Βασίλης Τσιτσάνης: Η ιστορία πίσω από την «Συννεφιασμένη Κυριακή»

Ο Βασίλης Τσιτσάνης πέθανε ανήμερα των γενεθλίων του

Ο τεράστιος Βασίλης Τσιτσάνης, γεννήθηκε σαν σήμερα στις 18 Ιανουαρίου 1915 και πέθανε ανήμερα των γενεθλίων του, το 1984.

Ένα από τα πιο σπουδαία, διαχρονικά και πολυτραγουδισμένα κομμάτια της σπουδαίας αυτής φυσιογνωμίας του ρεμπέτικου και λαϊκού μας τραγουδιού είναι η «Συννεφιασμένη Κυριακή». Ένα τραγούδι που αντλεί την έμπνευσή του από την Κατοχή, όπως και πολλά ακόμα τραγούδια του Τσιτσάνη και που ο αρχικός του τίτλος ήταν διαφορετικός.

Σας παρουσιάζουμε την ιστορία πίσω από το σπουδαίο τραγούδι, έτσι όπως την αφηγήθηκε ο ίδιος ο Τσιτσάνης στον Κώστα Χατζηδουλή στην εφημερίδα «Απογευματινή» το 1976.

«Στη Θεσσαλονίκη την περίοδο της Κατοχής εμπνεύσθηκα τη Συννεφιασμένη Κυριακή. Μου έδωσε την αφορμή ένα από τα τραγικά περιστατικά που συνέβαιναν εκείνη την εποχή στον τόπο μας, με το φόβο, την πείνα, τη δυστυχία, τις συλλήψεις, τις εκτελέσεις. Το κλίμα της εποχής που μου ενέπνευσε τους στίχους, μου ενέπνευσε και τη μουσική του. Βγήκε μέσα από τη «Συννεφιά» της Κατοχής, από την απελπισία που μας έδερνε όλους μας, τότε που τα έσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά. Ήθελα να φωνάξω για τη μαύρη απελπισία, αλλά συγχρόνως και για την υπερηφάνεια του λαού μας που δεν προσκύνησε τον κατακτητή που δεν σηκώνει χαλινάρι και σκλαβιά.

Η Συννεφιασμένη Κυριακή δεν είναι μόνο ένα περιστατικό της Κατοχής, αλλά κλείνει μέσα της ολόκληρη την περίοδο αυτή.

Ό,τι είχα μέσα μου, ό,τι έκρυβα από τα θλιβερά γεγονότα που ζούσα, τα είπα μ’ αυτό το τραγούδι μου.

Το είχα έτοιμο από τότε, με αρχικό τίτλο Ματωμένη Κυριακή και το γραμμοφώνησα το 1948, αφού βασανίστηκα περίπου ένα χρόνο επειδή μια λέξη έλειπε από το κουπλέ.

Αισθάνθηκα, και δεν το κρύβω, μια ιδιαίτερη υπερηφάνεια που αμέσως κατέκτησε τον κόσμο. Η εξάπλωσή του από τη μια άκρη μέχρι την άλλη με γέμισε πίστη, αισιοδοξία, αλλά και υπέρμετρες ευθύνες για την πορεία μου στο χώρο της λαϊκής μουσικής».

Ο Γιώργος Παπαστεφάνου, γνωστός ραδιοφωνικός και τηλεοπτικός παραγωγός, δημοσιογράφος και στιχουργός, σημειώνει για το τραγούδι:

«Η «Συννεφιασμένη Κυριακή» ανήκει στα πρώτα δημιουργικά χρόνια τού συνθέτη και γράφτηκε όπως έχει πει ο Βασίλης, στην Θεσσαλονίκη μέσα στην Κατοχή. Η πρώτη ηχογράφηση στις 78 στροφές έγινε στην Αθήνα το 1948 με τον Πρόδρομο Τσαουσάκη και την Σωτηρία Μπέλλου. Στα μέσα τής δεκαετίας τού ’50, σε δίσκους βινυλίου πια, την «Συννεφιασμένη Κυριακή» την τραγούδησε και η Μαρίκα Νίνου στην τελευταία της συνεργασία με τον Τσιτσάνη. Καζαντζίδης, Μαρινέλλα, Γιώτα Λύδια, ήτανε οι επόμενοι και εδώ υπήρχαν οι περίφημες πενιές που έγιναν για χρόνια το ραδιοφωνικό σήμα τής Columbia. Το 1963 η Βελγική τηλεόραση σε ένα αφιέρωμά της στον Μίκη Θεοδωράκη και την ελληνική παραδοσιακή μουσική, κινηματογράφησε και τον Βασίλη Τσιτσάνη με το μπουζούκι του σε ένα μικρό στιγμιότυπο κάτω απ’ την Ακρόπολη, στην Πλάκα. Ο 48χρονος Τσιτσάνης παίζει και τραγουδά «Συννεφιασμένη Κυριακή μοιάζεις με την καρδιά μου, που έχει πάντα συννεφιά, Χριστέ και Παναγιά μου». Η παραγωγή είναι τού βετεράνου Jean Antoine (1930-2015). O Μίκης Θεοδωράκης ήταν ο ξεναγός».