Το έθιμο της ζακυνθινής χριστουγεννιάτικης κουλούρας

Που χάνεται με το πέρασμα των ετών

Ένα πολύ παλιό έθιμο που χάνεται στα βάθη των χρόνων αναβιώνει κάθε παραμονή Χριστουγέννων στην Ζάκυνθο, από κάθε οικογένεια του νησιού. Από νωρίς το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων, οι νοικοκυρές κάθε σπιτιού ζυμώνουν με τον παραδοσιακό τρόπο την κουλούρα, μέσα σε ξύλινες σκάφες και με τη χρήση αλευριού, το οποίο ανακατεύουν με πολλά αρωματικά βότανα, καρύδια, σταφίδα, κρασί και λάδι.

Κατά τη διάρκεια του ζυμώματος, οι νοικοκυρές που ζυμώνουν την κουλούρα, τοποθετούν νόμισμα μέσα της, που τον αποκαλούν «ηύρεμα».

Κόκκινο κρασί, μπροκολόσουπα και φυσικά η «Ζακυνθινή Χριστουγεννιάτικη κουλούρα», κυριαρχούν στο εορταστικό τραπέζι που στήνεται το απόγευμα της παραμονής, με όλη την οικογένεια να βρίσκεται σε αυτό.

Πριν κοπεί η κουλούρα, όλη η οικογένεια μαζεύεται γύρω από το τζάκι, και ο γηραιότερος έχει ένα ποτήρι που περιέχει λάδι με κρασί.

Ο μεγαλύτερος άντρας της οικογένειας παίρνει τον δίσκο με την κουλούρα στα χέρια του, στη συνέχεια ακουμπάνε τα χέρια τους πάνω στον δίσκο, όλα τα μέλη της οικογένειας.

Ο δίσκος με την κουλούρα μεταφέρεται πάνω από τη φωτιά στο αναμμένο τζάκι. Εκεί ο αρχηγός της οικογένειας τη σταυρώνει τρεις φορές και χύνει πάνω της λαδόκρασο, ψάλλοντας το γνωστό απολυτίκιο «Η Γέννησις σου, Χριστέ…».

Στη συνέχεια, τα νεότερα μέλη της οικογένειας με τα τουφέκια στα χέρια πυροβολούν στον αέρα, σηματοδοτώντας τη χαρμόσυνη είδηση της Γέννησης του Χριστού. Μετά αρχίζουν οι ευχές.

Η κουλούρα επιστρέφει στο τραπέζι, κι εκεί ο αρχηγός τής οικογένειας αρχίζει να κόβει τα κομμάτια. Το πρώτο ανήκει στον Χριστό, το δεύτερο στον φτωχό, το τρίτο στο σπίτι και μετά στα μέλη της οικογένειας, στα οποία διανέμεται κατά σειρά ηλικίας.

Ακολουθεί, το δείπνο, όπου πάντα υπάρχει η αγωνία να δουν σε ποιο μέλος θα πέσει το «ηύρεμα» ενώ συνήθως η οικογένεια μένει στο τραπέζι έως τις 12 για να γιορτάσει την Γέννηση του Θεανθρώπου.