Τραμπ και Ερντογάν στο παγκόσμιο θέατρο της κολακείας

Γράφει η Νατάσα Στασινού – Στον ίδιο θεσμικό χώρο όπου κάποτε υψώνονταν ιδεώδη και κανόνες, τώρα ηγεμονεύει το θέαμα.

Ο Ντόναλντ Τραμπ ανεβαίνει στο βήμα του ΟΗΕ, πετάει την αστεία νύξη για το «χαλασμένο» autocue και συνεχίζει 58 λεπτά σαν να διαβάζει από ιδιωτικό εγχειρίδιο μεγαλομανίας. Οι αντιδράσεις; Όχι γέλια όπως κάποτε, αλλά παγωμένη σιωπή και στρατιωτική αυτοσυγκράτηση. Ποιος θα τολμούσε να τον υποτιμήσει;

Λίγο αργότερα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μιλά για «δύο κράτη» στην Κύπρο, απαιτεί αναγνωρίσεις και πλασάρει τα αφηγήματα της τουρκικής φαντασίας συνοδευόμενα από ηθικές κορόνες υπέρ των «καταπιεσμένων». Μιλά για τη φρίκη στη Γάζα — αλλά πίσω από το συναισθηματικό φορτίο κρύβεται μια σκληρή στρατηγική: περισσότερη ισχύ έξω, λιγότερο κόστος για την εσωτερική τυραννία.

Το παράδοξο — ή όχι και τόσο — είναι πως τέτοιου είδους ηγέτες σήμερα «μετρούν». Αυτοί είναι που βλέπουν φίλους και εχθρούς να συναγωνίζονται στην κολακεία και να παρακαλούν για συναντήσεις.

Και βεβαίως τέτοιου είδους ηγέτες δεν θα μπορούσαν παρά να τα πηγαίνουν μεταξύ τους περίφημα. Η Ουάσινγκτον που κάποτε απέφευγε τον Ερντογάν, τώρα ετοιμάζει θερμές επιστροφές και εμπορικά δώρα. Η διπλωματία μεταμορφώνεται σε μίτινγκ αυτοεπιβεβαίωσης: «πες μου καλά λόγια και ίσως σου δώσω κάτι».

Εγκάρδια υποταγή

Αυτό που φοβίζει δεν είναι μόνο η προσωπική αυθαιρεσία των ηγετών· είναι η διεθνής κανονικότητα που παραδίδεται στην εγκάρδια υποταγή. Όταν το πολιτικό παιχνίδι γίνεται ανταλλαγή φιλοφρονήσεων, οι θεσμοί αδυνατούν να λειτουργήσουν ως ασπίδα: οι συμμαχίες υποχωρούν μπροστά στο κέρδος της στιγμής, τα ανθρώπινα δικαιώματα μετατρέπονται σε διαπραγματευτικό χαρτί και η νομιμοποίηση των καθεστώτων αγοράζεται με χειρονομίες.

Σώζεται άραγε κάτι από το παγκόσμιο στάτους που γνωρίσαμε ή καίγονται όλα σε έναν αγώνα κολακείας; Η αξιοπρέπεια της διεθνούς κοινότητας κρίνεται στο θάρρος της να μιλήσει — όχι στην ικανότητά της να χαϊδεύει αυτιά που ασκούν εξουσία με κόστος τη δημοκρατία.

Πηγή ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ