Καθώς μεγαλώνουμε, πολλοί από εμάς παρατηρούμε ότι ο χρόνος φαίνεται να περνάει πιο γρήγορα

Οι εβδομάδες, οι μήνες και τα χρόνια μοιάζουν να κυλούν με αυξανόμενη ταχύτητα. Αυτό το φαινόμενο έχει απασχολήσει τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και τον γενικό πληθυσμό, οδηγώντας σε διάφορες θεωρίες και εξηγήσεις.

Η αντίληψη του χρόνου και η ηλικία

Έρευνες έχουν δείξει ότι η αντίληψη του χρόνου αλλάζει με την ηλικία. Ο ψυχολόγος και βιολόγος Marc Wittmann από το Ινστιτούτο Ψυχολογίας και Ψυχικής Υγιεινής στο Freiburg im Breisgau επιβεβαιώνει ότι οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον χρόνο να περνάει πιο γρήγορα όσο μεγαλώνουν, αναφέρει σε δημοσίευμά του το γερμανικό ενημερωτικό μέσο mdr.de

Μελέτες σε διάφορες χώρες, όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ολλανδία, η Ιταλία, η Νέα Ζηλανδία και η Ιαπωνία, καταλήγουν σε παρόμοια συμπεράσματα. Όταν ρωτήθηκαν άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών για το πόσο γρήγορα πέρασαν τα τελευταία 10 χρόνια, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία απάντησαν ότι ο χρόνος πέρασε πολύ γρήγορα.

Μηχανισμοί αντίληψης του χρόνου

Μια εξήγηση γι’ αυτό το φαινόμενο σχετίζεται με την αναλογία του χρόνου σε σχέση με την ηλικία μας. Για ένα δεκάχρονο παιδί, ένας χρόνος αντιπροσωπεύει το ένα δέκατο της ζωής του, ενώ για έναν 80χρονο είναι μόλις το ένα ογδοηκοστό.

Αν και μαθηματικά αυτό είναι ακριβές, ο Wittmann υποστηρίζει ότι ο εγκέφαλος δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Αντίθετα, η αντίληψή μας για τον χρόνο επηρεάζεται από τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες μας. Όσο περισσότερες συναισθηματικές εμπειρίες έχουμε, τόσο μεγαλύτερη φαίνεται μια παρελθούσα περίοδος. Όταν βιώνουμε νέες και έντονες εμπειρίες, δημιουργούνται περισσότερες αναμνήσεις, κάνοντας τον χρόνο να φαίνεται πιο εκτεταμένος. Αντίθετα, η ρουτίνα και η επανάληψη μειώνουν τον αριθμό των νέων αναμνήσεων, με αποτέλεσμα ο χρόνος να φαίνεται ότι περνάει πιο γρήγορα.

Το παράδοξο του χρόνου

Ένα ενδιαφέρον φαινόμενο είναι το «παράδοξο του χρόνου». Όταν περιμένουμε σε μια αίθουσα αναμονής χωρίς να κάνουμε κάτι, ο χρόνος φαίνεται να περνάει αργά. Ωστόσο, όταν ανατρέχουμε σε αυτήν την εμπειρία, δεν έχουμε πολλές αναμνήσεις, οπότε ο χρόνος φαίνεται ότι πέρασε γρήγορα.

Αντίθετα, ένα Σαββατοκύριακο γεμάτο νέες εμπειρίες μπορεί να φαίνεται ότι πέρασε γρήγορα εκείνη τη στιγμή, αλλά, όταν το θυμόμαστε, φαίνεται μεγαλύτερο λόγω των πολλών αναμνήσεων που δημιουργήθηκαν.

Η επίδραση των συναισθημάτων και οι πρώτες εμπειρίες

Τα συναισθήματα λειτουργούν ως «κόλλα» για τις αναμνήσεις μας. Οι εμπειρίες που συνοδεύονται από έντονα συναισθήματα αποθηκεύονται πιο εύκολα στη μνήμη μας. Επιπλέον, οι πρώτες εμπειρίες μας έχουν ιδιαίτερη σημασία.

Στην παιδική ηλικία, όλα είναι καινούργια και συναρπαστικά: το πρώτο ποδήλατο, η πρώτη μέρα στο σχολείο, ο πρώτος έρωτας. Αυτές οι εμπειρίες δημιουργούν ισχυρές αναμνήσεις, κάνοντας αυτές τις περιόδους της ζωής να φαίνονται πιο εκτεταμένες.

Καθώς μεγαλώνουμε, οι «πρώτες φορές» μειώνονται και η ζωή γίνεται πιο ρουτινιασμένη, με αποτέλεσμα ο χρόνος να φαίνεται ότι περνάει πιο γρήγορα.

Η ρουτίνα «σκοτώνει» το χρόνο

Η ρουτίνα μπορεί να θεωρηθεί ως «δολοφόνος» του χρόνου. Όταν επαναλαμβάνουμε τις ίδιες δραστηριότητες καθημερινά, δημιουργούνται λιγότερες νέες αναμνήσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όταν ανατρέχουμε στο παρελθόν, να μην έχουμε πολλά να θυμηθούμε, κάνοντας τον χρόνο να φαίνεται ότι πέρασε γρήγορα.

Για παράδειγμα, αν κάποιος εργάζεται στην ίδια δουλειά για 20 χρόνια και πηγαίνει στον ίδιο προορισμό διακοπών κάθε χρόνο, οι εμπειρίες του γίνονται ρουτίνα και δεν δημιουργούν νέες, έντονες αναμνήσεις.

Αντιμετωπίζοντας την επιτάχυνση του χρόνου

Παρόλο που η αντίληψη του χρόνου φαίνεται να επιταχύνεται με την ηλικία, υπάρχουν τρόποι να αντισταθμίσουμε αυτό το φαινόμενο.

Ο Marc Wittmann προτείνει να ανοιγόμαστε σε νέες εμπειρίες και γνωριμίες. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την εκμάθηση ενός νέου αθλήματος ή μουσικού οργάνου, την επίσκεψη σε άγνωστους προορισμούς ή την καλλιέργεια νέων φιλικών σχέσεων. Επιπλέον, αν παρατηρήσουμε και επανεκτιμήσουμε τις καθημερινές μας ρουτίνες, μπορούμε να ανανεώσουμε την αίσθηση του χρόνου και να εμπλουτίσουμε τη μνήμη μας με νέες εντυπώσεις.

Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: δεν αρκεί μόνο να ζήσουμε πολλά χρόνια. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι να τα ζήσουμε ουσιαστικά και γεμάτα. Με το να διατηρούμε τη ζωή μας ενδιαφέρουσα και ποικιλόμορφη μπορούμε να «επιβραδύνουμε» την υποκειμενική εμπειρία του χρόνου και να διατηρούμε την αίσθηση της διάρκειας ζωντανή, ακόμη και σε μεγαλύτερες ηλικίες.

#ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ #ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ