Οσία Κασσιανή η Υμνογράφος

Η Οσία Κασσιανή (ή Κασσία ή Ικασία ή Εικασία) η Υμνογράφος γεννήθηκε μεταξύ του 805 και του 810 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη και έζησε στα χρόνια του βασιλιά Θεοφίλου (829 -842 μ.Χ.).

Όταν μεγάλωσε συνδύαζε τη σωματική ομορφιά με την εξυπνάδα της. Τρεις βυζαντινοί χρονικογράφοι, ο Συμεών, ο Γεώργιος Αμαρτωλός και ο Λέων ο Γραμματικός, αναφέρουν ότι έλαβε μέρος στην τελετή επιλογής νύφης για τον αυτοκράτορα Θεόφιλο, την οποία είχε οργανώσει η μητριά του Ευφροσύνη. Σε αυτή ο αυτοκράτορας επέλεγε τη σύζυγο της αρεσκείας του δίνοντας της ένα χρυσό μήλο. Θαμπωμένος από την ομορφιά της Κασσίας, ο νεαρός αυτοκράτορας την πλησίασε και της είπε: «Ως άρα δια γυναικός ερρύη τα φαύλα» αναφερόμενος στην αμαρτία και τις συμφορές που προέκυψαν από την Εύα. Η Κασσία, ετοιμόλογη, του απάντησε: «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττονα», αναφερόμενη στην ελπίδα της σωτηρίας από την ενσάρκωση του Χριστού μέσω της Παναγίας. Με βάση την παράδοση ο ακριβής διάλογος ήταν:

Εκ γυναικός τα χείρω.
Και εκ γυναικός τα κρείττω.

Ο Θεόφιλος την απέρριψε και επέλεξε τη Θεοδώρα για σύζυγό του.

Οι επόμενες πληροφορίες για την Κασσιανή είναι ότι το 843 μ.Χ. ίδρυσε ένα κοινόβιο στα δυτικά της Κωνσταντινούπολης, κοντά στα τείχη της πόλης, του οποίου έγινε και η πρώτη ηγουμένη. Αν και πολλοί αποδίδουν την επιλογή της αυτή στην αποτυχία της να γίνει αυτοκράτειρα, μία επιστολή του Θεόδωρου του Στουδίτου αποδίδει διαφορετικά κίνητρα. Διατηρούσε στενή σχέση με τη Μονή Στουδίου, η οποία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην επανέκδοση των βυζαντινών λειτουργικών βιβλίων τον 9ο και το 10ο αιώνα μ.Χ., με αποτέλεσμα τη διάσωση των έργων της.

Με βάση την παράδοση ο Θεόφιλος, συνεχίζοντας να είναι ερωτευμένος μαζί της, επιθυμούσε να την δει για μία τελευταία φορά πριν πεθάνει κι έτσι πήγε στο μοναστήρι όπου βρισκόταν. Η Κασσιανή ήταν μόνη στο κελί της γράφοντας το γνωστό τροπάριο της, που ψάλλεται στις Εκκλησίες το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης, όταν αντιλήφθηκε την άφιξη της αυτοκρατορικής ακολουθίας. Τον αγαπούσε ακόμη αλλά πλέον είχε αφιερώσει τη ζωή της στο Θεό γι’ αυτό και κρύφτηκε. Άφησε όμως τον ύμνο μισοτελειωμένο. Ο Θεόφιλος μπήκε στο κελί της και έκλαψε, μετανιώνοντας για την απόρριψή της. Είδε τον ύμνο και πρόσθεσε έναν στίχο: «ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη». Έφυγε χωρίς να της μιλήσει, σεβόμενος την επιλογή της.

Η μεγάλη αυτή ποιήτρια, υμνογράφος και μελωδός της Εκκλησίας μας, η Αγία Κασσιανή, πέθανε στην Κάσο. Σώζεται η λάρνακα της και το βυζαντινό ψηφιδωτό του 9ου αιώνα μ.Χ.

Άγιος Σώζων

Ο Άγιος Σώζων είναι Χριστιανός Μικρασιάτης άγιος και μεγαλομάρτυς. Καταγόταν από τη Λυκαονία της Μικράς Ασίας και έζησε τον 3ο αιώνα και πέθανε με μαρτυρικό θάνατο. Από τα τέλη του 19ου αιώνα είναι πολιούχος της Λήμνου.

Βιογραφικά: Ο Άγιος Σώζων ζούσε στην Κιλικία και ήταν βοσκός. Όταν βρέθηκε στην Πομπηιούπολη, είδε ένα χρυσό άγαλμα της θεάς Άρτεμης και απέκοψε το χέρι του αγάλματος, μοιράζοντας το χρυσάφι σε φτωχούς Χριστιανούς. Συνελήφθη και υπέστη μαρτυρικό θάνατο.