Μανώλης Σταματάκης: «Η Κρήτη είχε μια καλή σεζόν – αλλά η ακρίβεια και τα Airbnb πιέζουν την τοπική κοινωνία»

Ο τζίρος ανέβηκε 8-10% περίπου, αλλά η ακρίβεια ροκανίζει τα κέρδη. Τα κόστη σε πρώτες ύλες, ενέργεια και εργατικά έχουν εκτοξευθεί

Η φετινή τουριστική σεζόν στην Κρήτη έκλεισε με θετικό πρόσημο, παρά τις διεθνείς αναταράξεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ξενοδόχων Κρήτης, Μανώλης Σταματάκης» μίλησε στο cretaone για τις αφίξεις που ξεπέρασαν τα 5 εκατομμύρια επισκέπτες, την οικονομική αποτίμηση της χρονιάς, αλλά και τα ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά: το αυξημένο λειτουργικό κόστος, την έλλειψη προσωπικού, τη διαχείριση των απορριμμάτων, τη λειψυδρία, αλλά και την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Παράλληλα, αποκαλύπτει τη νέα στρατηγική της Παγκρήτιας Ένωσης Φιλοξενίας, με στόχο την προσέλκυση επισκεπτών από αγορές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς και η Ινδία, αλλά και την καθιέρωση της Κρήτης ως προορισμού 12 μηνών.

– Ποιος νομός της Κρήτης ξεχώρισε φέτος σε επισκεψιμότητα;

«Νομίζω ότι η αύξηση ήταν ισομοιρασμένη σε όλο το νησί», σημείωσε ο κ. Σταματάκης, διευκρινίζοντας ότι τα μόνα αξιόπιστα στοιχεία προέρχονται από τα αεροδρόμια. «Τα στοιχεία δείχνουν αύξηση 4-5% από πτήσεις εξωτερικού και 10-12% από πτήσεις εσωτερικού. Συνολικά, είχαμε άνοδο σε σχέση με το 2024, κάτι που δείχνει πως το 2025 ήταν μια καλύτερη χρονιά για τον τουρισμό».

– Υπήρξαν αλλαγές στη διάρκεια παραμονής των επισκεπτών;

«Οι διαφορές είναι μικρές και τα διαθέσιμα στατιστικά δεν είναι πολύ ακριβή, καθώς ο κόσμος ταξιδεύει πλέον και μόνος του, πέρα από τους tour operators», εξήγησε ο πρόεδρος των ξενοδόχων. «Παραδοσιακά, τα πακέτα των tour operators είναι 7 ή 14 μέρες – με το 60% των επισκεπτών να μένει μία εβδομάδα, το 30% των επισκεπτών να μένει δύο εβδομάδες και μόλις ένα 10% να επιλέγει μεγαλύτερη διάρκεια».

– Πώς αποτιμάτε συνολικά τη φετινή τουριστική σεζόν;

«Είμαστε ευχαριστημένοι. Η φετινή σεζόν ήταν μια καλή χρονιά από πλευράς αφίξεων», τόνισε ο κ. Σταματάκης, αναγνωρίζοντας ότι «θα ακούσετε κάποια παράπονα, αλλά αυτά κυρίως είναι σε προσωπικό επίπεδο».

– Και τι γίνεται με τον τζίρο; Επηρεάστηκε από τις αυξημένες λειτουργικές δαπάνες;

«Και από πλευράς τζίρου πήγαμε καλά. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος θα το δείξουν άλλωστε, ότι η αύξηση κυμάνθηκε στο 8-10%. Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα ίσως δεν αποτυπώνει πλήρως την αύξηση, λόγω της ακρίβειας», σημείωσε.
«Τα κόστη των πρώτων υλών, τα εργατικά και η ενέργεια έχουν εκτοξεύσει τα λειτουργικά έξοδα. Έτσι, παρότι οι αφίξεις και τα έσοδα αυξήθηκαν, η κερδοφορία θα είναι στα ίδια επίπεδα με πέρυσι ή ελαφρώς χαμηλότερη».

Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ξενοδόχων Κρήτης μιλά στο cretaone, για τον απολογισμό της φετινής τουριστικής χρονιάς, τα κέρδη, τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που φέρνει το μέλλον

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Έρωτας, τύχη και νέες ευκαιρίες! Η πιο τυχερή ημέρα του Οκτωβρίου για τα ζώδια

– Σας δημιούργησε πρόβλημα η λειψυδρία;

«Όχι, δεν παρατηρήθηκε σοβαρό πρόβλημα στα ξενοδοχεία. Στη Δυτική Κρήτη δεν υπήρξε θέμα, στην Ανατολική εμφανίζονται κάποιες δυσκολίες, αλλά είναι περισσότερο τεχνικής φύσεως και όχι ουσιαστικής έλλειψης. Το ζήτημα του νερού αφορά κυρίως τη σωστή διαχείριση και ιδιαίτερα στην αγροτική καλλιέργεια, ώστε να αξιοποιείται σωστά κάθε σταγόνα».

– Με τον αυξανόμενο όγκο επισκεπτών, επαρκούν οι υποδομές για τη διαχείριση απορριμμάτων και λυμάτων;

«Η Κρήτη έχει κάνει σημαντικά βήματα. Δεν υπάρχουν πια ανεξέλεγκτες χωματερές, λειτουργούν οργανωμένοι υποδοχείς – στη Δυτική Κρήτη η ΔΕΔΙΣΑ θεωρείται πρότυπο, ενώ και στο Ηράκλειο υπάρχουν σύγχρονες μονάδες. Σε πολύ καλή κατάσταση επίσης, από πλευράς δυνατότητας διαχείρισης απορριμμάτων είναι και η Ανατολική πλευράς της Κρήτης. Στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων, τα περισσότερα ξενοδοχεία καταβάλλουν προσπάθεια για διαχωρισμό και ανακύκλωση. Οι επισκέπτες είναι επίσης ευαισθητοποιημένοι και, όπως πιστεύω, σε κάθε μονάδα μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι γίνεται διαχωρισμός των απορριμμάτων. Τα ξενοδοχεία κάνουν προσπάθειες ανακύκλωσης, όμως το τελικό βάρος πέφτει στους Δήμους και στους αρμόδιους φορείς για το πώς θα διαχειριστούν όσα παραλαμβάνουν».

– Τι γίνεται με τη βραχυχρόνια μίσθωση; Τα Airbnb έχουν ξεφύγει;

«Ζητάμε σαφές θεσμικό πλαίσιο. Δεν είμαστε κατά, αλλά πρέπει να υπάρχουν κανόνες. Να εξεταστεί, όπως εξετάστηκε στα τρία διαμερίσματα των Αθηνών. Το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό: στα Χανιά, για παράδειγμα, δεν υπάρχουν διαθέσιμα σπίτια για ντόπιους κατοίκους και φοιτητές. Αυτό έχει συνέπειες ακόμη και στην Παιδεία – στο Πολυτεχνείο Κρήτης, το οποίο διαθέτει πολλές σοβαρές σχολές, στις οποίες διδάσκουν καθηγητές παγκοσμίου εμβέλειας, βλέπουμε χαμηλές βάσεις και τμήματα που δεν συμπληρώνονται, γιατί οι οικογένειες γνωρίζουν εξαρχής ότι τα παιδιά τους θα δυσκολευτούν να βρουν στέγη».

– Πόσο σας ανησυχεί η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης;

«Τα Airbnb είναι μια οικονομική δραστηριότητα που ήρθε για να μείνει και η Πολιτεία οφείλει να τη δει με σοβαρότητα. Δεν ζητάμε αποκλεισμό, αλλά κανόνες. Το Υπουργείο Τουρισμού έθεσε πρόσφατα κάποιες ελάχιστες απαιτήσεις, ενώ η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων έχει καταθέσει πρόταση για τη δημιουργία πλατφόρμας, όπου κάθε ιδιοκτήτης θα ανεβάζει τα απαραίτητα δικαιολογητικά (πυροσβεστήρες, ηλεκτρολογικούς ελέγχους, εντομοκτονία-μυοκτονία κ.ά.), ώστε να διασφαλίζεται ότι τηρούνται οι στοιχειώδεις προϋποθέσεις ασφάλειας και λειτουργίας.

Το πρόβλημα είναι πως οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν φτάσει σε αριθμό κλινών να ξεπερνούν τις ξενοδοχειακές. Στο κομμάτι της διαχείρισης απορριμμάτων, λίγες είναι οι μονάδες που εφαρμόζουν διαχωρισμό – και αυτό φαίνεται και από τον όγκο αγορών στα σούπερ μάρκετ: οι επισκέπτες μένουν κυρίως στα σπίτια, μαγειρεύουν, καταναλώνουν εκεί, με αποτέλεσμα και οι εστιάτορες να βλέπουν μείωση στον τζίρο τους.

Επαναλαμβάνω: δεν είμαστε απέναντι στη βραχυχρόνια μίσθωση. Ζητούμε όμως δίκαιους κανόνες. Για παράδειγμα, σήμερα το 95% των ακινήτων είναι δηλωμένα δύο-δύο σε κάθε μέλος μιας οικογένειας, ώστε να απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ. Έτσι, μια οικογένεια με έξι σπίτια βραχυχρόνιας μίσθωσης πληρώνει μηδενικό ΦΠΑ, ενώ το ξενοδοχείο ή τα αδειοδοτημένα δωμάτια ΕΟΤ υποχρεούνται να αποδίδουν κανονικά 13%. Αυτό δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού».

– Να σας ρωτήσω για την έλλειψη προσωπικού. Υπήρξε φέτος πρόβλημα και σε ποιο βαθμό επηρέασε την ποιότητα των υπηρεσιών στα ξενοδοχεία;

«Ναι, υπήρξε και φέτος έλλειψη προσωπικού, κυρίως σε εξειδικευμένες κατηγορίες εργαζομένων. Ωστόσο, το πρόβλημα ήταν μικρότερο σε σχέση με τα δύο προηγούμενα χρόνια. Πολλοί επιχειρηματίες φρόντισαν εγκαίρως να καλύψουν τα κενά, φέρνοντας μετακλητούς υπαλλήλους από το εξωτερικό. Έτσι, το ζήτημα μετριάστηκε σημαντικά και παρέμεινε πιο εστιασμένο σε συγκεκριμένες ειδικότητες».

– Από ποιες χώρες προήλθε κυρίως αυτό το προσωπικό;

«Κυρίως από τις Φιλιππίνες, την Ινδία, το Νεπάλ και την Αίγυπτο. Υπάρχουν μάλιστα και διακρατικές συμφωνίες με ορισμένες από αυτές τις χώρες, γεγονός που διευκολύνει την έλευση εργαζομένων».

– Να περάσουμε σε ένα άλλο ζήτημα: Τα all inclusive συνεχίζουν να κυριαρχούν στην Κρήτη;

«Το all inclusive είναι μια υπηρεσία που δεν την επιβάλλει ο ξενοδόχος αλλά τη ζητά ο πελάτης. Απευθύνεται κυρίως σε οικογένειες που θέλουν να ξεκουραστούν, να έχουν όλα όσα χρειάζονται μέσα στο ξενοδοχείο χωρίς να ανησυχούν για τις εξωτερικές μετακινήσεις. Πρόκειται για μια επιλογή που ο πελάτης αγοράζει όταν τη θέλει – και δεν μπορεί να καταργηθεί, όπως μερικοί υποστηρίζουν».

– Παρ’ όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως έχει αυξηθεί η ζήτηση για αυθεντικές εμπειρίες και πιο βιωματικό τουρισμό.

«Ακριβώς. Ο κόσμος πλέον δεν μένει μόνο μέσα στο ξενοδοχείο· θέλει να εξερευνήσει, να επισκεφτεί κι άλλα μέρη. Αυτό όμως δεν αναιρεί την αξία του all inclusive. Για παράδειγμα, στο Ηράκλειο, που διαθέτει μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, πολλές προσφέρουν αυτή την υπηρεσία, χωρίς όμως να υποχρεώνεται ο πελάτης να φάει μόνο εκεί.

Επιπλέον, πρέπει να δούμε και το ζήτημα της σπατάλης τροφίμων. Σε ένα ξενοδοχείο με 300 δωμάτια και 600-700 επισκέπτες, ο μπουφές δίνει τη δυνατότητα ό,τι περισσεύει –αρκεί να μην έχει αγγιχτεί– να μεταφέρεται σε κοινωνικές δομές. Αντίθετα, στο à la carte, ό,τι μείνει στα τραπέζια καταλήγει στα σκουπίδια. Άρα, πού υπάρχει μεγαλύτερη σπατάλη; Αυτά είναι ζητήματα που συχνά δεν λαμβάνουν υπόψη όσοι ασκούν κριτική στο all inclusive».

– Πόσο σας ανησυχούν οι διεθνείς συγκυρίες –πόλεμοι, ενεργειακή κρίση, κλιματική αλλαγή– για την επόμενη τουριστική σεζόν; Για παράδειγμα, ο πόλεμος επηρέασε τις αφίξεις από χώρες όπως η Ρωσία ή το Ισραήλ;

«Σίγουρα οι πόλεμοι που εξελίσσονται στη «γειτονιά» μας δημιουργούν προβλήματα. Από τη στιγμή που ξεκίνησε ο πόλεμος με τη Ρωσία, χάθηκαν οι επισκέπτες από τη Ρωσία και όχι μόνο. Ολόκληρη η Ανατολική Ευρώπη βιώνει ανασφάλεια και αυτό αντανακλάται και στον τουρισμό. Το ίδιο ισχύει και με το Ισραήλ: η κατάσταση εκεί ανέστειλε σε πολλούς την απόφαση να ταξιδέψουν στην Κρήτη, που παραδοσιακά είχε σημαντικό αριθμό επισκεπτών από τη χώρα αυτή. Παρ’ όλα αυτά, καταφέραμε να αναπληρώσουμε τις απώλειες με επισκέπτες από άλλες αγορές».

– Σε αυτόν τον τομέα, ποιος έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο; Οι tour operators ή η Περιφέρεια Κρήτης με τις δικές της πρωτοβουλίες;

«Οι tour operators εξακολουθούν να φέρνουν το μεγαλύτερο όγκο τουρισμού, ωστόσο η Περιφέρεια Κρήτης συμβάλλει ουσιαστικά. Η Αντιπεριφέρεια Τουρισμού κάνει μια σημαντική προσπάθεια να αναδείξει την Κρήτη διεθνώς, και αυτή η δουλειά χαίρει εκτίμησης. Πρόσφατα, οι τέσσερις ξενοδοχειακές ενώσεις των νομών ενώθηκαν στον Παγκρήτιο Σύνδεσμο Φιλοξενίας, ώστε κάτω από την κοινή «ομπρέλα» της Κρήτης να υπάρχει ενιαία στρατηγική προβολής και αντιμετώπισης των προβλημάτων. Στόχος μας είναι να ενισχύσουμε το brand της Κρήτης ως ενιαίου προορισμού και να στραφούμε σε νέες αγορές, όπως ο Καναδάς, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ινδία, που παρουσιάζουν τεράστιες δυνατότητες».

– Συνολικά, ποια είναι η εικόνα για την επισκεψιμότητα φέτος;

«Μέχρι στιγμής, για τα Χανιά υπολογίζουμε περίπου 1,5–1,6 εκατομμύρια επισκέπτες και για το Ηράκλειο γύρω στα 3,5 εκατομμύρια. Δηλαδή, στο σύνολο ξεπερνάμε ήδη τα 5 εκατομμύρια αφίξεις – και ακόμα έχουμε τον Οκτώβριο μπροστά μας».

– Η φετινή σεζόν πότε ξεκίνησε και πότε ολοκληρώνεται;

«Η τουριστική περίοδος ξεκινά παραδοσιακά στις αρχές Απριλίου και ολοκληρώνεται στα τέλη Οκτωβρίου. Υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις όταν το Καθολικό Πάσχα πέφτει νωρίτερα, οπότε μπορεί να ξεκινήσει και από τα τέλη Μαρτίου. Ο στόχος μας πλέον είναι να παρατείνουμε τη σεζόν και να καταστήσουμε την Κρήτη προορισμό και για τη χειμερινή περίοδο. Το νησί έχει πολλά να προσφέρει και τον χειμώνα, και αυτό θα είναι η βασική μας επιδίωξη σε συνεργασία με την Περιφέρεια και τους φορείς του τουρισμού».