Μέσα σε λίγες ώρες τοποθετήθηκε νέα στάση αστικού λεωφορείου στη Λεωφόρο Δημοκρατίας

Δεν χρειάστηκαν πάνω από δύο ώρες για να τοποθετηθεί η νέα στάση αστικού λεωφορείου στη Λεωφόρο Δημοκρατίας στο Ηράκλειο. Ωστόσο, το ερώτημα που προκύπτει είναι αν η συγκεκριμένη εγκατάσταση φέρει όλες τις απαιτούμενες άδειες και τηρεί τις προδιαγραφές που ορίζει η ελληνική νομοθεσία.

Κάτοικοι της περιοχής, βλέποντας το συνεργείο να τοποθετεί το στέγαστρο ρώτησαν αν υπάρχουν οι σχετικές εγκρίσεις.

Η απάντηση που έλαβαν ήταν λακωνική: «Εμείς κάνουμε απλώς τη δουλειά μας». Η «δουλειά» όμως αυτή εγείρει εύλογα ερωτήματα — όχι μόνο πολεοδομικά, αλλά και κυκλοφοριακά, προσβασιμότητας και αρμοδιοτήτων.

Τι προβλέπει η νομοθεσία Πεζοδρόμια και ελεύθερη ζώνη όδευσης πεζών. Σύμφωνα με τις ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές (ΥΑ Β-1756/2006, ΥΠΕΝ, ΕΛΙΝΥΑΕ):

• Το ελάχιστο ελεύθερο πλάτος όδευσης πεζών πρέπει να είναι 1,50 μ.
• Το ελάχιστο συνολικό πλάτος πεζοδρομίου προτείνεται στα 2,05 μ.
• Απαγορεύεται η τοποθέτηση μονίμων εμποδίων — όπως στάσεις, στέγαστρα, τραπεζοκαθίσματα — εάν μειώνεται ο διαθέσιμος χώρος κίνησης πεζών ή ατόμων με αναπηρία.

Στη Λεωφόρο Δημοκρατίας, το πεζοδρόμιο φέρει ήδη λωρίδα όδευσης τυφλών (κιτρινοί οδηγοί), η οποία φαίνεται να διακόπτεται από τη νέα στάση.
Αν επιβεβαιωθεί ότι το διαθέσιμο πλάτος είναι μικρότερο από 1,5 μ., τότε η εγκατάσταση παραβιάζει τους κανόνες προσβασιμότητας ΑμεΑ.

2. Τοποθέτηση στάσεων αστικών λεωφορείων
Η νομοθεσία είναι σαφής:
• Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (Ν. 2696/1999, άρθρα 2 & 34): Η τοποθέτηση στάσης γίνεται με απόφαση του Δήμου, σε συνεργασία με την Περιφέρεια.
• Ν. 2963/2001: Οι στάσεις εγκρίνονται από τις Περιφέρειες ή το Υπουργείο Μεταφορών, κατόπιν πρότασης Δήμου. Ο Δήμος δεν μπορεί να τοποθετήσει στάση μονομερώς.
• ΥΑ Β-1756/2006 (ΦΕΚ 910/Β/2006): Προβλέπει αναλυτικά τις τεχνικές προδιαγραφές στάσεων:

Πλάτη στεγάστρου ≥ 0,50 μ. από το κράσπεδο,
Ελεύθερη ζώνη πεζών ≥ 1,50 μ.,
Υποχρεωτική προσβασιμότητα για ΑμεΑ.

• Ν. 3852/2010 (“Καλλικράτης”): Οι Περιφέρειες έχουν πλέον την αρμοδιότητα καθορισμού σημείων στάσεων, με τη συναίνεση του Δήμου.

Άρα, η τοποθέτηση στάσης απαιτεί συνυπογραφή Δήμου και Περιφέρειας, καθώς και άδεια Πολεοδομίας για το στέγαστρο. Αν βρίσκεται εντός ζώνης αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, απαιτείται και έγκριση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου (Ν. 3028/2002).

Ποιες είναι οι πιθανές παραβάσεις: Μη εξασφάλιση προσβασιμότητας πεζών και ΑμεΑ. Απουσία διοικητικής πράξης καθορισμού στάσης. Πιθανή κατάληψη κοινοχρήστου χώρου χωρίς άδεια (άρθρο 23 Ν. 1080/1980). Παράλειψη γνωμοδότησης αρχαιολογικής υπηρεσίας, αν πρόκειται για ιστορική ζώνη. Σε τέτοιες περιπτώσεις, προβλέπεται διοικητικό πρόστιμο και υποχρέωση απομάκρυνσης της κατασκευής.

Εύλογα ερωτήματα:

• Ποιος έδωσε την εντολή τοποθέτησης της στάσης;
• Έχουν εκδοθεί οι απαιτούμενες άδειες από Δήμο, Περιφέρεια και Αρχαιολογία;
• Και, το κυριότερο, πληροί η στάση τις προδιαγραφές ασφάλειας και προσβασιμότητας;

Μέχρι να δοθούν απαντήσεις, η στάση στη Λεωφόρο Δημοκρατίας θα αποτελεί — όπως σχολιάζουν κάτοικοι — «σύμβολο της ελληνικής προχειρότητας στους δημόσιους χώρους».

Η δημόσια συγκοινωνία είναι πράγματι απαραίτητη, αλλά όχι εις βάρος της νομιμότητας και του σεβασμού στον πολίτη.

Στο Ηράκλειο, φαίνεται πως οι στάσεις “φυτρώνουν” νύχτα, χωρίς να ρωτήσει κανείς αν υπάρχει άδεια, μελέτη ή στοιχειώδη πρόβλεψη για τους πεζούς και τα ΑμεΑ.
Αν όλα γίνονται «με εντολές από πάνω», τότε κάποιος οφείλει να εξηγήσει ποιος είναι αυτός ο “πάνω” και γιατί οι υπηρεσίες του Δήμου και της Περιφέρειας σιωπούν.
Αν πάλι κανείς δεν γνωρίζει τίποτα, τότε μιλάμε για διοικητικό χάος με στέγαστρο και ταμπέλα.
Η εικόνα μιας στάσης που κόβει τη λωρίδα των τυφλών και κλείνει το πεζοδρόμιο δεν είναι «λεπτομέρεια».
Είναι σύμβολο προχειρότητας, αδιαφορίας και θεσμικής ανευθυνότητας — μιας πόλης που συχνά φροντίζει περισσότερο το «φαίνεσθαι» παρά το να λειτουργεί σωστά.
Το Ηράκλειο δεν χρειάζεται άλλες βιτρίνες.
Χρειάζεται σεβασμό στους νόμους, στους ανθρώπους και στους δημόσιους χώρους — και λιγότερους εργολάβους που “απλώς κάνουν τη δουλειά τους”.