Αυξάνεται δραματικά ο αριθμός των αστέγων στην Ευρώπη, παρά τις δεσμεύσεις εξάλειψης έως το 2030

Η Ευρωπαϊκή Ενωση αντιμετωπίζει μια «ανησυχητική» αύξηση του αριθμού αστέγων σύμφωνα με νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εθνικών Ενώσεων για τους Άστεγους (Feantsa)

Η πρόσφατη έκθεση, που δημοσιεύθηκε έρχεται σε μια περίοδο που η ΕΕ αγωνίζεται ενάντια στον χρόνο για να επιτύχει τον φιλόδοξο στόχο της να εξαλείψει την αστεγία έως το 2030.

Τα ευρωπαϊκά στοιχεία αποκαλύπτουν ότι πάνω από 1,27 εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν την αστεγία κάθε βράδυ σε όλη την Ευρώπη, με περίπου το 5% του πληθυσμού της ΕΕ να αντιμετωπίζει την αστεγία κατά τη διάρκεια της ζωής του. Η Γερμανία καταγράφει τον υψηλότερο αριθμό με 530.000 άστεγους, ενώ η Γαλλία αναφέρει αύξηση 20.000 σε 350.000 εν μέσω έλλειψης στέγης και αυξανόμενων ενοικίων.

Η έλλειψη στέγης στην Ευρώπη έχει φτάσει σε κρίσιμα επίπεδα, με περισσότερα από 1,27 εκατομμύρια άτομα να κοιμούνται κάθε βράδυ στο δρόμο ή σε καταφύγια σε ολόκληρη την ήπειρο, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν. Η Ρουθ Όουεν, αναπληρώτρια διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εθνικών Οργανώσεων που Ασχολούνται με τους Άστεγους, χαρακτήρισε αυτά τα στοιχεία ως «συντηρητικές εκτιμήσεις» που αποτυπώνουν μόνο την ορατή έλλειψη στέγης, υπογραμμίζοντας παράλληλα τον βαθιά ριζωμένο χαρακτήρα της κρίσης, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Ποιες χώρες της ΕΕ έχουν όμως τα υψηλότερα ποσοστά

Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης ανέφερε νωρίτερα το 2025 ότι 531.600 άτομα δεν έχουν μόνιμη στέγη στη χώρα, αν και ο αριθμός αυτός καλύπτει διαφορετικά είδη αστεγίας, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που μένουν με φίλους και συγγενείς.

Υπολογιζόμενο σε αναλογία με τον πληθυσμό, η Τσεχική Δημοκρατία έχει τον μεγαλύτερο αριθμό αστέγων, με περισσότερους από 230.000 ανθρώπους να ζουν σε άλλο τύπο στέγασης ή να είναι άστεγοι από τον πληθυσμό των 10 εκατομμυρίων του κράτους.

Σύμφωνα με την έκθεση της Feantsa, τα στοιχεία για τους άστεγους αυξάνονται επίσης σε αρκετές χώρες της ΕΕ, κυρίως στη Φινλανδία, τη Δανία και την Ιρλανδία.

Το μέσο ενοίκιο έχει αυξηθεί σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, με αποτέλεσμα τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα να μην μπορούν να αντέξουν οικονομικά τη στέγαση χωρίς να ξοδεύουν περισσότερο από το 33 % του εισοδήματός τους για ενοίκιο.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του Ιδρύματος Στέγασης και της Feantsa, αυτό ισχύει για το Βερολίνο, τη Μαδρίτη, τη Ρώμη, το Παρίσι, το Άμστερνταμ και το Δουβλίνο, όπου το μέσο ενοίκιο ανά τετραγωνικό μέτρο ανέρχεται σε 31,50 ευρώ.

Σημειώνεται ότι νέες στατιστικές μεθοδολογίες έχουν διευρύνει τους ορισμούς της έλλειψης στέγης, ώστε να περιλαμβάνουν άτομα που διαμένουν με συγγενείς ή φίλους λόγω έλλειψης εναλλακτικών λύσεων, αποκαλύπτοντας ότι σχεδόν το 5% του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει βιώσει κάποια μορφή έλλειψης στέγης κατά τη διάρκεια της ζωής του. Η κρίση έχει επιδεινωθεί δραματικά σε πόλεις όπως οι Βρυξέλλες, όπου ο αριθμός των αστέγων αυξήθηκε από περίπου 1.700 το 2008 σε περίπου 10.000 σήμερα, κυρίως λόγω της αύξησης του κόστους στέγασης και της ανεπαρκούς προσφοράς προσιτής στέγασης.

Τι σημαίνουν τα δεδομένα

Η αναπληρώτρια διευθύντρια της Feantsa, Ρουθ Όουεν, δήλωσε ότι οι ερευνητές προσπάθησαν να αναδείξουν ποιοι επηρεάζονται από την κρίση στέγασης και με ποιον τρόπο.

«Η εικόνα είναι αρκετά περίπλοκη, καθώς η ποιότητα και το εύρος των δεδομένων ποικίλλουν σημαντικά, αλλά η έκθεση μας δίνει την εντύπωση ότι η έλλειψη στέγης αποτελεί ένα ουσιαστικό και επιδεινούμενο πρόβλημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε στη DW.

Σύμφωνα με την Όουεν, οι χαμηλότεροι αριθμοί οφείλονται συχνά στην υποεκτίμηση των στοιχείων και όχι στο γεγονός ότι οι χώρες αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα καλά το πρόβλημα. Ορισμένες χώρες, όπως η Βουλγαρία ή η Κροατία, δεν διαθέτουν καν ενημερωμένα ή επαρκή στοιχεία.

«Αν και η κρίση στέγασης μας επηρεάζει όλους, δεν μας επηρεάζει όλους εξίσου το ίδιο και, αν θέλουμε να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα πολιτικής, πρέπει να κατανοήσουμε πραγματικά τις ανάγκες και να προσφέρουμε υποστήριξη σε όσους την έχουν περισσότερο ανάγκη», πρόσθεσε.

Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι τα σχέδια για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης συχνά χρηματοδοτούν τη στέγαση της μεσαίας τάξης, πράγμα που σημαίνει λιγότερη στήριξη για τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα.

Μπορεί η ΕΕ να εξαλείψει την έλλειψη στέγης έως το 2030;

Η έκθεση της Feantsa σημειώνει επίσης ότι η πολιτική στροφή προς τα δεξιά στην Ευρώπη συμβάλλει στην ανατροπή μέτρων που είχαν ως στόχο την αντιμετώπιση της αυξανόμενης κρίσης στέγασης.

Στη Φινλανδία, για παράδειγμα, καταγράφηκε αύξηση του αριθμού των αστέγων τα τελευταία δύο χρόνια, η πρώτη αύξηση της τελευταίας δεκαετίας.

Στην Ουγγαρία, τα στοιχεία είναι χαμηλά, αλλά οι αναλυτές υποθέτουν ότι αυτό πιθανώς οφείλεται στην πίεση που ασκείται στους παρατηρητές και τις ΜΚΟ από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν.