιτία έχει όνομα και ρίζα στο παρελθόν: είναι η διαχρονική προσπάθεια από όλες τις κυβερνήσεις να λειτουργεί το υγειονομικό σύστημα με όσο το δυνατό φτηνότερο εργατικό δυναμικό, κάνοντας εκπτώσεις στο βωμό της εξοικονόμησης κόστους, σε ποσότητα και ποιότητα, ακόμα και αν αυτό μεταφράζεται σε ανθρώπινες ζωές ασθενών ή σε ψυχική και σωματική υγεία των υγειονομικών.

Για τη βελτίωση των εργασιακών συνθηκών τoυ νοσηλευτικού προσωπικού (εργασιακές υποδομές, ωράριο εργασίας κ.τ.λ.)

Οι νοσηλεύτριες και οι νοσηλευτές εργαζόμενοι στο σύστημα Υγείας στη χώρα μας, με βάση τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2021, είναι 39.101 νοσηλευτές και 5.895 βοηθητικό νοσηλευτικό προσωπικό. Οι κενές οργανικές θέσεις μέχρι σήμερα στο ΕΣΥ ανέρχονται σε 45.000 από τις οποίες πάνω από 20.000 κενές οργανικές ανήκουν στο νοσηλευτικό προσωπικό. Νοσηλευτές λοιπόν υπάρχουν και κενές οργανικές θέσεις υπάρχουν.

Αυτό που δεν υπάρχει είναι η πολιτική που θα προσλάβει το αναγκαίο νοσηλευτικό προσωπικό με μόνιμη και αποκλειστική εργασία στο ΕΣΥ, γιατί η πολιτική αυτή πρέπει να έχει ως κριτήριο την κάλυψη των αναγκών του λαού και των εργαζομένων και όχι τη μείωση του κόστους του δημόσιου συστήματος υγείας όπως έχουν όλες οι κυβερνήσεις.

H πραγματικότητα είναι ότι οι νοσηλευτές, μαίες, βοηθοί νοσηλευτές, τραυματιοφορείς και βοηθοί θαλάμου, όπως και όλοι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι στις δημόσιες μονάδες υγείας και το ΕΚΑΒ συνεχίζουμε να εργαζόμαστε σε συνθήκες υπερεντατικοποίησης, με αλλεπάλληλες βάρδιες (απόγευμα – πρωί – νύχτα) και δεκάδες ή και εκατοντάδες χρωστούμενες ημέρες ανάπαυσης και κανονικής άδειας. Είναι συχνότατο φαινόμενο εργαζόμενοι να δουλεύουν με μια μόνο ημέρα ανάπαυσης την εβδομάδα ή να τους οφείλονται ημέρες κανονικών αδειών προηγούμενων ετών.

Για να εξασφαλίζονται όμως υψηλού επιπέδου παροχές νοσηλευτικής φροντίδας δεν γίνεται να υπάρχουν εξοντωμένοι νοσηλευτές. Είναι σήμερα ώριμο να δουλεύει ένας νοσηλευτής 6ωρο – 5ήμερο – 30ωρο και έως μία νυκτερινή βάρδια την εβδομάδα και εφικτό εαν γίνουν μαζικές προσλήψεις μόνιμων νοσηλευτών και μονιμοποιηθούν όσοι εργάζονται με ελαστικές σχέσεις εργασίας καθώς και οι ειδικευόμενοι νοσηλευτές.

Είναι τόσες οι ελλείψεις σε νοσηλευτικό προσωπικό στις δημόσιες μονάδες Υγείας και πολύ περισσότερο για την ανάπτυξη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, που απαιτείται «ανοιχτή» προκήρυξη θέσεων και άμεση πρόσληψη όλων όσοι επιθυμούν και αποφοιτούν από τις νοσηλευτικές σχολές με μοναδική πρυπόθεση για την πρόσληψη το πτυχίο. Το καθεστώς της μοριοδότησης δεν έχει καμία αξία, αφού αποτελεί μηχανισμό διατήρησης των σημερινών ελλείψεων, μια περίοδο που όλοι οι νοσηλευτές χρειάζονται!

Ετσι θα αντιμετωπιστεί η επισφάλεια λόγω έλλειψης προσωπικού, έτσι θα αυξηθεί η αναλογία νοσηλευτή/ασθενούς πάνω από το 3,6 ανά 1.000 κατοίκους που είναι σήμερα, έτσι θα στελεχωθούν οι κλίνες ΜΕΘ με βάση αυτό που είναι διεθνώς επιστημονικά αποδεκτό για την αναλογία νοσηλευτών/ασθενούς στις ΜΕΘ, ότι δηλαδή 4 νοσηλευτές αντιστοιχούν ανά ασθενή κατ’ ελάχιστον και όχι 3 όπως ανακοίνωσε με την τελευταία του εγκύκλιο το υπουργείο Υγείας.

Ετσι θα απαντηθούν και οι προσπάθειες για κλείσιμο κλινών ή συγχωνεύσεων στο ΕΣΥ που σκοπεύουν οι εκάστοτε κυβερνώντες και θα βελτιωθεί η αναλογία 2 νοσηλευτών/40 ασθενείς που αυτήν τη στιγμή αφορά την πλειοψηφία των κλινικών της χώρας.

Η επαρκής στελέχωση και η συνεχόμενη επιμόρφωση με ευθύνη του κράτους αφορά όχι μόνο τους νοσηλευτές αλλά κυρίως τους ασθενείς, αφού έτσι μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος νοσηλευτικού λάθους, να αντιμετωπιστεί το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης («burnout») και να εξασφαλιστεί η καλύτερη ποιότητα νοσηλευτικής φροντίδας και εντέλει να επιτευχθεί χαμηλότερη θνησιμότητα και μικρότεροι χρόνοι νοσηλείας.

Είναι ηλίου φαεινότερο ότι χρειάζεται άμεσα να γίνει ένταξη των νοσηλευτών στα Βαρέα Επαγγέλματα και μείωση του χρόνου συνταξιοδότησης στα 50 χρόνια για τις γυναίκες και στα 55 για τους άνδρες.

Την ίδια ώρα και με δεδομένο ότι η συντριπτική πλειοψηφία του κλάδου είναι γυναίκες και μάλιστα νέες μητέρες χρειάζονται μέτρα για την προστασία της μητρότητας και του παιδιού, με αύξηση της άδειας τοκετού – λοχείας, απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας στις έγκυες και στις μητέρες για όλη τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας του παιδιού, απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας στα μέλη των μονογονεϊκών οικογενειών μέχρι την ηλικία των 12 ετών.

Για τη δημιουργία ενιαίου επαγγελματικού κλάδου νοσηλευτικού προσωπικού

H Νοσηλευτική Επιστήμη είναι ενιαία και δεν μπορεί να διαχωρίζεται σε κατηγορίες. Απαιτείται λοιπόν η δημιουργία μίας, ενιαίας κατηγορίας Νοσηλευτικής, με Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση, στο πλαίσιο ενός αποκλειστικά δημόσιου και δωρεάν συστήματος Παιδείας και Υγείας. Αυτό είναι μια από τις βασικές προϋποθέσεις για την παροχή σύγχρονης νοσηλευτικής φροντίδας των ασθενών. Οι Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΤΕ) νοσηλευτές να ενταχθούν στην κατηγορία (ΠΕ), δεδομένου ότι οι σχολές τους έχουν μετατραπεί σε ΑΕΙ.

Ταυτόχρονα – στο πλαίσιο της αναβάθμισης των νοσηλευτικών υπηρεσιών, θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα σε όσους απόφοιτους της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΔΕ) βοηθών νοσηλευτών το επιθυμούν να μπορούν να εντάσσονται στην ΠΕ κατηγορία, αφού φοιτήσουν στις δημόσιες ανώτατες σχολές με διευκολύνσεις και εκπαιδευτικές άδειες. Κρίσιμο είναι επίσης να αναγνωρισθεί η προσφορά των ΔΕ Βοηθών νοσηλευτών (που χρόνια εκτελούν καθήκοντα νοσηλευτών) με αποκατάσταση της μισθολογικής αδικίας σε βάρος τους.

Είναι υποκρισία η στάση των κομμάτων που κυβέρνησαν, ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ, τα οποία επιδιώκουν να καλλιεργήσουν «κούφιες» προσδοκίες στο νοσηλευτικό προσωπικό με την πρότασή τους για Ενιαίο Επαγγελματικό Κλάδο Νοσηλευτικού Προσωπικού.

Οσοι κυβέρνησαν μιλούσαν για ενιαίο κλάδο και ίσα δικαιώματα, μόνο που τα δικαιώματα αυτά αφορούν τα ελάχιστα, τον πάτο. Με την πολιτική που διαμόρφωσαν και υλοποίησαν, το «ενιαίο» πάει περίπατο από τη στιγμή που υπάρχουν 3 κατηγορίες νοσηλευτικού προσωπικού, με διαφορετικά πτυχία, δικαιώματα και υποχρεώσεις!

Υπάρχει η πρόσφατη εμπειρία από το νέο νοσηλευτικό καθηκοντολόγιο, το οποίο καλλιεργεί το «διαίρει και βασίλευε» και εντείνει την εκμετάλλευση και τους διαχωρισμούς σε βάρος όλου του νοσηλευτικού προσωπικού. Στην ουσία η θέση των κομμάτων ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ περί «ενιαίου κλάδου» αποσκοπεί στη «νομιμοποίηση» του «όλοι για όλα» στη βάση των μεγάλων ελλείψεων σε νοσηλευτικό προσωπικό που από κοινού έχουν διαμορφώσει. η πολυδιάσπαση του νοσηλευτικού προσωπικού, που επιδεινώνεται με τις υπουργικές αποφάσεις για τα καθηκοντολόγια των νοσηλευτών και βοηθών νοσηλευτών.

Το 2014, 2015 και 2020 έγιναν προσπάθειες για νομοθέτηση ξεχωριστών κλάδων για ΠΕ, ΤΕ νοσηλευτές και τους ΔΕ βοηθούς νοσηλευτές αντίστοιχα, ενώ επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης Νοσηλευτικής είχε προτείνει τη δημιουργία νέας υποβαθμισμένης επαγγελματικής κατηγορίας (με επικρατέστερη ονομασία: «φροντιστής ασθενών») με άγνωστα καθήκοντα και επαγγελματικά δικαιώματα.
Αντίστοιχα με τις υπουργικές αποφάσεις για τα Καθηκοντολόγια των νοσηλευτών και βοηθών νοσηλευτών:

• Αυξάνεται η εντατικοποίηση και η νομική ευθύνη για τους νοσηλευτές δεδομένου ότι αναθέτει την “αποκλειστική ευθύνη» για την εκτέλεση επιπλέον νοσηλευτικών πράξεων από βοηθό νοσηλευτή στον υπεύθυνο νοσηλευτή, ο οποίος «κρίνει εάν ο Βοηθός Νοσηλευτής δύναται να εκτελέσει».
• Διατηρείται η αδικία σε βάρος των ΔΕ Βοηθών Νοσηλευτών που συχνότατα εκτελούν πλήρη καθήκοντα νοσηλευτή και πληρώνονται πολύ λιγότερα, εξασφαλίζοντας έτσι φθηνότερο εργατικό δυναμικό για κράτος και εργοδότες) ενώ την ίδια ώρα δεν περιλαμβάνονται μια σειρά από νοσηλευτικές πράξεις που περιλαμβάνονται στα προγράμματα σπουδών των σχολών των ΔΕ Βοηθών Νοσηλευτών.

Ταυτόχρονα, όσο ο νοσηλευτικός κλάδος μαστίζεται από αυτά τα τεράστια προβλήματα, μόνο αγανάκτηση μπορεί να προκαλέσει η προκλητική στήριξη της αντιλαϊκής πολιτικής της κυβέρνησης της ΝΔ από την πλειοψηφία της ΠΟΕΔΗΝ και τις διοικήσεις της Έ.Ν.Ε. και της ΠΑΣΥΝΟ ΕΣΥ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η στήριξη της πλειοψηφίας της ΠΟΕΔΗΝ στις υπουργικές αποφάσεις για τα καθηκοντολόγια των νοσηλευτών και βοηθών νοσηλευτών και στη διαιώνιση της πολυδιάσπασης. Της Ε.Ν.Ε που προβάλλει σαν λύσεις , την ηγεσία με εν συναίσθηση ,την αλλαγή κουλτούρας ,την συμμετοχή νοσηλευτών σε ηγετικές θέσεις ,προγράμματα αναστοχασμού και ενδυνάμωσης.

Η μόνη πρόταση που συμβάλλει στην εξασφάλιση των δικαιωμάτων όλου του νοσηλευτικού προσωπικού αλλά και των αναγκών των ασθενών είναι η κατάργηση της πολυδιάσπασης (και των διαφορετικών εκπαιδευτικών βαθμίδων) και η δημιουργία μίας ενιαίας κατηγορίας με Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση στα πλαίσια ενός αποκλειστικά δημόσιου και δωρεάν συστήματος Παιδείας και Υγείας χωρίς καμία επιχειρηματική δράση.
Για την ανάπτυξη της Νοσηλευτικής Εκπαίδευσης (προπτυχιακό, μεταπτυχιακό επίπεδο, συνεχιζόμενη εκπαίδευση).

Η αναγκαία εκπαίδευση και μετεκπαίδευση όλων των νοσηλευτών πρέπει να παρέχεται από τους δημόσιους φορείς της Παιδείας και Υγείας, με κρατική χρηματοδότηση και χωρίς καμία εμπλοκή των επιχειρηματικών ομίλων. Να σταματήσει αυτή η βιομηχανία επί πληρωμή μεταπτυχιακών που έχει γονατίσει οικονομικά και όχι μόνο τη ζωή εκατοντάδων νοσηλευτών. Ταυτόχρονα, χρειάζεται η πρακτική άσκηση των σπουδαστών να είναι με πλήρεις αποδοχές και εργασιακά, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα και με κλινικό εκπαιδευτή από την εκπαιδευτική δομή και όχι από το υπάρχον και ελλιπές προσωπικό.

Η νοσηλευτική ειδικότητα πρέπει να είναι ενταγμένη σε προπτυχιακό επίπεδο και να υπάρχει σχεδιασμός για αύξηση των εισακτέων στις σχολές Νοσηλευτικής, για να εξασφαλιστεί η επάρκεια στελέχωσης των δημόσιων μονάδων Υγείας.
Απάντηση στα μεγάλα προβλήματα του νοσηλευτικού κλαδου μπορεί να δώσει ο αγώνας όλων των νοσηλευτών και μαιών, μαζί με τους υπόλοιπους εργαζόμενους, ενάντια στην πολιτική που θυσιάζει τα δικαιώματα και τις ανάγκες μας, για να εξασφαλισθεί η κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων στην Υγεία, Πρόνοια και Ασφάλιση. Στην κατεύθυνση αυτή, συνεχίζουμε τον αγώνα για:

• Προσλήψεις μόνιμου προσωπικού με επείγουσες διαδικασίες και μονιμοποίηση των συμβασιούχων.
• Αυξήσεις 20% στους μισθούς μας. Επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού. Ουσιαστική αύξηση της αποζημίωσης για εργασία νυχτερινή και σε αργίες – Κυριακές.
• Αύξηση του ανθυγιεινού επιδόματος στο ύψος του νοσοκομειακού επιδόματος που καταργήθηκε με τα μνημονιακά μισθολόγια
• Ένταξη στα Βαρέα Ανθυγιεινά Επαγγέλματα. Λήψη ουσιαστικών μέτρων για την προστασία της υγείας και ασφάλειας.
• Αμοιβή των σπουδαστών με τον βασικό μισθό, κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης
• Λήψη μέτρων για τους εργαζόμενους με παιδιά και ιδιαίτερα τις μονογονεϊκές οικογένειες.
• Δημιουργία δημόσιων δωρεάν βρεφονηπιακών σταθμών.
• Ενιαία ανώτατη Νοσηλευτική εκπαίδευση στα πλαίσια ενός δημόσιου και δωρεάν συστήματος υγείας και παιδείας, χωρίς καμία επιχειρηματική δράση.

Για να έχει προοπτική ο αγώνας μας, χρειάζεται να διεκδικεί τη δημιουργία ενός αποκλειστικά δημόσιο δωρεάν συστήματος Υγείας και Πρόνοιας ένα σύγχρονο αποκλειστικά δημόσιο, δωρεάν σύστημα υγείας, που θα καλύπτει πλήρως τις λαϊκές ανάγκες και θα εξασφαλίζει μόνιμη, σταθερή εργασία με πλήρη δικαιώματα σε όλους τους εργαζόμενους.