Είναι μια συνήθεια που μπορεί να σας γυρίσει μπούμερανγκ

Όλοι μας έχουμε απομονωθεί από πολλούς συγγενείς και φίλους κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Εάν δυσκολεύεστε περισσότερο να θυμηθείτε κάποια πράγματα ή να επεξεργαστείτε πληροφορίες από τότε που ξεκίνησε η πανδημία, μπορεί να εμφανίζετε μια παρενέργεια της απομόνωσης.

Άσκηση, σωστή διατροφή, αντιμετώπιση του στρες και καλός ύπνος: αυτές είναι οι βάσεις ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Η λήψη πολλών διατροφικών συμπληρωμάτων δεν πρέπει να προστεθεί στον κατάλογο – ελάχιστα επιστημονικά στοιχεία την υποστηρίζουν. Ωστόσο, για πολλούς Αμερικανούς, η εκτεταμένη λήψη συμπληρωμάτων αποτελεί βασική συνιστώσα της αγωγής που ακολουθούν για την υγεία τους.

Σε εθνικές έρευνες για την υγεία που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα 2017-2018, 25% των ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν τέσσερα ή περισσότερα συμπληρώματα – για ορισμένα άτομα, αυτός ο αριθμός είναι το μίνιμουμ του εύρους. «Συναντώ ασθενείς που παίρνουν 7 έως 20 συμπληρώματα την ημέρα. Διστάζουν να τα σταματήσουν, γιατί πιστεύουν ότι τα συμπληρώματα είναι εξίσου αποτελεσματικά με τα συνταγογραφούμενα φάρμακα», αναφέρει η Joanne Doyle Petrongolo, φαρμακοποιός στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, το οποίο συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.

Μια επικίνδυνη συνήθεια

Η λήψη συμπληρωμάτων συνοδεύεται αυτομάτως από κινδύνους για την υγεία.

Στην πραγματικότητα, τζογάρετε σε ό,τι αφορά τα συστατικά. Παρά τις ετικέτες, δεν μπορείτε να είστε σίγουροι για το τι περιέχει ένα συμπλήρωμα. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ δεν απαιτεί από τους κατασκευαστές να αποδεικνύουν τι περιέχουν τα προϊόντα τους προτού τα διαθέσουν στην αγορά, πόσω μάλλον να αποδείξουν αν τα συμπληρώματά τους είναι ασφαλή ή αποτελεσματικά. Ορισμένα συμπληρώματα περιέχουν κρυμμένα φάρμακα. Όπως αναφέραμε σε προηγούμενο τεύχος, μια μελέτη 10 προϊόντων που υπόσχονταν ότι βελτιώνουν τη λειτουργία του εγκεφάλου διαπίστωσε ότι περιείχαν ενδεχομένως επικίνδυνα συνταγογραφούμενα φάρμακα που δεν ήταν εγκεκριμένα για χρήση στις ΗΠΑ.

Τα συμπληρώματα μπορούν να αλληλεπιδράσουν με τα φάρμακά σας. Ορισμένα συμπληρώματα αυξάνουν ή μειώνουν την επίδραση των συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Για παράδειγμα: «Τα ω-3 λιπαρά οξέα, η βιταμίνη Ε, το τζίνσενγκ (ginseng) και το τζίνκο μπιλόμπα (ginkgo biloba) μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα αιμορραγίας εάν λαμβάνετε αντιπηκτικά», επισημαίνει η Doyle Petrongolo. «Το βαλσαμόχορτο (βότανο του Αγίου Ιωάννου) μπορεί να αυξήσει το επίπεδο των αντικαταθλιπτικών στο αίμα, όπως της φλουοξετίνης, της σερτραλίνης και της σιταλοπράμης, και να προκαλέσει παρενέργειες».

Ουκ εν τω πολλώ το ευ

Η λήψη πολλών συμπληρωμάτων πολλαπλασιάζει τους κινδύνους για την υγεία και συνοδεύεται από πρόσθετα προβλήματα.

Μπορεί να είναι δύσκολο να διαχειριστείτε έναν μεγάλο αριθμό δισκίων. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να παραλείψετε δόσεις των συνταγογραφούμενων φαρμάκων σας.

Μια αγωγή πολλών φαρμάκων μπορεί να προκαλεί προβλήματα στον οργανισμό σας. «Εάν παίρνετε πολλά συμπληρώματα, οι επικαλύψεις των δισκίων και των καψακίων μπορεί να εμποδίζουν την απορρόφηση των δραστικών ουσιών, με αποτέλεσμα τα προϊόντα να μη λειτουργούν. Ορισμένα άτομα μπορεί να εμφανίσουν στομαχικά προβλήματα ή άλλες παρενέργειες από τις επικαλύψεις των φαρμάκων», δηλώνει η Doyle Petrongolo.

Μπορεί να υπερβάλλετε στην πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων. Μια υγιεινή διατροφή είναι συνήθως αρκετή για να καλυφθεί η Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη (RDA) για τις περισσότερες βιταμίνες και τα μέταλλα. Για παράδειγμα, μια ψητή, μέτρια γλυκοπατάτα παρέχει 1.110 μικρογραμμάρια (mcg) βιταμίνης A, υπερβαίνοντας την RDA για ενήλικες 51 ετών και άνω (700 mcg για τις γυναίκες, 900 mcg για τους άνδρες).

Όμως, πολλά πολυβιταμινούχα σκευάσματα περιέχουν 1.000 mcg βιταμίνης A. «Αν κάποιος καταναλώνει ένα πολυβιταμινούχο σκεύασμα και άλλα συμπληρώματα που επίσης περιέχουν βιταμίνη Α, καθώς και ενισχυμένα δημητριακά, χυμούς, μπάρες πρωτεΐνης ή δυναμωτικά ροφήματα (shake), μπορεί να λαμβάνει τριπλάσια ή τετραπλάσια ποσότητα από τη συνιστώμενη. Η υψηλή βιταμίνη Α σχετίζεται με οστεοπόρωση και κατάγματα ισχίου και μπορεί να οδηγήσει σε ηπατικά προβλήματα», επισημαίνει η Doyle Petrongolo.

Οι υψηλές δόσεις από άλλα συμπληρώματα ενδέχεται επίσης να είναι επικίνδυνες. Η επιπλέον πρόσληψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα στην καρδιά, η υπερβολική βιταμίνη Ε μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία στον εγκέφαλο, ενώ η υπερβολική βιταμίνη Β6 μπορεί να οδηγήσει σε νευρική βλάβη.

Τι πρέπει να κάνετε

Συζητήστε με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας προτού ξεκινήσετε κάποιο συμπλήρωμα, προκειμένου να σιγουρευτείτε ότι δεν θα επηρεάσει την υγεία σας ή δεν θα αλληλεπιδράσει με τα φάρμακά σας.

Αν παίρνετε κάποια βιταμίνη ή μέταλλο, διαβάστε την ετικέτα. «Βρείτε τα συνολικά χιλιοστόγραμμα (mg) κάθε συμπληρώματος και προσθέστε τα με οποιαδήποτε άλλα συμπληρώματα που τυχόν λαμβάνετε, συν τα συνολικά θρεπτικά στοιχεία που λαμβάνετε συνήθως με τη διατροφή σας, και συγκρίνετε το άθροισμα με την RDA», συνιστά η Doyle Petrongolo.

Θα βρείτε τις τιμές RDA των θρεπτικών στοιχείων στην Ειδική Έκδοση Υγείας του Χάρβαρντ με τίτλο Making Sense of Vitamins and Minerals (www.health.harvard.edu/vm) ή στα Ενημερωτικά Φυλλάδια Διατροφολογίας των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ (www.health.harvard.edu/sups).

Τι ισχύει για τα πολυβιταμινούχα σκευάσματα;

«Η λήψη μόνο ενός πολυβιταμινούχου σκευάσματος μπορεί να βοηθήσει να καλυφθούν κενά στη διατροφή σας, αν και δεν θα είναι εξίσου αποτελεσματική με τη λήψη των θρεπτικών στοιχείων από την τροφή», απαντά η Doyle Petrongolo. «Εάν όμως η λήψη ενός βιταμινούχου δισκίου οδηγήσει στη λήψη και πολλών άλλων –ίσως επειδή έχετε κάνει εγγραφή σε κάποιο ηλεκτρονικό κατάστημα με συμπληρώματα ή έχετε επηρεαστεί από τις απευθείας διαφημίσεις που καταφθάνουν ηλεκτρονικά– αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε κινδύνους».

Δεν εννοούμε ότι όλα τα συμπληρώματα είναι άχρηστα και χωρίς οφέλη. Για ορισμένους ανθρώπους, συγκεκριμένα συμπληρώματα μπορεί να προσφέρουν κάποιο όφελος, με μικρό μόνο κίνδυνο. Μην το παρακάνετε όμως. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ποιος μπορεί να ωφεληθεί από συγκεκριμένα συμπληρώματα, συμβουλευτείτε την Ειδική Έκδοση Υγείας που αναφέραμε παραπάνω.