Ελαιόλαδο: Οι προοπτικές της αγοράς για το 2025 – 2026

Τι χάνει η Ελλάδα από την εξαγωγή χύμα ελαιολάδου και πού θα φτάσει η παραγωγή

Σημαντικές ευκαιρίες ανοίγονται στην ιταλική αγορά για το ελληνικό ελαιόλαδο, και αυτό παρά τη μείωση των ελληνικών εξαγωγών προς τη γείτονα χώρα και την αύξηση των εισαγωγών ιταλικού ελαιόλαδου στην Ελλάδα το 2025. Η πρόσφατη έκθεση του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στη Ρώμη, σκιαγραφεί τις προοπτικές για το ελληνικό προϊόν, ενώ παράλληλα, καταγράφει και τις παθογένειές του, με κορυφαία, το ότι δεν έχει ισχυρή θέση στην διεθνή αγορά του επώνυμου προϊόντος, αφού κατά βάση εξάγεται χύμα.

Το 2024, σύμφωνα με την έκθεση, το σύνολο της βιομηχανίας ελαιολάδου στην Ιταλία -μίας εκ των ισχυρότερων- άγγιξε τα 5,8 δισ. ευρώ, με ισχυρή αύξηση εξαγωγών (+42,6%) και μείωση του εμπορικού ελλείμματος κατά 84%, ενώ οι επενδύσεις στον κλάδο αυξήθηκαν κατά 53,6%, με έμφαση σε marketing και βιωσιμότητα.

Η πρώτη εξάδα των κυριότερων χωρών/αγοραστών ελληνικού ελαιολάδου το 2024 αφορά κατά σειρά σε Ιταλία, Γερμανία, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία και Αυστρία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ οι εξαγωγές της Ελλάδας προς την Ιταλία ανήλθαν σε 70,8 εκατ. κιλά για το 2024, για την κατηγορία 1509’ και 14,1 εκατ. κιλά για την κατηγορία 1510’, ποσότητες που αντιστοιχούν σε αξία 497,8 εκατ. ευρώ και 37,4 εκατ. ευρώ αντίστοιχα (βλ. πίνακα). Σύμφωνα με τον ίδιο πίνακα, παρατηρείται ότι τόσο η ποσότητα όσο και η αξία των εξαγωγών της Ελλάδας προς την Ιταλία για τις κατηγορίες CN1509 και CN1510’ σημείωσαν μείωση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Πάργα: Εντοπίστηκε η σορός του 63χρονου ψαρά (φωτο)

Αντίθετα οι εισαγωγές, αν και σημαντικά υποδεέστερες σε ποσότητα, υπερδιπλασιαστηκαν το 2024 σε σχέση με το 2023. Συγκεκριμένα, για την κατηγορία 1509’ οι εισαγωγές ελαιολάδου από την Ιταλία ανήλθαν σε 1,5 εκατ. κιλά περίπου, ποσότητα που αντιστοιχεί σε αξία 8,5 εκατ. ευρώ περίπου, σημειώνοντας αύξηση +160,5% στην ποσότητα και αύξηση +110,2 % στην αξία. Όμοια για την κατηγορία 1509’ οι εισαγωγές ελαιολάδου άγγιξαν τα 486,4 κιλά περίπου, εμπορικής αξίας 1,8 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας επίσης αύξηση της τάξης του +203,3% στην ποσότητα και +241,9% στην αξία.

Παρά τη μείωση των εξαγωγών, το εμπορικό ισοζύγιο ελαιολάδου είναι ιδιαιτέρως θετικό για την Ελλάδα και για το 2024, καθώς οι εξαγωγές μας υπερκαλύπτουν κατά πολύ τις εισαγωγές και είναι 50 φορές μεγαλύτερες από τις εισαγωγές τόσο σε επίπεδο ποσότητας, όσο και σε επίπεδο αξίας.

Για το 2024 το εμπορικό ισοζύγιο ελαιολάδου όσον αφορά στην αξία, ανήλθε σε 524,8 εκατ. ευρώ και σημειώνοντας μείωση σε σχέση με το 2023, κατά -34.17%. Όμοια το εμπορικό ισοζύγιο ελαιολάδου, εκφρασμένο σε ποσότητα, ανήλθε σε 82,9 εκατ. κιλά, το 2024, σημειώνοντας μείωση στο μισό σχεδόν σε σχέση με το 2023 (-45.23%).

Ελαιόλαδο: Οι προοπτικές της αγοράς για το 2025/2026

Όσον αφορά στις προοπτικές της παγκόσμιας αγοράς ελαιολάδου για το 2025/2026 παρατηρείται ότι αυτή εισέρχεται σε φάση σταθεροποίησης μετά την έντονη ανάκαμψη του 2024/25.

Οι τελευταίες εκτιμήσεις από ISMEA, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου δείχνουν ότι η παγκόσμια παραγωγή θα κυμανθεί μεταξύ 3,0–3,1 εκατ. τόνων, σημειώνοντας μικρή πτώση (~10%) σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο λόγω κλιματικών πιέσεων και της φυσικής κυκλικότητας της ελιάς.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η παραγωγή προβλέπεται να φτάσει τους 1,98 εκατ. τόνους (−5% από το 2024/25), με την Ισπανία να παραμένει κυρίαρχη αλλά επηρεασμένη από ξηρασία και υψηλές θερμοκρασίες.

Οι εκτιμήσεις για την παραγωγή ελαιολάδου το 2025/26 δείχνουν ότι η Ισπανία θα κυμανθεί μεταξύ 1,37 και 1,55 εκατομμυρίων τόνων, σημειώνοντας ελαφρά πτώση σε σχέση με το 2024/25.

Η Ιταλία αναμένεται να φτάσει τους 300 έως 360 χιλιάδες τόνους, καταγράφοντας αύξηση περίπου 30% και παρουσιάζοντας ανάκαμψη στη Νότια Ιταλία.

Η Ελλάδα προβλέπεται να παραμείνει σταθερή κοντά στα φετινά επίπεδα, με παραγωγή 240 έως 250 χιλιάδες τόνους.

Μετά την πτώση τιμών το 2025 λόγω αυξημένης προσφοράς, οι τιμές αναμένεται να σταθεροποιηθούν σε 4,5–5,5 €/κιλό στο χύμα και 6–8 €/λίτρο στο λιανεμπόριο για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, ενώ τα premium DOP θα παραμείνουν πάνω από 10 €/λίτρο.

Η ζήτηση για πιστοποιημένα και επώνυμα προϊόντα (ΠΟΠ/ΠΓΕ) ενισχύεται, καθώς οι καταναλωτές αναζητούν αυθεντικότητα και ποιότητα.

Συμπερασματικά, η αγορά ελαιολάδου για το 2025/26 αναμένεται να ισορροπήσει σε επίπεδα υψηλότερα από τον ιστορικό μέσο όρο, αλλά χαμηλότερα από τα ρεκόρ του 2023/24.

Η Ισπανία θα συνεχίσει να καθορίζει την παγκόσμια ισορροπία, ενώ Ιταλία και Ελλάδα προσφέρουν ευκαιρίες για ανάπτυξη του ελληνικού επώνυμου ελαιολάδου σε premium τμήματα της αγοράς.

Γιατί εκτοξεύτηκαν το 2022-23 οι ελληνικές εξαγωγές βρώσιμου ελαιολάδου

Σημειώνεται ότι μεταξύ των ετών 2022 και 2023 καταγράφηκε εντυπωσιακή αύξηση των ελληνικών εξαγωγών βρώσιμου ελαιολάδου, από περίπου 400–550 εκατ, δολάρια το 2022 σε 800–900 εκατ, δολάρια το 2023.

Το 2024, ωστόσο, οι εξαγωγές υποχώρησαν στα 539 εκατ, δολάρια, σημειώνοντας μείωση της τάξεως του 35%.

Η αλματώδης αύξηση του 2023 αποδίδεται κυρίως στη δραματική μείωση της παγκόσμιας προσφοράς ελαιολάδου, λόγω των εξαιρετικά χαμηλών αποδόσεων της σοδειάς του 2022 σε μεγάλους παραγωγούς, ιδιαίτερα στην Ισπανία. Η περιορισμένη διαθεσιμότητα διεθνώς εκτόξευσε τις τιμές του ελαιολάδου, αυξάνοντας σημαντικά την αξία των συναλλαγών, παρότι οι εξαγόμενοι όγκοι δεν μεταβλήθηκαν αναλόγως. Επιπλέον, η έλλειψη αποθεμάτων ενίσχυσε τη ζήτηση για το ελληνικό προϊόν, το οποίο διατέθηκε σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές.

Το 2024, με τη σταδιακή ομαλοποίηση των διεθνών τιμών και την μερική ανάκαμψη της παραγωγής σε ορισμένες χώρες (όπως η Ισπανία), η αξία των εξαγωγών μειώθηκε, χωρίς όμως να παρατηρηθεί ανάλογη μείωση στους όγκους.

Οι ελληνικές παθογένειες – Η κυριαρχία του ”χύμα”

Tο ελληνικό ελαιόλαδο, το πλέον εμβληματικό προϊόν της χώρας, με αυτοτελές αποτύπωμα και ισχυρό μερίδιο στις εμπορευματικές συναλλαγές, δεν έχει “εγγραφεί” εισέτι στις διεθνείς αγορές ως επώνυμο προϊόν.

Σε επίπεδο Αμερικανικής αγοράς, αλλά και Ευρωπαϊκής, το ελαιόλαδο είναι “ιταλικό προϊόν”, όπως εξηγεί ο Rafael Pico, Γενικός Διευθυντής της Ισπανικής Ένωσης Εξαγωγέων Ελαιόλαδου και Πυρηνελαίου (ASOLIVA), που συμπληρώνει ότι «Αυτός που χτυπά πρώτος χτυπά δύο φορές». Η Ιταλία ήταν η πρώτη και κατέκτησε τις διεθνείς αγορές, αν και η παραγωγή της παρέμεινε στάσιμη από τη δεκαετία του 1990 και μετά βίας πια ανταποκρίνεται στην εγχώρια ζήτηση.

Το γεγονός αυτό την ανάγκασε να στραφεί στη λεκάνη της Μεσογείου (με την Ισπανία να είναι η πηγή έως και 90% των εισαγωγών της, μαζί με Ελλάδα, Τυνησία, Πορτογαλία, Τουρκία και Συρία) για να προμηθεύσει την εξαγωγική βιομηχανία της, που με υιοθέτηση μεθόδων marketing και με το πλεονέκτημα της αναγνωρισιμότητας της στη συνείδηση των καταναλωτών, τριπλασίασε τις πωλήσεις της, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Σημειώνεται ότι οι 4 βασικές χώρες προμηθευτές ελαιολάδου – Ισπανία, Ελλάδα, Τυνησία, Πορτογαλία- καλύπτουν το 99,4% της ιταλικής αγοράς.

Το 2023, σημαντικό προβάδισμα ως προμηθευτής ελαιολάδου της ιταλικής αγοράς κατείχε η Ελλάδα με ποσοστό 21,9%, ενώ ως προς το βιολογικό ελαιόλαδο, επισημαίνεται ότι το ήμισυ της παραγωγής της Τυνησίας, με ποσοστό 50,29%, εξάγεται χύμα στην Ιταλία, ακολουθούμενη από Ισπανία και Γαλλία με 8,27% και 10,12% αντίστοιχα.

Στη διεθνή αγορά του επώνυμου προϊόντος στην Ελλάδα αναλογεί περιοριστικά το 2-3%, με αρνητική συνθήκη το υπέρτερο ποσοστό της ετήσιας παραγωγής να εξάγεται χύμα, όταν στο ευρύτερο πλαίσιο τοποθετείται σταθερά μεταξύ των μεγαλύτερων ελαιοπαραγωγών και παρέχει περίπου το 10% της παγκόσμιας προσφοράς.

Σημαντικό τμήμα (της τάξης του 70%) των εξαγωγών κατευθύνεται στην Ιταλία και την Ισπανία, με τιμή κατά 25% υποδεέστερη από αντίστοιχες που απολαμβάνουν οι ε/εξαγωγές στις υπόλοιπες χώρες προορισμού.

Η απόκλιση ουσιαστικά εξηγείται και αντικατοπτρίζει τον χαμηλό βαθμό τυποποίησης της ελληνικής παραγωγής (σχεδόν 30%, έναντι 70% στην Ισπανία και σχεδόν 100% στην Ιταλία) που λειτουργεί ανασταλτικά στην προώθησή του ως επώνυμο προϊόν στο εξωτερικό.

Αντ’αυτού το ελληνικό ελαιόλαδο εξάγεται χύδην κυρίως σε Ιταλία και Ισπανία (σε τιμές ακόμη χαμηλότερες από ό,τι το εξάγουν σε άλλες χώρες), αναμειγνύεται με, ετερόκλητων προελεύσεων, (συνήθως χαμηλότερης ποιότητας) ελαιόλαδο, συσκευάζεται από τις προαναφερθείσες μεγάλες ελαιοπαραγωγούς και έμπειρες εξαγωγικά (με όρους marketing) χώρες και διακινείται στην διεθνή αγορά ως επώνυμο εγχώριο προϊόν τους, σε υπερδιπλάσια τιμή.

Αποτέλεσμα της υπαρκτής παθογένειας, σύμφωνα με την έκθεση, είναι το ελληνικό ελαιόλαδο να αποστερείται σημαντικής υπεραξίας της τάξης των €1,3/κιλό (αντιστοίχιση σε €0,2 δισ./έτος).

Δεδομένου ότι η Ιταλία παραμένει κορυφαία αγορά για ελαιόλαδο, με υψηλή ζήτηση για premium προϊόντα,  οι Έλληνες παραγωγοί μπορούν να αξιοποιήσουν την τάση για ποιοτικά, πιστοποιημένα προϊόντα (ΠΟΠ/ΠΓΕ), επενδύοντας σε branding και marketing, ενώ προτείνεται συνεργασία με ιταλικά δίκτυα διανομής και συμμετοχή σε εκθέσεις.

newmoney.gr