Τσικνοπέμπτη: Τι γιορτάζουμε σήμερα – Ο συμβολισμός και τα έθιμα σε όλη την Ελλάδα

Γιατί ψήνουμε κρέας

Η Τσικνοπέμπτη, η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου, είναι μια ημέρα αφιερωμένη στο ψήσιμο κρέατος, με τον μυρωδάτο καπνό –την «τσίκνα»– να κατακλύζει τις γειτονιές. Από αυτόν τον καπνό πήρε και το όνομά της η ημέρα, καθώς κάθε σπίτι παραδοσιακά ψήνει κρέας ή λιώνει λίπος από χοιρινό.

Το έθιμο της Τσικνοπέμπτης έχει αβέβαιη προέλευση, ωστόσο θεωρείται ότι συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων. Αυτές οι εορταστικές εκδηλώσεις, που επιβίωσαν και κατά τη χριστιανική περίοδο, ήταν αφιερωμένες στη χαρά, το φαγητό και τη διασκέδαση. Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, η παράδοση του φαγοποτιού έχει «ομοιοπαθητικό» χαρακτήρα, καθώς συμβολίζει την ευφορία της γης.

Η Τσικνοπέμπτη σηματοδοτεί και την έναρξη των αποκριάτικων εκδηλώσεων, οι οποίες κορυφώνονται με τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα. Αντίστοιχες γιορτές συναντώνται και στο εξωτερικό, όπως η Schmutziger Donnerstag στη Γερμανία, που σημαίνει «Λιπαρή Πέμπτη», αλλά και το Mardi Gras στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ, που μεταφράζεται ως «Λιπαρή Τρίτη» και συνδέεται με μεγάλες καρναβαλικές εκδηλώσεις.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν σήμερα Τετάρτη 15 Οκτωβρίου

Το έθιμο της κρεατοφαγίας την Τσικνοπέμπτη βρίσκει αντίθετη την οργάνωση «Πολίτες για τα Δικαιώματα της Φύσης και της Ζωής» (ΠΟΦΥΖΩ). Σύμφωνα με την ιδεολογία του «αντισπισισμού» (anti-speciesism), η οποία απορρίπτει τη διάκριση μεταξύ ανθρώπων και ζώων, το συγκεκριμένο έθιμο καταπατά τα δικαιώματα των ζώων.

Παραδοσιακά έθιμα της Τσικνοπέμπτης σε όλη την Ελλάδα

Η Τσικνοπέμπτη γιορτάζεται με διαφορετικούς τρόπους σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, με έθιμα που διατηρούνται εδώ και αιώνες.

• Κέρκυρα – Τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια: Στην παλιά πόλη της Κέρκυρας, το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην περιοχή «Κουκουνάρα» για να συμμετάσχουν στα Πετεγολέτσια – ένα είδος δημόσιου κουτσομπολιού που διαδραματίζεται σε πλατείες και δρόμους.
• Πάτρα – Η Γιαννούλα η Κουλουρού: Στην Πάτρα, η Γιαννούλα η Κουλουρού, μια θρυλική φιγούρα της πόλης, πρωταγωνιστεί σε ένα χιουμοριστικό έθιμο. Η ίδια πιστεύει λανθασμένα ότι ο Ναύαρχος Ουίλσον είναι ερωτευμένος μαζί της και ότι θα έρθει να την παντρευτεί. Ντύνεται νύφη και με τη συνοδεία των Πατρινών κατευθύνεται στο λιμάνι, προκαλώντας γέλιο και κέφι.
• Σέρρες – Οι φωτιές της Τσικνοπέμπτης: Στις Σέρρες, οι κάτοικοι ανάβουν μεγάλες φωτιές στις αλάνες και ψήνουν το κρέας πριν πηδήξουν πάνω από τις φλόγες, ενώ κάποιος με χιούμορ αναλαμβάνει να κάνει τα «προξενιά» μεταξύ των παρευρισκομένων.
• Κομοτηνή – Τα δώρα των αρραβωνιασμένων: Στην Κομοτηνή, οι οικογένειες καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την Κυριακή της Απόκρεω. Παράλληλα, τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν δώρα: ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα (κούρκο), ενώ εκείνη τού προσφέρει μπακλαβά και μια γεμιστή κότα. Το έθιμο αυτό επιβεβαιώνει τη λαϊκή ρήση «ο έρωτας περνάει από το στομάχι».
• Ηράκλειο Κρήτης – Οι μεταμφιεσμένοι στους δρόμους: Στο Ηράκλειο, μικροί και μεγάλοι φορούν αποκριάτικες στολές, βγαίνουν στους δρόμους, τραγουδούν και χορεύουν, δημιουργώντας μια γιορτινή ατμόσφαιρα γεμάτη κέφι.