Ραγδαία πτώση εισακτέων στο Πανεπιστήμιο Κρήτης – «Δεν θα καθίσουμε με σταυρωμένα τα χέρια» λέει στο Cretaone ο πρύτανης

Ο πρύτανης Γιώργος Κοντάκης μιλάει στο Cretaone για την πτώση των εισακτέων σε ιστορικά τμήματα του Πανεπιστημίου

Τη δική του εκτίμηση για τους λόγους για τους οποίους καταγράφεται δραματική μείωση των εισακτέων σε ιστορικά τμήματα του Πανεπιστημίου Κρήτης σε Ηράκλειο και Ρέθυμνο, παρουσίασε ο πρύτανης του Ιδρύματος, Γιώργος Κοντάκης, σε συνέντευξή του στο Cretaone.gr.

Η εικόνα που διαμορφώνεται στο Πανεπιστήμιο Κρήτης αποτελεί ενδεικτική περίπτωση των γενικότερων τάσεων στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο. H προτίμηση των νέων σε εφαρμοσμένες επιστήμες, η φυγή στο εξωτερικό, το δημογραφικό πρόβλημα και η ανάγκη αναπροσαρμογής των προγραμμάτων σπουδών συνθέτουν ένα  δυσμενές πλαίσιο που απαιτεί άμεσες και στρατηγικές παρεμβάσεις.

Όπως υπογράμμισε ο ίδιος, η βιωσιμότητα και η ποιότητα της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης είναι υπόθεση που δεν μπορεί να περιμένει την κρατική παρέμβαση, ενώ παράλληλα οι στρατηγικές αποφάσεις πρέπει να συνδυάζουν την παράδοση των θεμελιωδών επιστημών με τις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς και της κοινωνίας.

Η επόμενη  πενταετία αναμένεται κρίσιμη για το Πανεπιστήμιο Κρήτης, καθώς ο σχεδιασμός που θα υλοποιηθεί τα επόμενα χρόνια, θα καθορίσει την ικανότητά του να ανταποκριθεί στις ανάγκες της νέας γενιάς φοιτητών, να διατηρήσει την ακαδημαϊκή του ποιότητα και να διασφαλίσει τη θέση του στον διεθνή ακαδημαϊκό χάρτη.

Σοβαρά κενά σε Ηράκλειο και Ρέθυμνο

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το Πανεπιστήμιο Κρήτης καταγράφει συνολικά 549 κενές θέσεις σε δύο βασικές έδρες του, το Ηράκλειο (θετικές επιστήμες) και το Ρέθυμνο (ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες).

Στη Σχολή Θετικών Επιστημών και Επιστημών Υγείας του Ηρακλείου, το 15,42% των θέσεων παρέμειναν ακάλυπτες, δηλαδή 118 από τις 765 διαθέσιμες θέσεις. Εντυπωσιακό παράδειγμα αποτελεί το Τμήμα Φυσικής, όπου καλύφθηκαν μόλις 26 από τις 120 θέσεις, αφήνοντας κενές το 78,33% των θέσεων.

Ο πρύτανης σχολίασε ότι η εικόνα αυτή προκαλεί ιδιαίτερο προβληματισμό, καθώς το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης θεωρείται από τα κορυφαία στον επιστημονικό του κλάδο με κορυφαίους ακαδημαϊκούς και αστροφυσικούς παγκόσμιας εμβέλειας.

Το Τμήμα Μαθηματικών παρουσίασε επίσης αποκαρδιωτικά ποσοστά, με 44% των θέσεων να παραμένουν κενές.

Αντιθέτως, τα τμήματα Βιολογίας, Υπολογιστών, Ιατρικής και Χημείας κατέγραψαν σχεδόν πλήρη κάλυψη ή μηδενικά κενά, γεγονός που επιβεβαιώνει την προτίμηση των νέων προς τις εφαρμοσμένες επιστήμες.

Στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές σχολές του Ρεθύμνου, η εικόνα ήταν ακόμη πιο ανησυχητική, με 431 από τις 1.571 θέσεις να παραμένουν ακάλυπτες, δηλαδή ποσοστό 27,43%. Ειδικά, οι σχολές Φιλοσοφική και Φιλολογία παρουσίασαν εφιαλτικά ποσοστά κενών θέσεων, 83,72% και 59,6% αντίστοιχα. Το Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας άφησε κενές πάνω από τις μισές θέσεις (55,78%), ενώ και τα Οικονομικών Επιστημών παρουσίασαν ποσοστό 54,67%.

Δημογραφικό πρόβλημα και φυγή νέων στο εξωτερικό

Ο κ. Κοντάκης απέδωσε τη μείωση των εισακτέων κυρίως στο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. «Από το 2011 μέχρι σήμερα καταγράφεται μια διαρκής και δραματική μείωση των γεννήσεων», τόνισε, προσθέτοντας ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας έχει μειωθεί κατά 700.000 κατοίκους τα τελευταία 13 χρόνια.

Επιπλέον, όπως εξήγησε ο πρύτανης, πολλοί νέοι επιλέγουν να αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό, γεγονός που επηρεάζει άμεσα τον αριθμό των εισακτέων στα ελληνικά πανεπιστήμια.

Παράλληλα, παρατηρείται μια τάση ιδιαίτερα στις νέες γυναίκες να επιλέγουν σπουδές κοντά στον τόπο κατοικίας τους, για οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους. Αυτή η επιλογή επηρεάζει επίσης τη γεωγραφική κατανομή των φοιτητών και τη ζήτηση σε συγκεκριμένα τμήματα.

Προτίμηση προς την ασφάλεια στην αγορά εργασίας

Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης επεσήμανε ότι η τάση αποστροφής των μαθητών παρατηρείται σε όλη τη χώρα και στα τμήματα Φυσικής και Μαθηματικών. Σύμφωνα με τον ίδιο, «κανένα τμήμα Φυσικής και Μαθηματικών στην Ελλάδα δεν έκλεισε τον διαθέσιμο αριθμό πρωτοετών».

Η επιλογή των νέων να κατευθυνθούν σε πεδία με άμεση σύνδεση στην αγορά εργασίας έχει αυξηθεί σημαντικά. «Τα παιδιά προτιμούν κατευθύνσεις και επιστημονικά πεδία που θα τους οδηγήσουν με μεγαλύτερη ασφάλεια στην αγορά εργασίας», τόνισε ο κ. Κοντάκης.

Επίδραση των αλλαγών στο ακαδημαϊκό χάρτη

Σημαντικό ρόλο, σύμφωνα με τον πρύτανη, έπαιξε η αναβάθμιση των ΤΕΙ σε Πανεπιστήμια το 2019, που πολλαπλασίασε τις επιλογές των υποψηφίων κατά τη συμπλήρωση των μηχανογραφικών δελτίων. Ο ίδιος έφερε ως παράδειγμα το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Λαμία και εξέφρασε προβληματισμό για το αν οι φοιτητές που εισάγονται σε νέα ή αναβαθμισμένα τμήματα θα καταφέρουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους με την ίδια επάρκεια όπως οι απόφοιτοι των παλαιών τμημάτων υψηλού επιπέδου, όπως για παράδειγμα του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Ο πρύτανης διευκρίνισε ότι η βάση εισαγωγής δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μείωση των εισακτέων στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. «Ένας φοιτητής που θα εισαχθεί με 4.000 ή 5.000 μόρια σε ένα τμήμα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης δεν πρόκειται να ολοκληρώσει ποτέ τις σπουδές του», επισήμανε.

Στρατηγική βιωσιμότητας και διεθνής εικόνα

Ο κ. Κοντάκης εμφανίστηκε αισιόδοξος για το μέλλον του Πανεπιστημίου Κρήτης, υπογραμμίζοντας ότι η διοίκηση εργάζεται για την αναστροφή της τάσης. Ένα από τα κύρια εργαλεία θα είναι η ανέγερση φοιτητικών κατοικιών σε Ηράκλειο και Ρέθυμνο, οι οποίες μέσα σε τρία χρόνια θα μπορούν να φιλοξενήσουν 5.000 φοιτητές.

Παράλληλα, τόνισε τη σημασία της συνεχιζόμενης βελτίωσης της διεθνούς ακαδημαϊκής εικόνας του Ιδρύματος, καθώς η προβολή του Πανεπιστημίου σε διεθνές επίπεδο μπορεί να προσελκύσει φοιτητές και χρηματοδότηση από το εξωτερικό.

Δημιουργία νέων διεπιστημονικών προγραμμάτων

Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, επανέλαβε την πρότασή του για τη δημιουργία ενός μεγάλου ακαδημαϊκού Ιδρύματος στο νησί, που θα περιλαμβάνει και το Πολυτεχνείο Κρήτης.

Στο πλαίσιο αυτό, τόνισε την ανάγκη ανάπτυξης νέων διεπιστημονικών προγραμμάτων σπουδών, τα οποία θα συνδέουν τις θεμελιώδεις επιστήμες με τις εφαρμοσμένες και θα προσφέρουν μεγαλύτερες προοπτικές στους αποφοίτους στην αγορά εργασίας.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «τα Πανεπιστήμια πρέπει να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους χωρίς να περιμένουν την Πολιτεία». Έφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τα ξενόγλωσσα προγράμματα του Τμήματος Ιατρικής, που προσφέρουν 30–35 θέσεις σε αλλοδαπούς φοιτητές, αποφέροντας περίπου 500.000 ευρώ ετησίως, χρήματα που, όπως είπε χαρακτηριστικά, επιστρέφονται στους φοιτητές μέσω υποτροφιών και άλλων παροχών.

«Δεν θα παραδοθούμε στην τύχη μας» 

Ο κ. Κοντάκης τόνισε επίσης ότι δεν μπορούμε να αφήνουμε τις υποδομές των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων να ρημάζουν, φιλοξενώντας μόνο τους μισούς φοιτητές που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν.

Παράλληλα επισήμανε ότι οι μορφές εργασίας αλλάζουν με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας.

«Πρέπει να ανασκουμπωθούμε για να δούμε αν θα υπάρχουμε αύριο. Το σύμπαν αλλάζει. Η επανάσταση γίνεται μόνο με τη δουλειά», σημείωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης δεν πρόκειται να παραδοθεί στην τύχη του ούτε να μείνει αδρανές. «Εμείς ούτε θα παραδοθούμε στην τύχη μας, ούτε θα καθίσουμε με τα χέρια μας σταυρωμένα», κατέληξε.