Το mRNA εμβόλιο για όλους τους καρκίνους!

Πολυάριθμες ερευνητικές ομάδες ανά τον κόσμο να αναπτύσσουν mRNA εμβόλια για πλείστες νόσους

Πιθανότατα δεν υπάρχει άλλος ιατρικός όρος που να έγινε τόσο viral εν μιά νυκτί σε κάθε μήκος και πλάτος της Γης όσο το mRNA – ελληνιστί αγγελιαφόρο ριβουνουκλεϊκό οξύ, ένα μόριο το οποίο εντοπίζεται μέσα σε όλα τα κύτταρα, συμπεριλαμβανομένων των καρκινικών, και μεταφέρει πληροφορίες από το DNA για τη σύνθεση πρωτεϊνών. Και αυτό διότι το mRNA αποτέλεσε τη βάση των εμβολίων ενάντια στον πανδημικό κορωνοϊό SARS-CoV-2, τα οποία έσωσαν εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως.

Η «καριέρα» όμως του πολυδύναμου mRNA δεν τελείωσε με τα εμβόλια για την COVID-19, αντιθέτως μετά την πανδημία «εκτοξεύθηκε», με πολυάριθμες ερευνητικές ομάδες ανά τον κόσμο να αναπτύσσουν mRNA εμβόλια για πλείστες νόσους, μεταξύ των οποίων και πολλές μορφές καρκίνου.

Εμβόλιο «γενικών καθηκόντων»

Και εδώ βρίσκεται το «κλειδί» της πρωτοπορίας της μελέτης που θα σας παρουσιάσουμε σήμερα καθώς οι μέχρι σήμερα απόπειρες ανάπτυξης θεραπευτικών mRNA εμβολίων για τον καρκίνο αφορούσαν στοχευμένες προσπάθειες αντιμετώπισης ενός καρκίνου τη φορά. Τώρα όμως ερευνητές του Πανεπιστημίου της Φλόριδας επέτυχαν να αναπτύξουν ένα mRNA θεραπευτικό αντικαρκινικό εμβόλιο «γενικών καθηκόντων», όπως ανέφεραν προσφάτως στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Biomedical Engineering». Κοινώς είδαν ότι μπορούν, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα μέσω του εμβολίου, να το καθοδηγήσουν να κατατροπώσει οποιονδήποτε καρκίνο – τα μέχρι στιγμής πειράματα αφορούσαν συμπαγείς όγκους, ωστόσο θεωρητικώς ακόμη και οι αιματολογικοί καρκίνοι θα ήταν δυνατόν να αντιμετωπιστούν με την ίδια προσέγγιση, όπως πληροφόρησε το Βήμα-Science o επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής Παιδιατρικής Ογκολογίας και κύριος ερευνητής στο Εργαστήριο Μηχανικής του RNA του Πανεπιστημίου της Φλόριδας δρ Ελάιας Σέγιουρ.

«Το εμβόλιό μας δρα με τρόπο παρόμοιο με το εμβόλιο για την COVID-19. Δίνει οδηγία στα ανοσοκύτταρα του οργανισμού να κυνηγήσουν και να χτυπήσουν οποιοδήποτε είδος όγκου με τον ίδιο τρόπο που επιτίθενται στην πρωτεΐνη-ακίδα του SARS-CoV-2» εξήγησε ο καθηγητής Σέγιουρ και προσέθεσε ότι «η μελέτη μας βασίστηκε σε μια αναπάντεχη και συνάμα συναρπαστική παρατήρηση: στο ότι ένα mRNA εμβόλιο, ακόμη και αν δεν έχει αναπτυχθεί ώστε να στοχεύει έναν συγκεκριμένο τύπο όγκου, μπορεί να έχει επίδραση σε οποιονδήποτε καρκίνο. Αυτό το εύρημα μεταφράζεται στο ότι στο μέλλον θα μπορούμε να έχουμε καθολικά εμβόλια για τον καρκίνο τα οποία θα ευαισθητοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα ενάντια στους όγκους του κάθε ασθενούς».

Με «όχημα» μεταφοράς νανολιπίδια

O δρ Σέγιουρ εργάζεται εδώ και σχεδόν μια δεκαετία επάνω στη χρήση του mRNA ενάντια στον καρκίνο προσπαθώντας να προσφέρει στο ανοσοποιητικό σύστημα τα «εργαλεία» ώστε να πολεμήσει οποιονδήποτε τύπο καρκινικού κυττάρου. Το πειραματικό εμβόλιο ενάντια στον καρκίνο που ανέπτυξε με την ομάδα του και το οποίο είναι σχεδιαστικά παρόμοιο με το εμβόλιο ενάντια στην COVID-19, καθώς το mRNA μεταφέρεται εντός του οργανισμού μέσα σε νανολιπίδια, δίνει ουσιαστικώς εντολή στον οργανισμό να παράγει ορισμένες πρωτεΐνες που ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό, συμπεριλαβανομένης μιας πρωτεΐνης που εντοπίζεται στα καρκινικά κύτταρα· ονομάζεται PD-L1 (Programmed Death-Ligand 1) και καθιστά τους όγκους πιο ορατούς στα ανοσοκύτταρα.

«Εξαφάνιση» διαφορετικών τύπων όγκων

Σε πειράματα τα οποία διεξήχθησαν σε ποντίκια με μελάνωμα (την πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος) το εμβόλιο σε συνδυασμό με ανοσοθεραπεία – συγκεκριμένα με έναν αναστολέα PD-1, έναν τύπο μονοκλωνικού αντισώματος που «εκπαιδεύει» το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να αναγνωρίζει ότι τα καρκινικά κύτταρα αποτελούν… ξένα σώματα και να τους επιτίθεται – κατάφερε να εξολοθρεύσει όγκους που ήταν ανθεκτικοί στις υπάρχουσες θεραπείες. Ηταν μάλιστα αξιοσημείωτο ότι σε άλλα μοντέλα ζώων με διαφορετικές μορφές καρκίνου, όπως του εγκεφάλου, του δέρματος και των οστών, το πειραματικό mRNA εμβόλιο επέτυχε σε κάποιες περιπτώσεις να εξαφανίσει τους όγκους χωρίς καν να συνδυαστεί με ανοσοθεραπεία.

«Τα πειράματά μας δείχνουν ότι αυτή η μη στοχευμένη προσέγγιση για τον καρκίνο μπορεί να αποτελέσει αποκλειστική θεραπεία χωρίς να συνδυαστεί με άλλες θεραπευτικές μεθόδους» σημείωσε ο καθηγητής Σέγιουρ και συμπλήρωσε ότι η συγκεκριμένη mRNA προσέγγιση μπορεί να ωθήσει τα Τ κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος τα οποία… κοιμούνται να πολλαπλασιαστούν και να εξαπολύσουν γενικευμένη επίθεση στον καρκίνο.

Εναλλακτική οδός των χημειοθεραπειών

Το γενικευμένο αυτό μονοπάτι θεραπείας του καρκίνου ίσως φαίνεται κάπως ανορθόδοξο σε μια εποχή κατά την οποία μιλάμε συνεχώς για εξατομικευμένες θεραπείες. Ωστόσο, σύμφωνα με τον δρα Σέγιουρ, ο δρόμος που ανοίγει με την ομάδα του αποκαλύπτει μια εναλλακτική θεραπευτική οδό του καρκίνου η οποία ίσως θα μπορούσε κάποια ημέρα να καταργήσει την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης, ακτινοβολιών και χημειοθεραπείας για πολλές μορφές ανθεκτικών όγκων. «Αυτό που ανακαλύψαμε ήταν ότι χρησιμοποιώντας ένα εμβόλιο που δεν έχει σχεδιαστεί ώστε να στοχεύει συγκεκριμένα τον καρκίνο αλλά να ξυπνά το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να εμφανίζει μια γενικευμένη ανοσολογική απόκριση, μπορούμε να επαγάγουμε μια ισχυρότατη επίθεση στον καρκίνο, σε όλους τους καρκίνους. Και αυτό πιστεύουμε ότι πιθανώς θα ανοίξει τον δρόμο για ένα εμβόλιο ευρέος φάσματος».

Ασφαλές και καλά ανεκτό

Εδώ γεννάται βέβαια το μεγάλο ερώτημα. Αυτή η γενικευμένη ισχυρή ανοσολογική απόκριση δεν κρύβει τον κίνδυνο επίθεσης και βλάβης και υγιών κυττάρων του οργανισμού; «Πράγματι, αυτός ο κίνδυνος ελλοχεύει εξαιτίας της παραγωγής πολλών κυτταροκινών και χημειοκινών (σ.σ.: πρωτεϊνών που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανοσολογική απόκριση) που προκαλεί το εμβόλιο, ωστόσο τα μέχρι στιγμής πειράματά μας δείχνουν ότι το mRNA εμβόλιό μας είναι ασφαλές και καλά ανεκτό» ήταν η απάντηση του καθηγητή ο οποίος, όπως μας ενημέρωσε, βρίσκεται σε διαδικασία τελειοποίησης του εμβολίου προκειμένου αυτό να περάσει σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους το συντομότερο δυνατόν. Ας ελπίσουμε να είναι πράγματι σύντομα ένα τέτοιο «γενικό» εμβόλιο διαθέσιμο για το γενικό καλό.

Επιτυχημένη κλινική δοκιμή

Με «όπλο» το mRNA ο δρ Σέγιουρ και η ομάδα του έχουν ήδη διεξαγάγει κλινική δοκιμή σε ασθενείς με γλοιοβλάστωμα – έναν επιθετικό καρκίνο του εγκεφάλου με κακή πρόγνωση. Οπως ανέφεραν οι ερευνητές τον Μάιο του 2024 στο επιστημονικό περιοδικό «Cell», στη συγκεκριμένη δοκιμή χρησιμοποίησαν ένα εξατομικευμένο mRNA εμβόλιο σε τέσσερις ασθενείς με γλοιοβλάστωμα – ήταν η πρώτη δοκιμή παγκοσμίως με χρήση ενός «ενισχυμένου» mRNA εμβολίου ενάντια στη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου. Και λέμε ενισχυμένο καθώς οι ερευνητές χρησιμοποίησαν έναν νέο τύπο νανολιπιδίων για τη μεταφορά μεγαλύτερων ποσοτήτων mRNA στον οργανισμό – τα νανολιπίδια αυτά έμοιαζαν με ένα… κρουασάν με πολλά «φύλλα» ζύμης και μέσα στα φύλλα αυτά οι επιστήμονες έκρυψαν πολύ περισσότερα μόρια mRNA σε σχέση με τα συμβατικά mRNA εμβόλια.

Οπως φάνηκε, το ενισχυμένο αυτό εμβόλιο αναπρογραμμάτισε γρήγορα το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να εξαπολύσει δριμεία επίθεση στον καρκίνο. Αν και υπήρξαν παρενέργειες, αυτές ήταν διαχειρίσιμες, σύμφωνα με τον δρα Σέγιουρ.

Η συγκεκριμένη μικρού εύρους δοκιμή σχεδιάζεται τώρα να ανοίξει περιλαμβάνοντας 25 ασθενείς, μεταξύ των οποίων και παιδιά με καρκίνο του εγκεφάλου, ενώ αποτέλεσε και το έναυσμα ώστε η ερευνητική ομάδα να αναπτύξει το καθολικό της εμβόλιο ενάντια στον καρκίνο.

Πηγή: tovima.gr