Η νέα μεταρρύθμιση θα έχει διπλό όφελος

Μια βαθιά τομή στη λειτουργία της Δικαιοσύνης και ειδικότερα στον τομέα του κληρονομικού δικαίου φέρνει το Υπουργείο Δικαιοσύνης, με την καθιέρωση της ηλεκτρονικής δημοσίευσης διαθηκών μέσω της πλατφόρμας diathikes.gr.

Από την 1η Νοεμβρίου 2025, η διαδικασία που επί δεκαετίες περνούσε αποκλειστικά από τα Πρωτοδικεία και απαιτούσε μήνες ή και πάνω από έναν χρόνο για ολοκληρωθεί, περνά πλέον στα χέρια των συμβολαιογράφων, απλοποιείται και επιταχύνεται θεαματικά.

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης έκανε γνωστό ότι μέσα στο 2024 κατατέθηκαν 76.543 αιτήσεις δημοσίευσης διαθηκών, από τις οποίες διεκπεραιώθηκαν περίπου 62.000. Οι χρόνοι διεκπεραίωσης φτάνουν σήμερα τους 12 έως 14 μήνες, καθώς περίπου 60.000 νέες αιτήσεις προστίθενται κάθε χρόνο στον φόρτο των δικαστηρίων. Με τη νέα ψηφιακή διαδικασία, ο χρόνος αυτός περιορίζεται θεαματικά σε 3 έως 7 ημέρες. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά, «το σύνολο αυτών των υποθέσεων μεταφέρεται από τα δικαστήρια στους συμβολαιογράφους. Από τις 400 ημέρες, ο χρόνος πλέον θα είναι μία εβδομάδα».

Ο κ. Φλωρίδης υπογράμμισε ότι η μεταρρύθμιση αυτή θα έχει διπλό όφελος: ανακουφίζει τα δικαστήρια από δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις και διευκολύνει τους πολίτες που πλέον θα προχωρούν γρήγορα σε διαδικασίες αποδοχής κληρονομιάς. Διευκρίνισε επίσης ότι η πλατφόρμα θα ισχύει για θανάτους που θα επέλθουν μετά την 1η Νοεμβρίου 2025. Για τις παλαιότερες εκκρεμείς υποθέσεις, θα ακολουθήσει νομοθετική ρύθμιση μέχρι το τέλος Νοεμβρίου ώστε να αντιμετωπιστούν συνολικά.

Από την πλευρά του, ο Υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας τόνισε ότι η νέα ρύθμιση «δεν είναι μια μεμονωμένη παρέμβαση, αλλά μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ψηφιακού εκσυγχρονισμού της Δικαιοσύνης». Σημαντικό στοιχείο είναι επίσης ότι περιορίζεται η ανάγκη φυσικής παρουσίας στα δικαστήρια, ένα χρόνιο αίτημα πολιτών και επαγγελματιών του νομικού κλάδου.

Για πρώτη φορά στη χώρα, δημιουργείται ψηφιακό Μητρώο Διαθηκών, βάζοντας τέλος σε μια παράλειψη 71 ετών από τότε που προβλέφθηκε με το Νομοθετικό Διάταγμα 3082/1954. Μέχρι σήμερα, δεν επιτρεπόταν αποδοχή κληρονομιάς χωρίς βεβαίωση περί ύπαρξης ή μη διαθήκης, γεγονός που προκαλούσε τεράστιες καθυστερήσεις και ταλαιπωρία.

διαθήκη Χαλκίδα Πηγή: freepik

Το νέο Γενικό Μητρώο Διαθηκών θα λειτουργεί ηλεκτρονικά και χωρίζεται σε δύο τμήματα:

Α΄ Τμήμα

• Ιδιόγραφες διαθήκες κατατεθειμένες σε συμβολαιογράφο ή πρόξενο

• Μυστικές και δημόσιες διαθήκες

• Πράξεις ανάκλησης διαθηκών

Β΄ Τμήμα

• Πράξεις δημοσίευσης διαθηκών

• Πρακτικά δημοσίευσης από προξενικές ή αλλοδαπές αρχές

• Πράξεις κήρυξης ιδιόγραφων διαθηκών ως κυρίων

Η πλατφόρμα diathikes.gr θα τελεί υπό τη διαχείριση του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείων Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου και υπό την εποπτεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Τι αλλάζει για τις ιδιόγραφες διαθήκες

Η ιδιόγραφη διαθήκη πλέον δεν θα απαιτεί δικαστική διαδικασία για να κηρυχθεί κυρία (γνήσια). Η πράξη αυτή θα γίνεται από συμβολαιογράφο, με παρουσία μαρτύρων και δικηγόρου, όταν αυτό ζητηθεί. Στις περιπτώσεις όπου ο διαθέτης χαρακτηρίζεται «εξωτικός» (δηλαδή όταν ο γραφικός χαρακτήρας του δεν θεωρείται σαφής ή συγκρίσιμος), θα απαιτείται γραφολογική πραγματογνωμοσύνη.