Κλιματική κρίση στην εργασία: Πάνω από 1 δισ. εργαζόμενοι σε θερμική απειλή

Η άνοδος της θερμοκρασίας επιβαρύνει την υγεία και μειώνει την παραγωγικότητα, με εκατοντάδες εκατομμύρια εργαζομένους να αντιμετωπίζουν καθημερινά επικίνδυνες συνθήκες

Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον ένα «μελλοντικό σενάριο», αλλά μια αδυσώπητη πραγματικότητα που χτυπά ακριβώς εκεί όπου διαμορφώνεται ο πλούτος των κοινωνιών: στους χώρους εργασίας. Περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο εργαζόμενοι εκτίθενται σε υψηλές θερμοκρασίες, ενώ σχεδόν το ένα τρίτο εξ αυτών εμφανίζει προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την υπερβολική ζέστη — από αφυδάτωση και θερμικές εξάντλησεις μέχρι σοβαρές καρδιοαναπνευστικές επιβαρύνσεις.

Ο χώρος εργασίας αναδεικνύεται πλέον σε ένα από τα απροσδόκητα θύματα της κλιματικής αλλαγής, καθώς οι ολοένα υψηλότερες θερμοκρασίες θέτουν σε κίνδυνο εκατομμύρια εργαζόμενους. Το φετινό καλοκαίρι, η Ευρώπη βρέθηκε αντιμέτωπη με ακραία καιρικά φαινόμενα, με θερμοκρασίες-ρεκόρ να πυροδοτούν πρωτοφανείς πυρκαγιές και παρατεταμένες ξηρασίες σε ολόκληρη την ήπειρο. Κορυφαίοι επιστήμονες και επιδημιολόγοι διαπίστωσαν ότι η κλιματική αλλαγή ευθυνόταν για τον τριπλασιασμό των θανάτων από τα κύματα καύσωνα στην Ευρώπη, οδηγώντας σε επιπλέον 16.500 θανάτους.

Ο ακραίος καύσωνας ως «εργασιακή βία»

Από τους εκτιμώμενους 24.400 θανάτους που σχετίζονται με τα κύματα καύσωνα στην Ευρώπη το φετινό καλοκαίρι, εκείνος της Μόντσε Αγκιλάρ συγκλόνισε τη διεθνή κοινότητα. Η 51χρονη υπάλληλος καθαριότητας κατέρρευσε στους δρόμους της Βαρκελώνης τον Ιούνιο, έπειτα από μια εξαντλητική βάρδια σε θερμοκρασία 35°C, ενώ η πόλη βρισκόταν σε κατάσταση υψηλού συναγερμού. Ο θάνατός της πυροδότησε τοπικές διαδηλώσεις, με εκατοντάδες υπαλλήλους καθαριότητας και ανήσυχους πολίτες να διαδηλώνουν στο κέντρο της Βαρκελώνης κρατώντας πανό που έγραφαν: «Ο ακραίος καύσωνας είναι επίσης εργασιακή βία».

Σημαντικός κίνδυνος για τον χώρο εργασίας

Μια νέα έκθεση της International SOS καταγράφει τον ακραίο καύσωνα που τροφοδοτείται από την κλιματική αλλαγή, ως έναν από τους βασικότερους κινδύνους που απειλούν τον χώρο εργασίας. Παραπέμπει σε πρόσφατη μελέτη του Lancet Countdown, σύμφωνα με την οποία σχεδόν ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός και πάνω από ένα δισεκατομμύριο εργαζόμενοι εκτίθενται σε επεισόδια υψηλής θερμοκρασίας, με περίπου το ένα τρίτο των εκτεθειμένων εργαζομένων να βιώνει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Τραγωδία για Κρητικό οδηγό – Βρέθηκε νεκρός μέσα στο όχημά του

Η έκθεση υποστηρίζει ότι η μέτρηση της απλής θερμοκρασίας του αέρα, η οποία δεν λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως ο άνεμος και η υγρασία που μπορούν να κάνουν ακόμη πιο έντονη την αίσθηση της ζέστης- δεν αρκεί πλέον για την αξιολόγηση του κινδύνου για τους εργαζομένους. Προβλέπει ότι στο μέλλον θα τεθούν σε ισχύ περισσότερες ρυθμίσεις για την προστασία των εργαζομένων.

«Οι εργοδότες δεν θα μπορούν πλέον να βασίζονται αποκλειστικά στη θερμοκρασία του αέρα για να αποφασίζουν πότε θα προσαρμόσουν τις εργασιακές δραστηριότητες. Πρέπει να διαθέτουν πολιτικές για την αντιμετώπιση του ακραίου καύσωνα και αντίστοιχες ενέργειες που θα συμμορφώνονται με τις νέες αυτές ρυθμίσεις» σημειώνει η έκθεση.

Ωστόσο, η προσαρμογή του χώρου εργασίας μπορεί να αποκαλύψει νέες προκλήσεις ασφάλειας. Για παράδειγμα, η νυχτερινή εργασία με τεχνητό φωτισμό —σε τομείς όπως η γεωργία— μπορεί να βοηθήσει τους εργαζομένους να αποφύγουν την υπερβολική ζέστη, αλλά η χαμηλή ορατότητα και η αντανάκλαση από τα φώτα μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνες.

Ο ακραίος καύσωνας μειώνει την παραγωγικότητα

Ακόμη και όταν δεν αποτελεί απειλή για τη ζωή, η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες για τους εργαζομένους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO), η παραγωγικότητα των εργαζομένων μειώνεται κατά 2–3% για κάθε βαθμό πάνω από τους 20°C. Ο οργανισμός προειδοποιεί ότι για να είναι βιώσιμη μια οκτάωρη εργάσιμη ημέρα, η θερμοκρασία του σώματος —που κυμαίνεται φυσιολογικά μεταξύ 36,5°C και 37,5°C— δεν πρέπει να ξεπερνά τους 38°C.

«Η πιθανή πτώση της παραγωγικότητας επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους σε κλάδους ευάλωτους στη ζέστη, όπως η γεωργία και οι κατασκευές. Υπονομεύει επίσης την πρωτογενή παραγωγή και το εμπόριο, προκαλώντας σημαντικές αλυσιδωτές επιπτώσεις στην οικονομία», αναφέρει ο WMO.

Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η μείωση τόσο της προσφοράς εργασίας όσο και της παραγωγικότητας αναμένεται να επιδεινωθεί στο μέλλον λόγω της κλιματικής αλλαγής — με τις χαμηλού εισοδήματος χώρες να πλήττονται δυσανάλογα.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ψυχική υγεία των εργαζομένων

Αν και η σχέση μεταξύ ψυχικής υγείας και κλιματικής κρίσης έχει τεκμηριωθεί, λιγότερα είναι γνωστά για το πώς αυτή η σχέση επηρεάζει τη συμπεριφορά στον χώρο εργασίας. Ωστόσο, μια μελέτη του 2022 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό OccupationalMedicine δείχνει ότι ο ψυχολογικός αντίκτυπος των ακραίων καιρικών φαινομένων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη εργασιακή ένταση, υψηλότερη πρόθεση παραίτησης και εχθρικό κλίμα στον χώρο εργασίας.

«Το άγχος για τις ακραίες καιρικές συνθήκες μπορεί επίσης να εμποδίσει την ικανότητα λήψης σημαντικών αποφάσεων που σχετίζονται με την εργασία, ενώ για όσους εργάζονται στον τομέα του περιβάλλοντος, οι ανησυχίες για το κλίμα μπορεί να οδηγήσουν σε υπερβολική αφοσίωση στην εργασία», αναφέρει η μελέτη.

Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διερευνηθεί πώς οι εργαζόμενοι μπορούν να υποστηριχθούν και να ενισχυθεί η ανθεκτικότητά τους απέναντι στη διαρκώς αυξανόμενη απειλή της κλιματικής αλλαγής, καταλήγουν οι συγγραφείς της μελέτης.

ΠΗΓΗ: Euronews